پدیده طلاق و کودک همسری در جوامع سنتی

آوای سنت : امروز ازدواج و طلاق هر دو به چالشی بزرگ برای کشور تبدیل شده‌ و ببانگر بسیاری از معضلات فرهنگی و اجتماعی در این بخش است. در کنار این موضوع عام، ازدواج در سنین پایین و موضوع کودک ‌همسری نیز چالشی فرهنگی است که در برخی استانها از جمله در استان های شرقی و جنوبی بسیار دیده می‌شود.

به گزارش آوای سنت،دکتر بیژن خوشنود در یک گفتگو با بیان این‌ که آمار طلاق در کشور مسیر افزایش را پشت سر می گذارد و در سوی دیگر آمار ازدواج ها رو به کاهش است، گفت: ایران در موضوع طلاق نسبت به آمارهای جهانی از بسیاری از کشورها به عنوان مثال کشورهای غربی ،آمار پایین ‌تری دارد، ولی باید بدانیم که آمار طلاق در کشور افزایش پیدا کرده و در عوض آمار ازدواج مسیر کاهش را طی می کند، لذا باید این موضوع مهم بیشتر توجه کنیم، چرا که آرامش خانواده، آرامش و امنیت جامعه را به دنبال خواهد داشت.

وی ادامه داد: البته آمار طلاق در هرمزگان نسبت به میانگین کشوری مقداری پایین ‌تر است. این استان در بحث ازدواج نسبت به میانگین کشوری در رتبه بالاتر قرار دارد. ولی نگرانی اینجاست که سرعت ماشین طلاق در کشور هر روز بیشتر می‌شود. این اواخر تعداد طلاق‌ها سرعت زیادی داشته و تعداد ازدواجها کاهش چشمگیری را نشان می‌دهند.

دکتر خوشنود با بیان این مطلب که هرمزگان بعد از سیستان و بلوچستان، دومین استان کشور از لحاظ جمعیت روستایی است، افزود: امروز در روستاها نیز آمار طلاق رو به افزایش می باشد که یکی از مهمترین دلایل این سرعت افزایش بحث کودک همسری است. ما در این بحث موضوع کودک همسری را نیز در پیش رو داریم. افرادی که پایین‌تر از سن قانونی یعنی در سن ۱۵ یا ۱۶ سالگی ازدواج می‌کنند و یا با توجه به تعریف جهانی، کمتر از ۱۸ سال سن دارند، در دایره‌ی شمول کودک همسری قرار می‌گیرند. در حال حاضر در هرمزگان ازدواج‌ افراد ۱۱، ۱۲ و ۱۳ ساله بسیار زیاد اتفاق می‌افتد که عمدتاً مربوط به روستاهای استان است.

این استاد دانشگاه به بیان علل افزایش کودک ‌همسری پرداخت و عنوان نمود: کودک همسری دلایل متفاوتی دارد که از آن جمله می توان به سنت‌های جوامع محلی اشاره کرد. به عنوان مثال از قدیم در منطقه‌ای رسم این بوده که دختران در سنین پایین ازدواج کنند. این رسم همچنان حفظ شده و بنابراین باید تبعات این مسئله را پذیرا باشیم.

دکتر خوشنود فراهم نبودن شرایط ادامه تحصیل و مشکلات اقتصادی را از عوامل دیگر در بحران کاهش ازدواج و ازدیاد طلاق برشمرد و یادآور شد: به خاطر مهیا نبودن شرایط تحصیل در روستاها، تنها برنامه‌ای که برای دختران در پایان مقطع ابتدایی وجود دارد،ازدواج است. اوضاع نابسامان اقتصادی در این امر نقش مهمی ایفا می‌کند.

در این شرایط خانواده‌ها تلاش می‌کنند تا دختران را در سن پایین شوهر دهند تا تعداد افراد خانواده با میزان درآمد سازگارتر باشد. افراد در این سن بلوغ عقلی ندارند و تصمیم گیرنده نیستند. تصمیم در این موارد با والدین است. والدینی که خودشان نیز اغلب در سن پایین ازدواج کرده اند، از این رو کودک ‌همسری در میان این گروه از مردم مساله عجیبی به حساب نمی آید.

جامعه شناس هرمزگانی اظهار داشت: در این وضعیت چنین خانواده‌هایی با شوهر دادن دخترشان یک نفر را از جمعیت خانواده کم می‌کنند، غافل از این که در آینده چه آسیب هایی در انتظار این دختر قرار دارد. از طرف دیگر زمانی که ازدواج بر پایه مسائل سنتی باشد، سنت بعدی هم باید شکل بگیرد که بحث فرزندآوری است و فرزندآوری زودهنگام سبب می‌شود دختران در سن ۱۹ یا ۲۰ سالگی با یک یا دو بچه طلاق بگیرند.

دکتر خوشنود مهمترین عامل طلاق در جامعه‌ی کنونی را عدم تفاهم جنسی خواند و خاطرنشان ساخت: اگر چه این عامل هم مربوط به روستاها و هم مربوط به شهرها است، ولی روستاها بیشتر درگیر این مساله هستند. بسیاری از افراد شناختی از شخصیت‌ خودشان پیدا نکرده‌اند و لذا مجبور هستند با این دست مشکلات دست به گریان باشند. آنها در برخی از مواقع قادر به درک ریشه‌ نارضایتی‌شان نیستند.