آوای سنت : اسلام به نظافت و پاکیزگی که اساس صحت و سلامتی انسان است، اهمیتی ویژه قایل شده و این اهمیت را در آیات و روایات بسیاری به رخ کشیده است. بنا بر این بر هر مسلمانی چه زن باشد یا مرد، لازم است همیشه و در همه حال پاک و نظیف و به تعبیر قرآن کریم “متطهّر ” یعنی بسیار پاکیزه باشد، که خدای تبارک و تعالی بسیار توبه کننده‌گان و بسیار پاکان را دوست می‌دارد: «وَیَسْأَلُونَکَ عَنِ الْمَحِیضِ قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُواْ النِّسَاء فِی الْمَحِیضِ وَلاَ تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّىَ یَطْهُرْنَ فَإِذَا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَیْثُ أَمَرَکُمُ اللّهُ إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ التَّوَّابِینَ وَیُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِینَ» [البقره، ۲۲۲]. (و از تو در باره عادت ماهانه می‌پرسند، بگو آن رنجی است. پس هنگام عادت ماهانه از آمیزش زنان کناره‌گیری کنید و به آنان نزدیک نشوید تا پاک شوند. پس چون پاک شدند از همان‌جا که خدا به شما فرمان داده است با آنان آمیزش کنید. خداوند بسیار توبه کاران و بسیار پاکیزگان را دوست می‌دارد).
نکته قابل تأمل در این آیه اینست که واژه “متطهّرین = بسیار پاکان” در هنگام بیان عادت ماهوار ذکر شده که نشان از اهمیت پاکی و طهارت در این دوره را دارد.
در دوران قاعده‌گی که معمولاً زنان در وضعیت نامناسبی قرار دارند، توجه به نظافت و طهارت شخصی از اموری است که اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. به خصوص اگر زن شوهر داشته باشد. اگر زن شوهر دار در این مدت نظافت را رعایت نکند و با بوی بد و هیأت نا مناسب در مقابل شوهر قرار گیرد، امکان بروز نفرت میان زن و شوهر تا حد زیادی بالا می‌رود. روی این اساس لازم و ضروری و بلکه از اوجب واجبات است که زن مسلمان که به خدا(ج) و روز آخرت ایمان دارد، پیوسته متوجه نظافت خود در این دوره باشد.
خانمهایی که در عادت ماهوار قرار دارند باید در این دوره از نوارهای بهداشتی که برای این منظور تهیه شده استفاده کنند، و آن‌را خوب ببندند. و به مجرد آلوده شدن آن اقدام به تعویض نوار بهداشتی کنند، و نگذارند بوی بد خون افراز شده، سبب آزار و اذیت دیگران، به خصوص شوهر و اعضای خانواده، یا همکلاسی‌ها و همکاران گردد.
این قضیه به حدی مورد تأکید قرار گرفته که برخی از کتاب‌ها فقهی از جمله کتاب معروف “شرح وقایه” که از کتب مشهور فقهی احناف است، تصریح نموده که زنان در این دوره باید از وسایل مخصوص که کتاب‌های فقه از آن با “کُرسف” یا پنبه تعبیر می‌نماید، استفاده کنند. مطابق نظر فقها این پنبه یا نوار بهداشتی در میان مهبل گذاشته می‌شود، و محل آن همان نقطه‌ای است که پرده بکارت در آنجا قرار دارد. و بر اساس فتوای کتاب مذکور گذاشتن پنبه در عمق مهبل مکروه می‌باشد.
البته خانمهایی که از پنبه یا نوار بهداشتی استفاده می‌کنند، باید توجه داشته باشند که پمبه یا نوار بهداشتی، از سرایت خون به خارج، نظر به اینکه خون را در خود نگه می‌دارد، جلوگیری می‌نماید، و این امر در تشخیص خون قاعده‌گی دقت بیشتری را می‌طلبد، چون در قسمت‌های گذشته گفتیم که برای تشخیص خون قاعده‌گی وقت دیدن شرط است، و گذاشتن این نوار یا پنبه، چون به علت جذب خون مانع خروج و بروز آن می‌شود، خانم‌ها باید آن‌را باز کنند و ببینند تا از خروج آن اطمینان حاصل نمایند. و بودن خون در آن نوار یا پنبه برای مدتی سبب خشک شدن آن خون و یا تغییر رنگ آن می‌گردد که شاید خانم‌ها را در شروع دوره قاعده‌گی به تشویش بیندازد. اما به هر حال این خونی که در دوره معروف عادت دیده می‌شود از جمله خون قاعده‌گی به شمار می‌رود.
علاوه بر فقها، پزشکان نیز رعایت بهداشت را در این دوره لازم و ضروری می‌دانند و در این عرصه استفاده از نوارهای بهداشتی را توصیه می‌کنند. البته مشروط بر اینکه هر آن‌چه خانم‌ها در این دوره استفاده می‌کنند پاک و نظیف و یا به اصطلاح بهداشتی باشد تا خانم‌ها را دچار بیماری‌های دیگری ننماید.
بر خانم‌ها لازم است در این دوره از عطرهای مخصوص به خود نیز در حضور شوهر و یا در جایی که نیاز است، استفاده کنند تا اگر بویی از آن‌ها بروز می‌کند، با این عطر‌ها محسوس نگردد، و سبب آزار و اذیت دیگران به خصوص شوهر نگردد.
یادمان باشد در این دوره احتمال تنفر شوهر از همسرش بالاست و خانم‌ها باید تلاش کنند عوارض این دوره را بر روح و روان شوهر بکاهند. چنان‌که شوهران نیز باید به این درک برسند که خانم‌ها در این دوره نیازمند توجه و درک وضعیت هستند، و آن‌چه بر آن‌ها عارض می‌شود امری است طبیعی و عادی، و لازم است با آن به خوبی و با درایت کنار بیایند.
اینکه توصیه به رعایت بهداشت فردی در این دوره می‌شود، به این سبب است که برخی خانم‌ها به علت عدم رعایت این بهداشت در طول این دوره سبب آزار و اذیت دیگران می‌شوند. وقتی زنی این نظافت را رعایت نکند، طبیعی است که بوی بد ناشی از خون افراز شده در همه جا، در خانه، در مدرسه و دانشگاه، در اداره و بازار و اتوبوس و مترو و غیره اماکن، سبب آزار و اذیت دیگران می‌شود. امری که نهایت زشت و ناپسند است و به هیچ وجه بایسته و شایسته یک زن مسلمان نمی‌باشد.
دکتر عبدالمجید صمیم پژوهشگر دینی
