مناسبات ایران و مصر؛چالشها و فرصتها
آوای سنت : نزدیک شدن مصر و ایران یک مانور حساب شده به رهبری عربستان سعودی است.
به نظرمی رسدکه نزدیکی اخیر میان مصر و ایران تنها یکی ازجنبه های گسترده مانورهای ژئوپلیتیکی حساب شده و هماهنگ به رهبری عربستان سعودی و با مشارکت فعال کشورهای حاشیه خلیج فارس باشد.
با این حال،این امر مانع از آن نمی شود که قاهره در این مسیر دارای منافع و چالش هایی نباشد،مطالب فوق خلاصه‌ای ازتحلیلی بودکه توسط وب‌سایت«ژئوپلیتیک مانیتور»به قلم دکتر محمد الدوح،محقق ودانشگاهی،متخصص مشاوره دفاعی و امنیتی منتشر شده و سایت الخلیج الجدید، نیز آن را ترجمه ومنتشرکرد.
براساس این تحلیل،این دیدگاه غالب وجود داشت که نزدیکی ایران و عربستان سعودی که منجر به توافقی برای بازگرداندن روابط و تبادل سفارت‌های دوکشور شد،باعث افزایش نفوذ دیپلماتیک پررونق ریاض درمنطقه خواهد شد.
نزدیکی تهران و قاهره یکی از مظاهر این نفوذ است.چند روز پیش،حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران،تمایل تهران را برای تقویت روابط دیپلماتیک با قاهره ابراز کرد.
در گزارشها آمده است که دیدارهایی بین مقامات دیپلماتیک و اطلاعاتی دوکشور برگزار شد.
آنها دراوایل ماه مارس دربغداد برای گفتگو درمورد جزئیات عادی سازی دیدار کردند.این نویسنده گفت: با برگزاری نشست بین سران دوکشور به نظر می رسد مذاکرات درحال پیشرفت است وبه نظر می رسد ایران به دنبال برقراری روابط دوستانه باکشورهای عربی است که فراتر ازتوافق صرف با عربستان سعودی است،این امر از اظهارات سخنگوی وزارت امورخارجه ایران مشهود بود که گفته بود: خاورمیانه به ایران و مصر نیاز دارد.
این نویسنده می‌گوید: مصر ترجیح داد سطح مشخصی از فاصله را با ایران حفظ کند و این امر عمدتاً به دلیل موضع انتقادی این کشور در قبال کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس،به‌ویژه با عربستان سعودی است. زیرا قاهره متحد مهم ریاض است،از این منظر،با توجه به اینکه عربستان سعودی مصالحه با ایران را انتخاب کرده است،منطقی است که مصر در این چارچوب پیش برود.اما جاده بین قاهره و تهران به سبب حمایت دو کشور از بشار اسد،رئیس سوریه دریک دهه گذشته آسان‌ترخواهد بود.
نویسنده به تلاش ویژه عمان برای عادی سازی مورد انتظار بین مصر و ایران به ویژه سفر هیثم بن طارق به قاهره وتهران به عنوان بخشی از راهبرد عمان برای استفاده از دیپلماسی محتاطانه و ماهرانه برای مدیریت درگیری های منطقه ای اشاره می کند.
اگرچه نزدیکی مصر و ایران در هماهنگی با عربستان سعودی صورت می گیرد،اما این امر مانع از آن نمی شودکه این موضوع دارای منافع استراتژیک برای قاهره باشد،یعنی:
اولا:مصر از نفوذ زیاد ایران بر گروه های فلسطینی درغزه سود خواهد برد.زیرا تقویت روابط قاهره و تهران،توانایی بیشتری به مصربرای کنترل و فشار بر این گروه ها می‌دهد و برنقش محوری مصر درآتش‌بس بین اسرائیل و آن گروه ها می‌افزاید.
ثانیا:آشتی با ایران،مصر را قادر می‌سازد تا سیاست خارجی منطقه‌ای خود را مطابق با عربستان سعودی سازماندهی کند،که این امرتشکیل یک جبهه سیاسی واحد و اثرگذار بین ریاض و قاهره را تسهیل می‌کند.
ثالثا: برقراری روابط دیپلماتیک قوی با ایران می‌تواند به مصرنفوذ سیاسی و دیپلماتیک بی‌نظیری درصحنه جهانی بدهد،زیراقاهره می‌تواند درمذاکرات تهران وغرب برسر برنامه هسته‌ای ایران نقش داشته باشد و این امرمی تواند روابط دیپلماتیک مصر را تقویت کند.احزاب غربی به دنبال دستیابی به یک شریک قابل اعتماد خاورمیانه دراین پرونده حساس هستند.
علاوه بر این منافع،با نزدیک شدن قاهره وتهران چالش هایی به وجود می آید که عبارتند از:
اولا: برنامه هسته ای ایران و توانایی های موشکی بالستیک این کشورهمچنان تهدیدی بزرگ برای امنیت کشورهای عربی است،امنیتی که مصر برای آن اهمیت زیادی قائل است.
ثانیا: نزدیک شدن به ایران ممکن است بر اتحاد راهبردی مصر و ایالات متحده فشار بیاورد و مهم است که این عنصر را درنظر بگیریم.
ثالثاً: مصر به حفظ روابط بلندمدت صلح با اسرائیل ادامه می دهد و این رژیم با ایران دشمنی داشته وتهران رامهمترین دشمن خود در ده سال گذشته می داند.
از این پس مصر با یک معضل ژئوپلیتیکی مواجه است که بایدراهبردی برای آن طراحی کند تا بین حفظ روابط راهبردی خود با اسرائیل و تقویت روابط دوستانه با ایران توازن برقرار سازد.
