آوای سنت : یکی از مهمترین فتواهایی که اخیراً در رسانههای مصر دوباره بر سر زبان افتاده، مقوله جواز توسل به پیامبر اکرم(ص) و صالحین بوده که در حال حاضر به دلیل شیوع کرونا برای بسیاری از مسلمانان این کشور که شفا و درمان را از رسول اکرم(ص) مسئلت میکنند، مورد سؤال واقع شده است.
کمیته فتوای مجمع تحقیقات اسلامی الازهر در پاسخ به پرسشی درباره حکم توسل به پیامبر(ص) برای برطرف شدن بیماری کرونا بار دیگر و با صراحت اعلام کرد: توسل به پیامبر(ص) پس از وفات ایشان بنا بر قول جمهور فقهای مالکی، شافعی، متأخران حنفی و نزد حنبلیها جایز است.
کمیته فتوای مجمع تحقیقات اسلامی الازهر میافزاید: توسل به پیامبر(ص) پس از وفات ایشان جایز است به اینکه شخص بگوید «خدایا به حق پیامبرت، محمد یا به آبروی پیامبرت، محمد از تو میخواهم چنین و چنان کنی».
این کمیته پاسخ خود به قول أبو زکریا یحیی بن شرف النووی (۶۳۱ – ۶۷۶ قمری)، عالم، مجتهد و حدیثشناس مسلمان برجسته اهل سنت و نویسنده کتابهای متعدد در فقه و حدیث که محبوبیت و مقبولیت بالایی نزد اهل سنت و سایر مذاهب اسلامی دارد و در مذهب امام شافعی بوده و صاحب کتاب «اذکار النووی» است، اشاره کرده که میگوید «شخص میتواند برای حاجات خود به پیامبر متوسل شود و او را نزد خدای متعال، شفیع گرداند و ابن الحاج، متکلم و شاعر کرد سده هفده و هجده میلادی و مشهور در کلام و علوم دینی نیز میگوید: توسل جایز است، زیرا پیامبر(ص) شفیعی است که شفاعت او رد نمیشود و کسی را که درِ خانهاش آمده و از او کمک خواسته، ناامید نمیسازد و کسی که به او متوسل شود و از او حاجتی بخواهد، درخواست او را رد نمیکند».
کمیته فتوای الازهر همچنین در بیان ادله جواز توسّط به پیامبر(ص) گفته است: یکی از این دلایل این است که «روزی مردی نزد پیامبر(ص) آمد و گفت: از خدا بخواه مرا عافیت دهد. پیامبر فرمود: بگذار این دعا را به تأخیر بیندازم که برای آخرت تو بهتر است و اگر هم میخواهی برایت دعا کنم. آن مرد گفت: خیر برایم دعا کن. پیامبر به او فرمود وضو بگیر و دو رکعت نماز بخوان و این دعا را بخوان: خدایا به حق پیامبرت، محمد صلی الله علیه و علی آله و سلم که پیامبر رحمت است، رو به سوی تو میکنم و از تو میخواهم. ای محمد من به واسطه تو حاجتم را از خدایم میخواهم تا برآورده شود و تو را در آن شفیع میگردانم. و آن مرد این کار را انجام داد و بهبود یافت».
این بدان معناست که علمای اهل سنت نیز به توسل به صلحا، چه در طول حیات، و بعد از وفات، اعتقاد داشته و نه تنها مردم را از این سنت اسلامی بر حذر نمیدارند، بلکه از این سنت به عنوان فضیلتی دینی یاد کرده و آنان را بر این سنت حسنه فرا میخوانند.
دیگر علمای بزرگ مصر نیز در سالهای اخیر به این مسئله پرداخته و در رد سخنان ابن تیمیه و جواز توسل به پیامبر اسلام(ص) و صلحا نظرات خود را بیان کردهاند.
علی جمعه مفتی، اعظم سابق مصر و عضو هیئت علمای بزرگ الازهر، که خود شافعیمذهب است، پیش از این در گفتوگو با شبکه سی بی سی مصر با بیان اینکه تبرک جستن و مسح و بوسیدن قبر پیامبر اکرم(ص) در اثنای حج عمره و تمتع صحیح است، اذعان داشته است: این مسئلهای است که در میان فقها اختلافی در آن نیست. چه اینکه اعراب از قدیمالایام اینگونه عمل میکردهاند.
وی برای نمونه بیان میکند: «عطاء ابن ابیرباح» سید تابعین، منبر پیامبر اکرم(ص) را میبوسید و هنگامی که ابوجعفر تصمیم گرفت منبر پیامبر اکرم(ص) را با مروارید و مرجان تزئین کند، امام مالک آن را نهی تا مبادا مردم از اثر وجودی پیامبر اکرم(ص) غفلت کنند.
مفتی سابق مصر همچنین توسل به پیامبر اکرم(ص) را مورد تأیید قرار داده و گفت: هنگام توسل جستن به پیامبر اکرم(ص) دعایی است که باید آن را بگوییم که میگوید «اللهم إنی أتوسل إلیک بنبیّک محمد أن تقضی حاجتی» چرا که پیامبر اکرم(ص) جایگاه بالایی نزد خداوند تبارک و تعالی دارد.