آوای سنت : یک پژوهشگر حوزه آب می‌گوید متاسفانه در بسیاری استانها زنان و کودکان کولبری آب می‌کنند و برای آب آشامیدنی باید مسافت های زیادی بروند و ظرف آب را بر دوش بگیرند و به خانواده برسانند که علت همه این مشکلات این است که در بخش آب حکمرانی آب، با یک عدم تعادل عجیب مواجهیم به طوری که برای برخی مناطق هزینه هایی سرسام آور صرف می شود و بعضی مناطق حتی از آب آشامیدنی هم محروم هستند.
دکتر مهتا بذرافکن اظهار کرد: در طول تاریخ زندگی بشر شاهد آن هستیم که آب مهمترین رکن تشکیل جوامع بوده و موجب پایداری آنها گردیده است، بنابراین کم آبی چیزی است که می تواند جوامع را از بین ببرد و باعث حرکت و جا به جایی آن ها شود.
وی با اشاره به نمونه های عینی آن در کشورمان افزود: این مسائل را در کشور ایران نیز شاهد بوده ایم، مثلا خراسان جنوبی یکی از استان هایی است که نزدیک به سه هزار روستای آن بخاطر فقر آب تخلیه شده و به حاشیه ی شهرها مهاجرت کرده اند.
مهاجرت های سرگردان و بدون برنامه ریزی به حاشیه شهرها
بذر افکن عنوان کرد: به همین علت یکی از مهمترین آسیب هایی که تغییر اقلیم بوجود می آورد مسئله مهاجرت های سرگردان و بدون برنامه ریزی به حاشیه شهرهاست که انواع مختلفی از آسیب های اجتماعی پیچیده ای را به همراه دارد که در برخی از موارد جامعه قادر به حل و فصل آن نیست.
این جامعه شناس راه حل این معضل را چنین تشریح کرد: نباید اجازه دهیم جامعه تخلیه شود و به سمت مهاجرت سرگردان برود و این کار نیز فقط با برنامه ریزی، توسعه پایدار و به کارگیری همه علوم میسر است.
روستاها، خط مقدم آسیب پذیری اقلیمی
بذر افکن روستاها را بزرگترین بخش آسیب پذیر از مباحث حوزه آب دانست و گفت: معیشت همه روستاها بر محور آب است؛ اولین نقطه که بر اثر کم آبی و یا حتی سیل آسیب می بیند روستاها هستند.
وی افزود: در سیل های جاری شده بسیاری از زمین ها و محصولات کشاورزی از بین رفته، دام ها تلف شده و متعاقباً زندگی روستایی حداقل برای یک تا چند سال به فروپاشی می رسد و از سوی دیگر در مناطقی که خشکسالی می آید، کل زندگی اجتماعی و جنبش و شور زندگی از بین می رود.
این جامعه شناس گفت: بنابراین روستاها در خط مقدم مخاطرات هستند و باید تلاش جهت حفظ آنها صورت گیرد چرا که هر روستا که از بین رفته و تخلیه شود در واقع امنیت غذایی کشور نحیف تر می شود و کشوری که امنیت غذایی آن تضعیف شود بسیار در خطر است. لذا حفظ روستاها ، حفظ امنیت غذایی و امنیت اجتماعی است. به همین علت است که در بسیاری از کشورها در جهت حفظ جمعیت روستایی و پویایی بخش روستایی کمک و تلاش می شود.
کولبری آب نتیجه حکمرانی اشتباه در بخش آب
بذرافکن اظهار کرد: متاسفانه در بسیاری استانها زنان و کودکان کولبری آب می‌کنند و برای آب آشامیدنی باید مسافت های زیادی بروند و ظرف آب را بر دوش بگیرند و به خانواده برسانند.
وی تصریح کرد: علت همه این مشکلات این است که در بخش آب حکمرانی آب، با یک عدم تعادل عجیب مواجهیم به طوری که برای برخی مناطق هزینه هایی سرسام آور صرف می شود و بعضی مناطق حتی از آب آشامیدنی هم محروم هستند.
این جامعه شناس بیان کرد: تمام کشورهای جهان تاب آوری را بر مبنای بهبود معیشت قرار داده اند و جوامع محلی در راستای تاب آوری حمایت می شوند. تاب آور کردن روستاها با تامین معیشت آن ها، از تخلیه روستاها جلوگیری می کند و امنیت غذایی کشور را حفظ می کند.
بذرافکن گفت: وزارت نیرو به عنوان متولی بخش آب و سازگاری با کم آبی، در بحث اشتغال خود را مسئول نمی داند، در حالی که اگر سرمایه گذاری این وزارتخانه در حوزه بهبود مصرف انجام می گردید، بسیاری از مشاغل حفظ می شد. مثلاً اگر در روستاها به جای کشت های سنتی، کشت های گلخانه ای و مدرن داشتیم در مصرف آب های زیرزمینی صرفه جویی می شد، برخی از روستاهای کشور تخلیه نمی شد.
وی تاکید کرد: اقدامات وزارت نیرو از سدسازی و انتقال آب تا بستن چاه های غیرمجاز، به نوعی معیشت بخشی از مردم به ویژه در روستاها را متأثر می کند و وقتی معیشت روستاها تحت تاثیر است، اشتغال روستایی هم باید در نظر گرفته شود و به آن به عنوان یکی از مهمترین محورهای سازگاری با کم آبی توجه شود.
کشاورزان؛ شاغلین فقیر
مهتا بذرافکن با اشاره به بنیادی بودن مشکلات کشاورزی در ایران گفت: کشاورزی در کشور ما همیشه با مشکلات و معضلات بسیار زیادی مواجه بوده است. در واقع جمعیت بسیاری از کشاورزان ما، فقرای شاغلی هستند که با وجود تلاش شبانه روزی، همچنان در زمره کم درآمد ترین اقشار جامعه هستند و دلیل آن عدم توجه ویژه به بخش کشاورزی است.
وی افزود: توجه ویژه به معنای آن است که کشاورز با الفبای اقتصاد کشاورزی آشنایی ندارد، عرضه و تقاضا و نیازهای بازار را نمی شناسد، در نهایت نمی داند سود کشت چه محصولی بالاتر است. بسیاری از محصولات کشت شده نیز به دلیل عدم آگاهی و تفکر کشاورزان تبدیل به زباله و باری بر دوش طبیعت میشوند.
بذرافکن معتقد است دلیل این مساله عدم برنامه ریزی قابل توجه در بخش کشاورزی، مقطعی بودن و ناپایداری سایر برنامه ها است و این باعث شده تا کسانی که ضعیف تر هستند در برابر مخاطرات اقلیمی متزلزل تر باشند و متاسفانه روستاها بیشترین آسیب را متحمل می شوند.
