آوای سنت : پیامبر خدا صلى الله علیه وسلم مردم را به روزه گرفتن عاشورا که همان دهم محرم باشد، به خاطر ثواب زیادی که دارد، تشویق نمودند.
روزه گرفتن در عاشوراء
روزه گرفتن در روز عاشوراء، در ابتدا پیش از فرض شدن رمضان، واجب بود؛ اما وقتی روزه رمضان فرض گردید، روزه گرفتن در روز عاشورا اختیاری گشت که هر کس خواست روزه بگیرد و هر کس نخواست، روزه نگیرد و این از احادیثی که در صحیحین از عایشه، ابن عمر و معاویه و در صحیح مسلم از ابن مسعود و جابر بن سمره و در سنن نسایی از قیس بن سعد آمده، ثابت گردیده است.
پیشینه و حکمت روزه‌ی عاشوراء
در صحیح بخاری، مسلم، سنن ابی داود، سنن نسایی و سنن ابن ماجه از ابن عباس رضی الله عنهما روایت شده که: رسول خدا به مدینه آمد و مشاهده فرمود که یهودیان روز عاشورا را روزه می‌گیرند، فرمود: این روزه چیست؟
گفتند: این روز نیکی است که خداوند در این روز بنی‌اسرائیل را از چنگال دشمنان نجات داد و موسی به این خاطر این روز را روزه گرفت.
پیامبر خدا صلى الله علیه وسلم فرمود: «من از شما به موسى نزدیک تر هستم.» پس پیامبر صلى الله علیه وسلم این روز را روزه گرفت و به یارانش هم دستور روزه گرفتن این روز را داد.
عن أبی الحسن علیه السلام قال: «صام رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم یوم عاشوراء»؛ ابوالحسن علیه السلام فرمود: رسول خدا صلی الله علیه وسلم روز عاشوراء را روزه گرفت. [وسایل الشیعه ج ۱۰، ص۴۵۷]، و [الاستبصار – ج۲، ص ۱۳۴].
پاداش روزه‌ی عاشوراء در پرتو روایات فریقین
پاداش روزه گرفتن عاشوراء، آمرزش گناهان یک سال کامل می‌باشد که این فضل و انعامی از جانب خداوند متعال بر ما می‌باشد.
الف: روایات اهل سنت
عَنْ أَبِی قَتَادَهَ رضی الله عنه، قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله علیه وسلم: «صِیَامُ یَوْمِ عَاشُورَاءَ أَحْتَسِبُ عَلَى اللَّهِ أَنْ یُکَفِّرَ السَّنَهَ الَّتِی قَبْلَهُ.» [صحیح مسلم رقم/ ۱۱۶۲].
أبوقتاده رضی الله عنه روایت کرده که رسول خدا صلى الله علیه وسلم فرمود: «گمان من بر خدا این است که روزه روز عاشوراء _۱۰ محرم _، گناهان سال قبل را ببخشاید.»
ب: روایات اهل تشیع
عن أبی عبدالله علیه السلام عن أبیه، أن علیا علیه السلام قال: «صوموا العاشوراء التاسع والعاشر، فانه یکفر ذنوب سنه.»؛ علی علیه السلام فرمود: «عاشوراء، نهم و دهم را روزه بگیرید، زیرا گناهان یک سال را مورد آمرزش قرار می‌دهد.» [وسائل الشیعه، ج ۱۰ / ص ۴۵۷] و [الاستبصار- ج ۲ / ص ۱۳۴].
عن جعفر، عن أبیه علیهما السلام قال: «صیام یوم عاشوراء کفاره سنه.»؛ جعفر از پدرش علیهما السلام روایت کرد که گفت: «روزه گرفتن روز عاشورا (دهم محرم) کفاره‌ی (گناهان) یک سال است.» [وسائل الشیعه- ج ۱۰ / ص ۴۵۷] و [الاستبصار- ج۲ / ص ۱۳۴، التهذیب ۳۰۰/۴].
استحباب روزه گرفتن یک روز قبل یا بعد به همراه روز عاشوراء
مستحب است که روز نهم محرم را به همراه روز دهم روزه بگیرد؛ زیرا رسول خدا صلى الله علیه وسلم فرمود: «لئن بقیت إلى قابل لأصومن التاسع.»؛ اگر تا سال آینده زنده بمانم، حتماً روز نهم را هم روزه می‌گیرم. [رواه مسلم/ رقم ۱۱۳۴]
ابن قیم در زاد المعاد نوشته است: به همراه عاشوراء، یک روز قبل یا یک روز بعد را هم روزه بگیرد.
چه گناهانی با روزه گرفتن عاشوراء آمرزیده می‌شود؟
البته منظور از آمرزش گناهان، گناهان صغیره می‌باشد و برای آمرزش گناهان کبیره باید توبه و استغفار نمود.
✍️ عبدالستار حسین‌بر
