کسب روزی در کشورهای غیر اسلامی

سوال : سلام حضور اساتیدگرامی بنده اتباع کشورافغانستان هستم ودرحال حاضردرشهرتهران زندگی میکنم وبه کارساختمانی مشغول میباشم سن بنده حدودچهل سال به بالاست. مشکلات اقتصادیم باتوجه به شرایط کنونی خیلی زیاد است وکارم برام سخت وطاقت فرسا حال تصمیم گرفتم بسمت اروپا بروم میخواهم بدونم که ازنظرشرعی چگونه هست رفتنم جایز هست ازشما تقاضای راهنمایی عمیق وبرادرانه دارم تشکر

 پاسخ :

آوای سنت : برای مسلمان شایسته است که در کشوری مسلمان زندگی کند و به کسب وکار بپردازد اما اگر ضرورت پیش آمد مانند جنگ زدگی، فقر و بیکاری، تحصیل علوم و یا دعوت شان به اسلام، در این صورت می تواند فقط برای رفع ضرورت و نیاز خودش در بلاد کفار بطور موقت زندگی کند تا مادامی که مشکل او بر طرف شده و شرایط تغییر کند. و در این مدت از هر نوع فعل حرام مانند معاملات و خوراکی های محرمه و غیره دوری کند و بر دین و ایمان خود استقامت ورزد و با علما و دعوتگران در ارتباط باشد به واجبات دینی از جمله نماز در هر شرایطی مقید باشد.

علما می فرمایند: زندگی در کشورهای غیرمسلمان برای دین مسلمان خطرآفرین است لذا قبل از تصمیم خود استخاره کنید اگر چنانچه سفر شما اتفاق افتاد از معاصی اجتناب ورزید شما وفرزندتان با اهل علم و انسان های متقی در ارتباط باشند.

اما اگر قادر به حفظ دین و ایمانش نباشد بر اساس قرآن و سنت اقامت او جایز نیست؛

رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: أنا بریء من کل مسلم یُقیم بین أَظْهُرِ المشرکین». قالوا: یا رسول الله لم؟ قال:لا تَرَاءَى نَارَاهُما (ترمذی نسائی و ابوداود).

ترجمه : از جریر بن عبدالله روایت است که می گوید: رسول الله صلى الله علیه وسلم در ادامه یک حدیث فرمودند: من از هر مسلمانی که در بین مشرکان اقامت داشته باشد، بری و بیزار هستم. گفتند: ای رسول خدا، فاصله ی ما با کفار چه مقدار باشد؟ فرمود: «لَا تَرَاءَى نَارَاهُمَا»: «چنانکه آتش یکدیگر را نبینند.

قرآن کریم هم می فرماید: إِنَّ الَّذِینَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِکَهُ ظَالِمِی أَنْفُسِهِمْ قَالُوا فِیمَ کُنْتُمْ ۖ قَالُوا کُنَّا مُسْتَضْعَفِینَ فِی الْأَرْضِ ۚ قَالُوا أَلَمْ تَکُنْ أَرْضُ اللَّـهِ وَاسِعَهً فَتُهَاجِرُوا فِیهَا ۚ فَأُولَٰئِکَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ ۖ وَسَاءَتْ مَصِیرًا .

بیگمان کسانی که فرشتگان ( برای قبض روح در واپسین لحظات زندگی ) به سراغشان می‌روند و ( می‌بینند که به سبب ماندن با کفّار در کفرستان ، و هجرت نکردن به سرزمین ایمان ) بر خود ستم کرده‌اند ، بدیشان می‌گویند : کجا بوده‌اید ( که اینک چنین بی‌دین و توشه مرده‌اید و بدبخت شده‌اید ؟ عذرخواهان ) گویند : ما بیچارگانی در سرزمین ( کفر ) بودیم ( و چنان که باید به انجام دستورات دین نرسیدیم ! فرشتگان بدیشان ) گویند : مگر زمین خدا وسیع نبود تا در آن ( بتوانید بار سفر بندید و به جای دیگری ) کوچ کنید ؟ جایگاه آنان دوزخ است ، و چه بد جایگاهی و چه بد سرانجامی !‏

حافظ ابن حجر رحمه الله می گوید: حدیث بالا برای کسی است که نسبت به دینش اطیمنان ندارد آنگاه می تواند مورد برائت آنحضرت قرار گیرد.

آیه فوق عام است برای تمامی کسانی که با وجود مخاطره ی دینی و فساد از سرزمین کفار به سرزمین مسلمانان هجرت نمی کنند این دسته از ستمکاران برنفس شان هستند چرا که هجرت شان از کفر به ایمان واجب بود اما ترک تکلیف کردند و در واقع فرمان الهی را نقض نمودند.

کسب روزی نباید با معصیت همراه باشد

وَمَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا * وَیَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لَا یَحْتَسِبُ (طلاق۲و۳).

و هرکس که از الله بترسد، (الله) راه نجاتی برای او قرار می‌دهد.و او را از جایی که گمان ندارد روزی می‌دهد، و هرکس بر الله توکل کند، پس همان او را کافی است.

إنک لن تدع شیئا لله عز وجل إلا بدلک الله به ما هو خیر لک منه (احمد).

رسول علیه السلام فرمود: تو هیچگاه چیزی را بخاطر رضایت الله تعالی ترک نمی کنی مگر اینکه خداوند عوض بهتری برایت نصیب خواهد کرد.

خلاصه :

۱- سفر و اقامت در کشورهای غیر مسلمان اگر از روی ناچاری باشد در صورتی که با ففظ دین باشد بدون اشکال شرعی است.

۲- سفر و اقامت در بلاد کفار اگر خطری برای دین داشته باشد شرعا نا جایز است.

۳- مسلمانان مقیم در بلاد کفار که گرفتار معصیت و فساد گشته اند مرتکب حرام شده و شامل آیه بالا قرار گرفته و جز ظالمان به حساب می آیند.