آوای سنت : کولبر (کولبه ر) واژه ای نام آشنا و مشخصا منحصر به مناطق کردنشین است و به لطف قرابتی که با این دیار دارد،
در قاموس واژگان دردناک ساکنان رنج دیده مناطق مرزی این دیار جا خوش کرده است و به همان اندازه واژه ای نامانوس و غریب برای سایر مناطق کشور می باشد. شاید اگر واژه کولبر بر زبان غیر کرد زبانان و ساکنان دیگر مناطق کشور جاری شود، صرفا واژه ای باشد پنج حرفی که عاری از هرگونه تداعی ژئوپولیتیکی، اقتصادی و اجتماعی بوده و نتواند آن بار سنگین آرایه های ادبی و عقبه نوستالژیک پر از درد و زخم و کوه و دره و برف و یخ و تنازع و مرگ و زندگی را بر دوش بکشد.
کولبر واژه ای به بلندای درد و رنج ساکنان مرزی مناطق کرد نشین بوده که چنان عمیق با تار و پود مردمانش در هم تنیده شده است که لایه های پنهان جوانب زیبایی شناختی صورت و سیرت آن جز با استعمال استعارات ادبی ستبری چون صخره و سنگ و برف و یخبندان رمزگشایی نخواهد شد. در تعریف اصطلاحی این واژه باید گفت، کولبر به فردی اطلاق می شود که برای امرار معاش خود به جابه جایی بار -عمدتا وسایل خانگی و پوشاک- بین دو سوی مرز دو کشور مبداء و مقصد به صورت قاچاق مبادرت می‌ورزد. کولبران در بیشتر مناطق مرزی غرب ایران و علی الخصوص استانهای کرمانشاه و کردستان و منطقه مرزی نوسود حضور دارند و به خاطر بیکاری و از روی درماندگی و ناچاری و در قبال دستمزد های ناچیز اقدام به عبور غیرقانونی از مرزها و حمل و ورود کالا به داخل کشور می کنند. باری که بدون عوراض گمرکی بر پشت کولبران به شهرها و روستاهای مرزی وارد می شود، بیشتر شامل کالاهایی چون تلویزیون، کولر گازی، بخاری، سیگار، لاستیک خودرو، پوشاک و منسوجات می‌باشد.
کولبری یکی از خطرناک ترین و پرریسک ترین مصادیق اشتغال کاذب به شمار می رود و شاخصهای سن و جنسیت نمی شناسد و از افرادی با بازه سنی دوازده تا شصت ساله و یا بیشتر را شامل می شود، به گونه ای که بعضا زنان هم به این حرفه وارد شده و یا حتی ورزشکاران حرفه ای و مدال آور تا عمق نیاز مالی و فقر حاکم بر این مناطق با مظلومیت بیشتری چهره از نقاب بیرون کشد و وجدان بیدار را به نظاره وا دارد. مسلم است که به خاطر وجود راههای مال رو و صعب العبور مناطق کوهستانی سرد و برفی که مسیر تردد کولبران است، تا کنون صدها نفر از آنان در سالهای اخیر به خاطر یخ زدگی، سقوط از ارتفاع، ریزش بهمن، ایست قلبی جان خود را از دست داده اند تا با باختن زندگی خود آن هم به گونه ای نامتعارف و مظلومانه، مصداق و ترجمان جان برای نان باشند و اینگونه مظلومانه خانواده های آنان برای همیشه نان آور خانه را از دست بدهند. مرگ با این سبک ، صحنه های تراژیک و گسلهای عمیق روحی و روانی زیادی را برای ساکنان این مناطق خلق کرده است، اما آنچه که مشخص است این است که پدیده کولبری نتیجه و معلول به عللی از جمله عدم توسعه اقتصادی برابر و عادلانه در شهرهای مرزی نسبت به مناطق مرکزی، نابرابری و عدم توازن در توزیع سرمایه ها و فرصتهای سرمایه‌گذاری موثر، عدم اشتغال جوانان تحصیلکرده، موج عظیم بیکاری و سایر علل دیگر است که به خاطر اطاله کلام در این مقال نمی گنجد.
در این باره به این نمونه می توان بسنده کرد که استان کرمانشاه به لحاظ جذب سرمایه گذاری در میان سایر استانها در رده آخر شاخص کشوری قرار دارد و از لحاظ شاخص بیکاری رتبه اول را در کشور از آن خود کرده است به گونه ای که یکی از تبعات آن مبادرت شمار زیادی از فارغ التحصیلان و متخصصان دانشگاهی به امر کولبری است و متعاقب آن نیز زمینه برای مشکلات و نابسامانی هایی مانند قاچاق کالا در این مناطق فراهم آمده است. این در حالی است که طبق آیین نامه دولت در بحث اصلاح آیین نامه ساماندهی مبادله کالا در بازارچه‌های غیر رسمی موقت مرزی، مصوب هیات وزیران در خرداد ماه سال ۱۳۹۷ و آیین نامه ساماندهی مبادله کالا در بازارچه های غیر رسمی موقت مرزی، مصوب هیات وزیران در مرداد ماه ۱۳۹۶، تنها افرادی که دارای سه سال اقامت در روستاهای حدفاصل حداکثر بیست کیلومتری از صفر مرزی در استان های مرزی و از جمله مرزهای کرمانشاه و مخصوصا نوسود قرار دارند می‌توانند از مزایای ورود کالا، با برخی تخفیفات گمرکی استفاده نمایند. بدین ترتیب و بر طبق این آیین‌نامه ها، به نظر می‌رسد کولبری قانونی در استان های مرزی کشور به رسمیت شناخته می‌شود و در این زمینه دولت باید راهکارهای درست و تاثیرگذاری برای حمایت از فعالیت این کولبران که در قانون هم مورد تایید است در نظر بگیرد.
لذا در این راستا مسئولان استان و منطقه و مجمع نمایندگان استان کرمانشاه و نماینده محترم اورامانات نیز موظف هستند در این باره دولت را مکلف و مقید کنند که راهکارهایی جهت برون رفت از این بحران ارائه دهد که ذیلا به ذکر چندین مورد اشاره خواهم کرد:
۱-ایجاد منطقه آزاد اقتصادی با توجه به وعده ها و اقدامات قبلی
٢- ساماندهی و رسمی شدن مرز نوسود با توجه به وعده های داده شده قبلی
٣- صدور کارت پیله‌وری و صدور بیمه حوادث برای شهروندان که امکان رسمی شدن و قانونی کردن حمل کالا نیز با شرایط خاص را داشته باشند و آنچه که مشهود است طبق اظهارات مسئولان ذی ربط این تسهیلات صرفا باید به افراد کم درآمد و فاقد شغل اختصاص داده شود
۴- اختصاص وام های بلاعوض و ضروری به بخش های مهم اقتصادی منطقه
۵- حمایت از صادرات و واردات به صورت رسمی از طریق ایجاد بازرچه های مرزی در این مناطق و در نظر گرفتن تشویق ها
۶- ایجاد بازرچه های متعدد در مناطق رسمی مرزی (موضوع ایجاد و راه اندازی بازارچه‌های مرزی برای ساماندهی فعالیت کولبران وعده ای بود که باید توسط دولت به صورت سریع به اجرا گذاشته می شد که متاسفانه در میان مشکلات مهم اقتصادی به ورطه فراموشی سپرده شد)
امید است نماینده محترم اورامانات با همکاری نمایندگان استان و دولت با توجه به دید و بازدید های قبلی مسئولان از مرز نوسود و وعده های آنان مبنی بر ساماندهی این مرز و هم چنین مشکلات کولبران در منطقه اورامانات، اقدامات و هماهنگی های لازم را با دولت جهت رفع مشکلات این قشر رنج دیده انجام دهند تا هم مرزها ساماندهی شود وهم کولبری وضعیت قانونی به خود بگیرد.
