مذاهب و خطبه ها

آداب خندیدن

آوای سنت : سلام علیکم . حکم خندیدن با صدای بلند چیست؟ آیا دلیل علمی پزشکی برای اثبات حدیث پیامبر صلی الله علیه وسلم راجع به اینکه خنده زیاد قلب را میکشد می باشد؟

 

وعلیکم السلام – خندیدن ممنوع نیست بلکه زیاد خندیدن خصوصا با صدای بلند ناپسند است.

در وصف خنده پیامبر گفته شده است: خنده پیامبر صلی الله علیه وسلم تنها تبسم بود. صحیح الجامع (۴۸۶۱).

و از سماک بن حرب رضی الله عنه روایت شده و گفته است: «به جابر بن سمره گفتم: آیا شما با پیامبر صلی الله علیه وسلم می‌نشستی؟ گفت: بله، خیلی اوقات از محل نمازش بلند نمی‌شد و صبحها تا طلوع خورشید می‌نشست و وقتیکه خورشید طلوع می‌کرد برمی‌خواست، و اصحاب صحبت می‌کردند و درباره دوران جاهلی سخن می‌گفتند و می‌خندیدند و او نیز تبسمی می‌کرد، و در آن دوران افراد خوش‌ذوق و نکته‌دانی بودند که بسیار خوش‌طبع و شوخی‌باز بودند مانند: مردی بود در عهد پیامبر صلی الله علیه وسلم بنام عبدالله و ملقب بود به حمار، و او بسیار پیامبر را می‌خنداند». صحیح البخاری (۶۲۸۲).

و حتی در شریعت آمده است که خندیدن زن و شوهر هنگام شوخی کردن با هم، سنت است، مخصوصاً اگر زن بکر بوده باشد، چون پیامبر صلی الله علیه وسلم هنگامیکه جابر با بیوه‌ای ازدواج نمود، به او گفت: «فهلا جاریه تلاعبها وتلاعبک وتضاحکها وتضاحکک». بخاری و مسلم.

یعنی: چرا دختری نمی‌گرفتی که با او شوخی کرده و با تو شوخی کند، و او را بخندانی و تو را بخنداند.

بنابراین لبخند نزدن و نخندیدن مطلقاً از وقار و جدیت بحساب نمی‌آید. اما زیاد خندیدن مذموم است، بدلیل فرموده پیامبر صلی الله علیه وسلم که می‌فرماید: «والذی نفسی بیده لو تعلمون ما أعلم لضحکتم قلیلاً ولبکیتم کثیراً». السلسله الصحیحه (۳۱۹۴).

یعنی: قسم به آن کسیکه نفس من در دست او است، اگر آنچه من می‌دانم، می‌دانستید، همیشه کم می‌خندید و زیاد گریه می‌کردید.

و یا می‌فرماید: «ولا تکثروا الضحک فإنَّ کثره الضحک تمیت القلب». السلسله الصحیحه (۵۰۶).‏

یعنی: در خندیدن زیاده روی نکنید چرا که زیاد خندیدن قلب را می‌میراند.

و باید متوجه بود که منظور از اینکه فرمودند: “قلب را می میراند” مراد این نیست که قلب را از لحاظ مادی و جسمی از بین ببرد! بلکه مراد از مردن قلب بار معنوی آن است، یعنی قلبی که زیاد می خندد از لحاظ معنوی مرده است، زیرا ذکر و یاد آخرت را از یادبرده است و قلب زنده آن قلبی است که به یاد خدا باشد و به یاد عذاب جهنم باشد و بداند که این دنیا محل گذر است نه سرای خوشگذرانی و بقای جاودانه!

زیاد خندیدن موجب خواهد شد که سختی عذاب جهنم را از یاد ببریم، و هرگاه سختی عذاب جهنم را از یاد بردیم از انجام گناه هراسی نخواهیم داشت و از انجام عمل صالح غافل خواهیم گشت، اینجاست که فرمودند: “زیاد خندیدن قلب را می میراند”.

امام حسن بصری رحمه الله فرمودند: «ضحک المؤمن غفله من قلبه».

یعنی: «خنده ی (زیاد) مؤمن غفلتی از قلبش است». الحلیه الأولیاء؛ أبی نعیم اصفهانی

اما اینکه علم پزشکی در این مورد نظری داده باشند! خبری نداریم. البته نظر علم پزشکی در اینجا اعتباری ندارد، زیرا دنیای پزشکی بار جسمی و مادی قلب را بررسی می کنند نه بار معنوی آنرا! خصوصا که اگر آن معنویات مربوط به آخرت باشد.

به هرحال شریعت اسلام خندیدن و تبسم را نهی نکرده است، اما چون هدف و مقصد نهایی شریعت؛ پیروزی انسانها برای بدست آوردن نعمت جاودان خداوندی یعنی بهشت است، از اینرو احکام خود را بگونه ای تنظیم و تشریع کرده است که به انسانها برای رسیدن به این هدف بزرگ یاری رساند، و قطعا کسانی که در دنیا و خوشیهای آن غرق می شوند و یاد مرگ و آخرت را از یاد می برند، مطمئنا در سراشیبی شکست قرار گرفته اند و از رسیدن به این هدف دور گشته اند. و یکی از مواردی که موجب غفلت انسانها از یاد مرگ می شود همانا خندیدن زیاد و زیاده روی در آن است. و مهم نیست که علم پزشکی در مورد زیاد خندیدن چه اظهار نظری دارد، زیرا هدف از دنیای پزشکی با هدف نهایی شریعت یکسان نیست، علم پزشکی قصد دارد که به رفاه و لذت دنیایی انسانها خدمت کند، اما دین قصد دارد که دنیا و آخرت انسانها هیچکدام به فراموشی سپرده نشوند، اگر در دنیا غرق شویم آخرت را از یاد خواهیم برد که نتیجه اش مشخص است! و اگر مانند راهبان نصرانی دنیا را فراموش کنیم، قطعا در مسیر نادرستی خواهیم افتاد که نتیجه ی آن از دست دادن آخرت نیز است.

پس قلب زنده و پویا آن قلبی است که یاد مرگ و آخرت را فراموش نکند، چرا که چنین حالتی موجب می شود که از گناهان دور شویم و در خوشیهای دنیایی غرق نشویم.

چنانکه یکی از بزرگان سلف می فرماید: « اگر لحظه‌ای ذکر مرگ از من جدا شود قلبم فاسد خواهد شد».

پیامبر ﷺ میفرماید ‌: «ولاتکثروا الضحک فإنَّ ڪثره الضحک تمیت القلب» ﻳﻌﻨﻲ :ﺧﻨﺪﻳﺪن زﻳﺎد ﻗﻠﺐ را ﻣﻲﻣﻴﺮاﻧﺪ. ﻋﻠﻤﺎ ﺧﻨﺪﻳﺪن زﻳﺎد ﺑﺪون ﺳﺒﺐ را از ﮔﻨﺎﻫﺎن ﺻﻐﻴﺮه ﺑﺤﺴﺎب ﻣﻲآورﻧﺪ،

ﺑﺪﻟﻴﻞ ﻗﻮل ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﷺﻛﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ :«إیاک وکثره الضحک فإنَّه یمیت القلب» در وﺻﻒ ﺧﻨﺪه ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ :ﺧﻨﺪه ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﷺ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺒﺴﻢ ﺑﻮد.

ﺑﺮﺧﻲ اوﻗﺎت ﺧﻨﺪﻳﺪن ﻛﻔﺮ ﺑﺤﺴﺎب ﻣﻲ آﻳﺪ، اﮔﺮ ﺧﻨﺪه ﻋﺒﺎرت ﺑﺎﺷﺪ از اﺳﺘﻬﺰاء ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺎزل ﻓﺮﻣﻮده، و ﻳﺎ اﺳﺘﻬﺰاء ﺑﻪ ﺳﻨﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﷺ ﺑﺎﺷﺪ.

درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺧﻨﺪاﻧﺪن ﻣﺮدم، دروغ ﮔﻔﺖ، ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﷺ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ :«ویل للذی یحدث فیڪذب لیضحک به القوم، ویل له ، ویل له»

ﻳﻌﻨﻲ : وایﺑﺮ ﻛﺴﻴﻜﻪ ﺳﺨﻦ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ و ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺧﻨﺪاﻧﺪن ﻣﺮدم دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ، وای بر او ، وای بر او.

اﻟﺘﺮﻏﻴﺐ (۲۲۳۳) ﺻﺤﻴﺢ اﻟﺠﺎﻣﻊ (۴۸۶۱) اﺑﻮداود (۴۱۷۵ )اﻳﻦ رواﻳﺖ را ﻧﻘﻞ ﻛﺮده اﺳﺖ

برچسب ها

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن