آوای سنت : شماری از اعضای هیات رهبری حزب جمعیت اسلامی افغانستان در جلسه‌ای به ریاست عطامحمد نور، رئیس اجرایی این حزب، اعلام کرده‌اند که صلاح الدین ربانی را از ریاست این حزب کنار گذاشته‌اند.
صلاح الدین ربانی حدود یک دهه پیش، پس از کشته شدن پدرش، برهان الدین ربانی، رئیس جمهوری پیشین، بنیانگذار و رهبر جمعیت اسلامی افغانستان، به عنوان سرپرست این حزب تعیین شد.
آقای ربانی در واکنشی که در صفحه فیسبوکش نشر شده، برخی از اعضای هیات رهبری را که در جلسه دیروز شرکت داشتند، به “سوء استفاده از نام و نشان این حزب” متهم کرده و عضویت آنها را به حالت “تعلیق” درآورده است.
در بیانیه آقای ربانی گفته که عضویت عطامحمد نور، محمد یونس قانونی، کلیم الله نقیبی، عبدالحفیظ منصور، عبدالشکور واقف حکیمی، سید عنایت الله شاداب و عبدالستار مراد را در جمعیت اسلامی به حالت تعلیق در می‌آورد.
آقای ربانی گفته کمیته‌ایی را برای برگزاری کنگره این حزب “به شکل اصولی و مطابق مفاد مرامنامه و اساسنامه جمعیت” به زودی معرفی می‌کند.
آقای ربانی در این بیانیه بار دیگر مخالفت خود را با توافقنامه سیاسی میان عبدالله عبدالله و اشرف غنی ابراز کرده و گفته که بر “موضع قبلی خویش پیرامون حکومت برخاسته از تقلب تاکید می‌کنم و مجددا بیان می‌دارم که سهیم شدن در حکومت برآمده از تقلب، مشارکت در مهندسی تقلبات انتخاباتی” است.
کنار گذاشتن صلاح الدین ربانی از رهبری جمعیت
روز گذشته، عطامحمد نور که رئیس شورای اجرایی جمعیت اسلامی را دارد در فیسبوک خبر از برگزاری جلسه هیات رهبری این حزب داد.
در آن جلسه تصمیم گرفته شد که سید عنایت الله شاداب، عضو شورای رھبری و از موسسان جمعیت اسلامی افغانستان تا برگزاری مجمع عمومی، ریاست جلسات شورای رھبری این حزب را به عھده بگیرد و زمینه برگزاری مجمع عمومی جمعیت اسلامی را فراهم کند.
شماری از اعضای این حزب که مقام‌های بلند در حکومت افغانستان داشته‌اند، در این جلسه حضور داشتند از جمله محمد یونس قانونی، معاون اول پیشین رئیس جمهور، محمد اسماعیل خان، وزیر پیشین انرژی و آب، بسم الله محمدی، وزیر پیشین دفاع.
اما، صلاح الدین ربانی، در دوره حکومت وحدت ملی وزیر خارجه و از نزدیکترین متحدان عبدالله عبدالله بود، در این جلسه حضور نداشته است و در متن بیانیه جلسه نیز از او نام برده نشده است.
آقای نور نوشته که در جلسه دیروز بیش از دو سوم اعضای هیات رهبری حضور داشته و “به اتفاق آرا” تصامیمی گرفته شده است. به گفته آقای نور از ۶٢ عضو برحال شورای رھبری جمعیت اسلامی، ۴۷ تن آنان به صورت حضوری و به صورت غیرحضوری “پس از تماس و شریک ساختن فیصله‌ھا”، موافقت خود را اعلام کرده اند.
آقای نور نوشته که در این جلسه همچنین درباره روند مصالحه با طالبان، مشارکت در حکومت و بازسازی و فعال سازی بیشتر جمعیت اسلامی افغانستان بحث صورت گرفته است.
آقای ربانی با اعضای قدرتمند حزب جمعیت از جمله عطامحمد نور که در انتخابات ریاست جمهوری از اشرف غنی حمایت کرد و عبدالله عبدالله که بنا به توافقنامه سیاسی به ریاست شورای عالی مصالحه رسید، اختلاف نظر داشت.
در بیانیه منتشر شده در پی جلسه دیروز تاکید شده که جمعیت اسلامی افغانستان “به گونه فعال و سازنده” از روند صلح حمایت می‌کند.
در بیانیه آمده که “جمعیت اسلامی افغانستان که در تشکیل نظام جمھوری اسلامی افغانستان نقش موثر داشته است، بر مشارکت فعال این حزب در حکومت تاکید می‌کند.”
آقای ربانی با توافق سیاسی عبدالله عبدالله با اشرف غنی به شکل فعلی مخالف بود. او خواستار تغییر نظام سیاسی به پارلمانی و باطل شدن نتیجه انتخابات ریاست جمهوری بود.
آیا جمعیت دچار انشعاب می‌شود؟
برخی منابع امکان “انشعاب” در این حزب را تایید کرده و گفته‌اند که در روزهای آینده آقای ربانی نیز جلسه هیات رهبری حزب جمعیت را برگزار خواهد کرد.
در روزهای گذشته، گزارش‌هایی از مخالفت صلاح الدین ربانی، رئیس حزب جمعیت با توافقنامه سیاسی محمد اشرف غنی و عبدالله عبدالله نشر شده است.
از آقای ربانی نقل شده که “معرفی اعضای این جریان سیاسی در شورای عالی مصالحه وابسته به عبدالله نیست، این حزب نظر خود را دارد و عبدالله نیز نظر خود را دارد، بنابراین شورای رهبری حزب جمعیت تحت تاثیر تصمیم‌های عبدالله قرار نمی‌گیرد.”
آقای ربانی در بیانیه‌ایی توافقنامه سیاسی میان عبدالله و غنی گفته بود که “مشروعیت بخشیدن به نتیجه تقلبی انتخابات ۱۳۹۸ رأی و اراده واقعی مردم نادیده گرفته شده و به اعتماد و باور ملی به روندها و پروسه های مردم سالاری آسیب جدی رسانیده و از جانب دیگر ساختار متمرکز قدرت نیز حفظ شده است که پذیرش آن برای جمعیت اسلامی افغانستان به معنای عبور از خط سرخ و زیر پا نهادن اصل حیاتی این حزب مبنی بر “توزیع افقی قدرت” می‌باشد.”
آقای عبدالله تاکید داشته که نمایندگان مورد نظر حزب جمعیت نیز در هیات مذاکره کننده در گفتگوهای بین‌الافغانی پیش‌رو با طالبان شامل شده است.
عبدالله عبدالله در سه دوره انتخابات ریاست جمهوری افغانستان به عنوان نامزد حزب جمعیت اسلامی افغانستان کاندید شده است.
آقای ربانی در سخنرانی در مراسم افتتاح دفتر جمعیت اسلامی بر ضرورت گذار از دوره ایدئولوژی و حضور فعال‌تر زنان و جوانان در رهبری این حزب سخن تاکید کرده بود.
ولی آریا، تحلیلگر سیاسی در فیسبوک این رویداد را یک “انشعاب” دانسته که “کار رهبری این حزب برای اصلاحات را آسان‌تر ساخت.”
عطیه مهربان کاربر دیگر در فیسبوک نوشته که “به باور من، صلاح الدین ربانی جای خودش را در میان قشر جوان و با دغدغه پیدا کرده است و آوردن تغییراتی که او اشاره کرد می‌تواند پای یک کتله بزرگ از جوانانی را که با ایدئولوژی دوران ایجاد جمعیت زیاد باورمند نیستند و اما آدرس مشخص سیاسی برای فعالیت جمعی ندارند، به این حزب بکشاند و این حزب را در وضعیت متفاوت و بهتری قرار دهد.”
اهمیت حزب جمعیت اسلامی
جمعیت اسلامی از قدیمی‌ترین احزاب جهادی در افغانستان است که عمدتا تاجیک‌تبار و برخی از فرماندهان آن پشتون و اوزبیک است و با الهام از جمعیت اخوان المسلین مصر در سال ۱۳۴۸ در کابل تاسیس شد.
برهان الدین ربانی، رئیس جمهوری پیشین، موسس جمعیت اسلامی دانش آموخته الازهر مصر و استاد دانشگاه کابل بود.
آقای ربانی و حزب جمعیت اسلامی پس از ورود مجاهدین به کابل در اوایل دهه ۱۳۷۰ تا سقوط کابل توسط طالبان در ۱۳۷۵ در راس یک حکومت جهادی در کابل قرار گرفت و تا انتقال قدرت به اداره موقت به رهبری حامد کرزی پس از کنفرانس بن به عنوان حکومت رسمی افغانستان در سازمان ملل متحد شناخته می‌شد.
برهان الدین ربانی در زمانی که ریاست شورای عالی صلح را نیز برعهده داشت، در ماه سنبله/شهریور ۱۳۹۰ در جریان یک حمله انتحاری در منزلش در کابل به قتل رسید.
