طرح تقسیم سیستان و بلوچستان و ضرورت اقناع اجتماعی

آوای سنت :اعلام وصول طرح تقسیم استان سیستان و بلوچستان به چهار استان در صحن علنی مجلس در روزهای گذشته بار دیگر این موضوع قدیمی را به سرخط اخبار و رویداد های سیاسی آورد.

مساله تقسیم استان سیستان و بلوچستان به چهار استان کوچکتر در دو دهه گذشته در مواقع مختلف از طرف مقامات دولتی یا برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی مطرح شده است.مانند هر پیشنهاد یا طرح دیگر،در مورد طرح تقسیم سیستان و بلوچستان نیز،برخی از صاحب نظران و فعالان موافق این طرح و برخی دیگر مخالف آن هستند.

موافقان طرح تقسیم، اعتقاد دارند یکی از دلایل اصلی عقب ماندگی استان سیستان و بلوچستان وسعت و گستردگی آن است.این طیف بر این باور هستند که همانگونه که در موارد مشابه دیگری مانند تقسیم استان خراسان به سه استان،در بلند مدت نتایج خوبی از جهت توسعه مناطق دور از مرکز بدست آمده است،در مورد طرح تقسیم استان سیستان و بلوچستان نیز با تقسیم این استان نتایج خوبی برای رشد و تعالی آن حاصل خواهد شد.

در نقطه مقابل برخی از صاحب نظران،علمای شاخص و بخشی از نمایندگان استان سیستان و بلوچستان در مجلس نسبت به نتایج مثبت طرح تقسیم ایراداتی دارند.

شیخ الاسلام مولانا عبدالحمید امام جمعه اهل سنت زاهدان در نماز جمعه این هفته این شهر با انتقاد از این طرح تاکید کرد: ریشۀ مشکلات استان سیستان و بلوچستان در جای دیگری ا‌ست.ریشۀ مشکلات این استان در بعضی از نگاه‌ها و دیدگاه‌هاست. ما به ‌جای تلاش برای تغییر و تقسیم جغرافیایی سیستان‌وبلوچستان، بهتر است در نگاه‌ها و نگرش‌های خودمان تغییر بیاوریم.

ایشان در بخشی از بیاناتشان در نماز جمعه زاهدان تصریح کردند : افرادی که برای موکلین و مردم خودشان برنامۀ خاصی ندارند، می‌خواهند مردم را با این‌گونه مسائل سرگرم کنند و دل‌شان را به این چیزها خوش کنند، درحالی‌که به‌جای این کارها، بهتر است با کارشناسی دقیق و صحیح دنبال رفع مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم و سایر نگرانی‌های آنان باشیم.

 معین الدین سعیدی نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی نیز در گفتگو با خبرگزاری برنا از ضرورت بررسی کارشناسی بیشتر در زمینه این طرح سخن گفت و تاکید کرد : معتقدم هنوز کارشناسی های لازم بر روی طرح صورت نگرفته است. این طرح باید اجماع نظر نخبگان، بزرگان و علما را به همراه داشته باشد و نیاز به بررسی های فراوان دارد. باید بررسی کرد که اجرای طرح های مشابه در دیگر استان ها چه مزایا و مشکلاتی را به همراه داشته است. برای بحث های کارشناسانه پیرامون این طرح زمان کافی وجود دارد. هنوز نمی توانم  موافق و یا مخالفت خودم را با این طرح اعلام کنم. اما تازمانی که اجماع نباشد، نمی توان روی این طرح کار کرد.

این نماینده اهل سنت مجلس ملاحظات هویتی و فرهنگی را از عناصر تاثیرگذار در اجرای این گونه طرحها دانست و حفظ عظمت تاریخی سیستان و بلوچستان را از دغدغه های فعالان این خطه برشمرد.

بررسی فضای کلی ایجاد شده در پیرامون این طرح نشان دهنده این واقعیت است که در فضای فکری و نخبگانی استان، دو نگرش کاملا متفاوت نسبت به این طرح وجود دارد.در این زمینه، همانگونه که نماینده چابهار تاکید کرده است،باید بررسی کارشناسی دقیقی صورت پذیرد.

مهم ترین دغدغه مخالفان این طرح این است که با اجرای این طرح هویت اجتماعی یکپارچه منطقه،دچار چند دستگی شده و گسل های اجتماعی را تقویت خواهد کرد.

در نقطه مقابل موافقان بر این باور هستند که تقسیم استان سیستان و بلوچستان به چهار استان مجزا، به معنای تغییر مرزهای جغرافیایی نیست.این افراد اعتقاد دارند در شرایط تقسیم استان نیز مناسبات اجتماعی مردم حفظ شده و هیچ گونه مشکلی در این زمینه ایجاد نخواهد شد.موافقان طرح اعتقاد دارند مطالعات کارشناسی این طرح سالهای گذشته، در وزارت کشور انجام شده است.

مساله مهم و ضروری برای دولتها در اجرای این گونه طرحها، کسب همراهی اجتماعی مناسب از طرف بخش های مهم و اثرگذار جامعه است.چنانچه دولتها در جذب این حمایتها توفیق یابند، با کمترین چالش می توانند این گونه برنامه ها را اجرایی نمایند.اما در نقطه مقابل، چنانچه ساختار سیاسی به دلایل مختلف نتواند دیدگاه بخش های اثرگذار جامعه را با خود همراه نماید،در این شرایط با مشکلاتی در مسیر مشروعیت بخشی به تصمیمات خود مواجه خواهد شد.

در مورد طرح تقسیم استان سیستان و بلوچستان علمای شاخص و برخی از فعالان اجتماعی بلوچ دیدگاه مناسبی ندارند.چنانچه دولت یا مجلس مصمم به اجرای این طرح باشند،باید دغدغه های این افراد را رفع نمایند.بدیهی است که دغدغه های این افراد شخصی و منفعت طلبانه نبوده و در راستای منافع جامعه شکل گرفته است.بنابراین ساختار سیاسی باید با اقناع همه بخش های اثرگذار در مسیر اجرای آن قدم بردارد.