مقالات و یادداشت ها

چالشهای ثبت جهانی هورامان در آینده

خالد دارستان

آوای سنت : “هیچ تاریخ و زیست بوم و فرهنگی توسط یونسکو حفظ نخواهد شد اگر ما خودمان دست نجنبانیم و جلوی تخریب محیط زیست و معماری هورامان و زیبائیهایش را نگیریم هیچکس به داد ما نخواهد. “

بی‌شک هورامان در آستانه ثبت جهانی در یک بزنگاه تاریخی قرار گرفته است سالها پیش در یک شرایط بهتر و گزینه های بهتر معماری و فرهنگی و تاریخی و زیست‌محیطی می توانست ثبت جهانی گردد.

هورامان به معنای عام آن یک میراث فرهنگی، تاریخی‌، قومی و زیست محیطی می باشد و از لحاظ جانوری و بخصوص گیاهی یک ذخیره‌گاه ژنتیکی منحصر به فرد است. همچنین یک خرده اقلیم خاص از لحاظ آب و هوایی می باشد از منظر آبهای سطحی و زیر زمینی یک ثروت فوق العاده است چشمه های هانه کوان،بل و زه لم که می توان در یک روز مسیر هر سه آنها را پیمود خود به تنهایی قادر خواهند بود مملکتی را از لحاظ آب شرب تامین کنند و تو خود حدیث مفصل بخوان ازین مجمل.

متاسفانه در ۲۰ سال اخیر اثرات مدرنیته به بدترین شیوه و با ناکارآمدترین روش ها چه از طرف مسئولین منطقه و مردم بومی می‌رود که این سمفونی زیبا از طبیعت، فرهنگ، و هنر ، جنگل ، آداب و سنن را با خطر جدی مواجه کند و چه بسا از بین ببرد.

به هر کجا قدم می گذاری مشاهده می کنید که یک ارگان دولتی و یا یک شخص حقیقی با بیل مکانیکی مشغول کندن و زخمی کردن یک نقطه زیبا از این سرزمین است و انگار نه انگار که اراضی ملی و محیط زیست و چیزی دیگری اهمیت دارد و هر کسی به زعم خویش مشغول ساختن ویلا و خانه باغ است ( شما بخوانید ویران کردن هورامان) .

اغلب چشمه های هورامان چون در پایین ‌دست هستند با نشت چاه‌های فاضلاب آلوده شده اند و کمتر آبی مانده است که از گزند فاضلاب‌های انسانی و صنعتی سالم مانده باشد. مسئولین امر انگار یادشان رفته که این منطقه کوهستانی است و فعالیت‌های ناسازگار با محیط زیست به راحتی می تواند سطح وسیعی از دره ها و زمینها را از بالادست تا پایین‌دست آلوده کند و به راحتی مجوز مرغداری، گاوداری ، پرورش ماهی و یا هر فعالیت ناسازگار دیگری را می دهند که خود باعث آلودگی های محیط زیستی شده است.

در شهرستان کوچکی مانند پاوه چهار ارگان دولتی منابع طبیعی،جهاد کشاورزی،راه و شهرسازی ، محیط زیست به تنهایی می توانند جلوی خیلی از تخریب ها را بگیرند. ولی دریغ از هر گونه دخالت. تخریب های بزرگ مانند سد داریان، تخریب دهانه چشمه بل و از همه بزرگتر انتقال بین حوضه ای آب سیروان به مناطق دیگر که در دراز مدت می تواند باعث تغییرات در خرده اقلیم منطقه چه از لحاظ آب و هوایی و چه از لحاظ پوشش گیاهی شود. اگر به مناطق گرمسیری هورامان سری زده باشید برگ درختان “ون “و ” که که و ” خشک و پژمرده شده است .

همه اینها می‌رود که در آینده حیات هورامان به معنای گستره همگون از اقلیم و فرهنگ و غیره با خطر جدی مواجه شود. هورامان یک پکیج است نه یک روستا، چند خانه قدیمی، یا یک چشمه و منظر بلکه مجموعه‌ای از همه اینهاست و هورامان با تمام اینها هویت و معنا می یابد.

پس قطع یک درخت‌، آلوده کردن یک چشمه‌، ساخت یک خانه باغ به روش غیر اصولی و هزاران کار نادرستی دیگر ما را از مسیر خود دور خواهد کرد و در پیشگاه تاریخ باید جوابگوی طبیعت و نسل‌های آینده باشیم که قدری چنین نعماتی را ندانستیم و با دستان خود تیشه به ریشه طبیعت و تاریخ و فرهنگ خود زدیم.

دلمان را خوش نکنیم که هورامان ثبت جهانی می گردد . هیچ تاریخ و زیست بوم و فرهنگی توسط یونسکو حفظ نخواهد شد اگر ما خودمان دست نجنبانیم و پیش از این با تبر خویش و بیگانه هورامان و زیبائیهایش را از ریشه نکنیم و جلوی تخریب محیط زیست و معماری را نگیریم هیچکس به داد ما نخواهد رسید و رسوای تاریخ خواهیم شد.

اگر هم هورامان ثبت جهانی شود و این شیوه ادامه پیدا کند مطمئنا یونسکو در آینده آن را از لیست میراث جهانی حذف خواهد کرد. به مانند قضیه میدان نقش جهان اصفهان که با ساخت و ساز غیر اصولی در خطر حذف از لیست میراث جهانی قرار گرفت. از این لحاظ چون منظر طبیعی و فرهنگی هورامان ثبت می شود اقدامات تک تک مسئولین و مردم می تواند موثر باشد و اگر این مسیر نادرست را ادامه دهیم بی شک راه برگشتی نخواهد بود .

چون چشمه بل با مظهر زیبایش غیر قابل برگشت است .معماری هورامان اگر نابود شود دیگر راه برگشتی نیست. زیست بوم زیبا و منحصر به فرد منطقه دچار تغییر شود دیگر قابل جبران نخواهد بود. ‏صرف حفظ هورامان با تمام زیبائیهایش می تواند معیشت چندین برابر جمعیت این منطقه را از راه توریسم سازگار با طبیعت و فرهنگ تامین کند. یادمان نرود کسی از دیدن ساختمان های مکعبی زشت‌، هتل ها، سد ها، کارخانه ها و ویلاهای ناسازگاز با محیط زیست و غیره لذت نخواهد برد.

همه می آیند که چشمه ها و کوهها و فرهنگ مردم و معماری بی نظیر هورامان را ببینند و اگر روزی اینها نباشند با التماس هم نمی توان توریست جذب کرد. پس بیاییم قبل از اینکه کار از کار بگذرد و دیر شود همه با هم در راه حفظ هورامان با تمام خصوصیاتش چه از لحاظ منظر طبیعی، تاریخی ، قومی، فرهنگی و … قدم برداریم.به امید آن روز.

منبع: پاوه پرس

برچسب ها

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن