آوای سنت : تحرکات اخیر و اظهارات مربوط به پرونده هستهای ایران حاکی از وجود پیشرفتی است که ممکن است توافق هستهای را دوباره احیا کند.
این موضوع بهویژه با آرامش بیسابقهای که منطقه درپرتو بهبود چشمگیر روابط کشورهای حاشیه خلیجفارس و ایران شاهد است،پررنگ تر شده است
حسین امیرعبداللهیان،وزیر امورخارجه ایران درمصاحبه با روزنامه فیگارو که درتاریخ ۳۰ مه ۲۰۲۳ منتشر شد،فاش کرد که کشورش با میانجی گری اروپا مذاکرات طولانی در وین انجام داد و در شرف دستیابی به توافق بود،اما طرفین دراین گفتگوها مطالبات گسترده تری داشتند که مانع پیشرفت شد.
وی همچنین تصریح کرد : مسیردیپلماسی و مذاکرات ادامه دارد و انریکه مورا،نماینده عالی سیاست خارجی وامنیتی مشترک اتحادیه اروپا وعلی باقری ،مذاکرهکننده ارشد ایرانی،به طور مستمر با هم دیداردارند،این علاوه برتماس هایش با جوزپ بورل، نماینده اتحادیه اروپاست.
عبداللهیان همچنین تایید کردکه همیشه پیام ها و پیشنهادهای غیررسمی از طریق میانجی های منطقه ای و حتی با کمک اروپاییها بین ما و آمریکایی ها رد و بدل می شود.
وزیرامورخارجه ایران دربیانیه دیگری درماه می گذشته گفت که تلاش های بین المللی برای دستیابی به نسخه اولیه متن توافق هسته ای از طریق مذاکرات غیرمستقیم با واشنگتن ادامه دارد.
نام عمان اخیراً درچارچوب میانجیگری میان آمریکا و ایران مطرح شد و این موضوع در اواخر ماه مه گذشته توسط وب سایت آمریکایی آکسیوس فاش شد.برت مک گورک هماهنگ کننده امورخاورمیانه وشمال آفریقا پس ازسفر به عربستان سعودی به همراه جیک سالیوان مشاورامنیت ملی برای اطلاع رسانی بنیامین نتانیاهو درمورد مذاکرات آمریکا در ریاض در ۸ مه به مسقط سفر کرد.
به نوشته این وب سایت،موضوع اصلی این گفتگوها،فشاردیپلماتیک جدید بر برنامه هسته ای ایران بامیانجیگری عمان است.
یک مقام اسرائیلی گفت:عمانیها درحال مذاکره غیرمستقیم بین آمریکا و ایران هستند.به گفته سه مقام ارشد اسرائیل کاخ سفید از طریق دولت عمان درحال بررسی این موضوع است که آیا ایرانی ها آماده اقداماتی هستند که برخی محدودیت ها را برای برنامه هسته ای آنها ایجاد کند و اوضاع منطقه را آرام کند.این سایت به نقل از یک دیپلمات اروپایی نوشت که آمریکا با عمانی ها در مورد موضوع ایران همکاری می کند اما سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا این اتهامات را رد کرد.
وب سایت عبری والا نیز این اطلاعات را تأیید و اشاره کرد که مکگورک از پادشاه عمان خواسته است تا بداند ایران برای موافقت با این شرایط چه درخواست هایی دارد؟هیثم بن طارق،سلطان عمان درتاریخ ۲۹ می ۲۰۲۳ سفر رسمی خود به ایران را به پایان رساند و طی آن با سران ارشد ایران دیدار کرد.
در بیانیههای منتشر شده از سوی دو طرف به میانجیگری عمان و توافق هستهای اشاره نشده است.
اما عبداللهیان گفت:دیدار رئیسجمهور ایران وپادشاه عمان برموضوعات مختلف سیاسی،اقتصادی،تجاری وفرهنگی متمرکزبوده است.عبداللهیان ازسیاست خارجی عمان درمسائل مختلف منطقه ای و بین المللی و نقش مثبت آن در تقویت امنیت و ثبات منطقه قدردانی کرد.
امضای توافق هسته ای جدید بین تهران و واشنگتن باید بر اساس شرایط مورد توافق دو طرف باشد، اماتاکنون هیچ یک از طرفین این شروط را به وضوح افشا نکرده است.
با این حال،در یک گزارش خبری که توسط وب سایت سعودی«ایلاف»درروز پنجشنبه (۱ژوئن ۲۰۲۳) منتشر شد، به نقل از یک منبع امنیتی رسمی ناشناس گزارش شد که ایران و ایالات متحده درآستانه امضای توافقنامه هسته ای جدید هستند.
چند روزپیش نشستی بین مقامات دوکشوردر عمان انجام شد تا کارها نهایی شود.این گزارش حاکی از آن است که این امر پس از ماهها مذاکره غیرمستقیم تهران و واشنگتن در پایتخت اتریش برای دستیابی به توافقی جدید صورت گرفته است.
این منبع آگاه با اشاره به اینکه ایران و آمریکا هیچ گاه ازگفتگو در راستای توافق جدید دست برنداشتند،تمامی افشاگریهای اخیر درباره رویکرد ایران درساخت ۷ بمب هستهای را تنها با هدف ایجاد ترس در اروپا و اسرائیل و تسریع درانعقاد توافق دانست.
به گفته همین منبع،توافق قریب الوقوع برلغو فوری تمامی تحریم ها علیه ایران و انتقال وجوه مسدود شده از بانک های جهانی تاکید دارد.درمقابل،ایران نیزغنیسازی اورانیوم و برنامه هستهای را متوقف میکند و علاوه بر خروج تدریجی ازسوریه و یمن،تنشها در منطقه راکاهش میدهد وکشتیرانی درخلیج فارس را تسهیل میکند،دراین صورت به ایران مجاز است تا آزادانه نفت صادر کند.
ابراهیم ریحان،تحلیلگرسیاسی معتقد است که به زودی تحولی در روابط تهران و واشنگتن رخ خواهد داد.
ابراهیم ریحان درگفتوگو با الخلیج آنلاین میگوید تلاشهای زیادی از سوی عمان و قطر با هدف احیای مذاکرات پرونده هستهای ایران و نزدیکتر کردن روابط ایران و آمریکا درحال انجام است.
ریحان میگوید درهمین زمینه،هیثم بن طارق درسفر اخیرخود به تهران،موجب تبادل پیامهای درباره سرنوشت زندانیان غربی و تبادل زندانیان با تهران شد.در ۲ ژوئن،پادشاه عمان از ورود سه تبعه اروپایی(دو اتریشی ویک دانمارکی) ازتهران به مسقط پس ازمیانجیگری با ایران خبر داد.
در ۲۶ مه،قرارداد تبادل زندانیان بین ایران و بلژیک با میانجیگری عمان انجام شد و منجر به آزادی اسدالله اسدی دیپلمات ایرانی شد که از سال ۲۰۲۱ در حال گذراندن دوران محکومیت خود بود،درازای این آزادی تهران نیز امدادگر بلژیکی اولیویه واندکاستل را پس از ۴۵۵ روز بازداشت آزاد کرد..
ریحان خاطرنشان کرد:آمریکا درحال بررسی رفع محدودیتهای ۷ میلیارد دلاری حسابهای ایران در کره جنوبی است.آمریکایی ها نیز از طریق پادشاه عمان پیام دادند که واشنگتن آماده توافق موقت برای توقف فعالیت های هسته ای ایران در ازای کاهش محدودیت های آمریکاست،توافقی که درمرحله بعد به سمت از سرگیری مذاکرات هسته ای متوقف شده حرکت می کند.
ریحان توضیح می دهد که براساس اطلاعات به دست آمده،ایران به این پیام ها پاسخ داده است و به نظر می رسد تلاش های عمان و قطر ممکن است به ثمر بنشیند.
این امر باعث شد تا درتلاش برای جلوگیری از هرگونه نزدیکی آمریکا با ایران زاچی هانگبی،مشاور امنیت ملی اسرائیل به واشنگتن سفر کند.
روز جمعه (۲ ژوئن ۲۰۲۳) کانال عبری “کان” گفت که اسرائیل همچنان به ایالات متحده اطلاع می دهد که نگران پرونده هسته ای ایران است.این کانال توضیح داد که با توجه به ارزیابیهای اولیه مبنی بر اینکه واشنگتن میخواهد به مسیر مذاکرات با ایران بازگردد،سیستم امنیتی اسرائیل برای درحال فشار برآمریکاست تا یک مجمع استراتژیک درمورد ایران برگزار کند.