آوای سنت: تمدن اسلامی از همان صدر اسلام با بخش های پیرامونی خود به هماوردی و رقابت تمدنی پرداخته است.
شاخص ترین مواجهه تمدنی اسلام در چهارده قرن گذشته با تمدن غربی شامل جغرافیای اروپا و آمریکا بوده است.
برخی از صاحب نظران مسلمان اعتقاد دارند، نباید نگاهی غضب آلود به تمدن غربی و برخی اصطکاک های فکری آن با تمدن اسلامی داشته باشیم.
این گروه بر این عقیده هستند که همانگونه که ما با تمدن کنفوسیوس، هندو و…. در ارتباط و تعامل هستیم، با تمدن غربی نیز می توانیم از زاویه تعامل و همکاری منصفانه برخورد نماییم.
این تفکر بالذات مشکلی ندارد و اصولا اسلام دین تعامل و مراوده است. اما سوال مهم این است که آیا در طرف مقابل هم همین دیدگاه حاکم است؟
پاسخ افرادی که بر ارتباط نا محدود با غرب تاکید دارند به این سوال مثبت است.
نگاه روز غرب به تمدن اسلامی
بخشی از فعالان مسلمان اعتقاد دارند نگاه مشکوک به تمدن غرب نشات گرفته از تعصبات دینی صدر اسلام بوده و با واقعیات روز سازگار نیست.
برای اثبات صحت یا سقم این ادعا به سراغ دو اندیشمند شاخص معاصر غرب می رویم و دیدگاه آنها را درباره اسلام و تمدن اسلامی بررسی می کنیم.
ساموئل هانتینگتون
این اندیشمند شاخص آمریکایی در نظریه معروف خود تحت عنوان برخورد تمدن‌ها صراحتا تاکید می کند که از بین هشت حوزه تمدنی مهم ترین تهدید برای آینده غرب تمدن اسلامی است.
بر این اساس توصیه می کند مراقبت از کشورهایی که مرکزیت این تمدن را دارند افزایش یابد.
به تعبیری ساده تر این نظریه پرداز آمریکایی تمدن اسلامی را مهم ترین خطر برای غرب قلمداد می کند.
فرانسیس فوکویاما
این اندیشمند آمریکایی_ژاپنی در نظریه ای دیگر بنام پایان تاریخ تاکید می کند که در سیر تکوین و تکامل تمدنی نظام لیبرال دموکراسی اوج تکامل بشری بوده و جامعه بشری الگویی کامل تر برای خود پیدا نخواهد کرد.
بیان ساده تر نظریه پایان تاریخ این است که نظام حاکم بر کشورهای غربی کامل ترین نظام ممکن برای اداره جامعه است و همه ساختارها باید به سمت همسان سازی خود با آن پیش روند.
جمع بندی نهایی
با نگاهی بی غرض و منصفانه به دو نظریه فوق می توان به عمق نگاه غرب به اسلام و تمدن اسلامی پی برد. مقصود ما از این یادداشت این نیست که نگاهی خصمانه به غرب داشته باشیم. هدف ما این است که به فعالان مسلمان بگوییم هوشیار باشند.
عبدالحمید براهویی دانش آموخته روابط بین الملل
