آوای سنت : سلام، خداوند برخی از افراد را با ثروت آزمایش می کند و برخی ها را با فقر، حال سوال این است آیا عدالت در بین این دو آزمایش وجود دارد؟
پاسخ : و علیک السلام و رحمت الله و برکاته
?الف)
▪️-لطفا به این سوال پاسخ دهید:
آیا عدالت در «همین دنیا» مدنظر شماست یا «دنیا و آخرت» را با هم در نظر گرفته اید؟ اگر زندگی ما فقط در این دنیا بود، بله می توانستید چنین سوالی مطرح نمایید و بگویید، چرا برخی ها ثروت دارند و برخی ها ندارند.
ولی وقتی اصل عدالت مربوط به آن جهان است و خود آزمایش هم جهت «مشخص شدن تکلیف انسانها در آن سرا» انجام می شود، باید بدانید موضوع فرق می کند و درست نیست به صورت سطحی و ظاهری به زندگی اشخاص ثروتمند و فقیر نگاه کنیم.
▪️-حتما شما هم می دانید، تنها چیزی که انسانها از این دنیا به دنیای دیگر می برند، یک پرونده است، پرونده ای که «واکنش های» ما انسان ها نسبت به ثروت، فقر، بیماری، سلامتی، امکانات و… در آن ثبت می شود.
و نه ثروتمند، ثروت خود را به آنجا می برد، و نه فقیر قرار است در آنجا هم حتماً فقیر باشد (اگر بهشتی شود، گزینه ی فقر و محدودیت حذف می شود)
پس نتیجه ی این توضیحات این شد، ثروت و فقر را کنار بگذارید و «واکنش افراد» «نسبت به این فقر و ثروت» نکته ی مدنظر ماست.را به عنوان کلید حل مساله در نظر بگیرید.
?ب)
▪️-اما در مورد واکنش ها، ما پیشتر نیز بیان نموده ایم
کسی که با ثروت آزمایش می شود، باید زکات مالش را پرداخت کند و اهل خیر و خیرات باشد(در راه امور مفید ثروتش را خرج کند)، اما کسی که با فقر آزمایش می شود باید تلاش خود را انجام دهد و در نهایت به خاطر محرومیت و محدودیت شکر گزار الله متعال باشد.
▪️-حال شما بگویید، «بخشیدن ثروت به دیگران» کار راحت تری است، یا «شکر گزاری کردن»؟
باور کنید هر دو سخت هستند، درست است که داشتن مال و غذاهای متنوع و ماشین های گران بها، لذت بخش است… ولی
همانگونه که شرایط زندگی شخص فقیر خیلی دردناک است، شرایط روحی شخص ثروتمند هم در وقت بخشیدن مال و دادن آن به فقرا سختی های خاص خود را دارد. (مگر آنکه هر دو متقی باشند و قلبشان به درجه ی اخلاص رسیده باشد)
▪️بنده ثروتمندانی را می شناسم که برای مهمان های خوش گذران شان مبالغ کلانی خرج می کنند، اما اگر برای کمک به یک خانواده ی نیازمند به آنها رو بیندازند، شروع می کنند به آه و ناله و بهانه های عجیب و غریب و در نهایت، یک دهم یا یک بیستم خرج همان مهمانی را آن هم با زور پرداخت می کنند.
▪️-تصور کنید، این ثروت مال شخص ثروتمند نیست، بلکه همه متعلق به خدا است و چند روزی جهت آزمایش در اختیار او قرار داده است، اما همین شخص حاضر نیست وظایف شرعی خود را در قبال همین ثروت (کمک به فقرا و نیازمندان و امور مفید…) انجام دهد.
?-میدانید زکات چیست؟
زکات یعنی اگر «درآمد خالص» یک شخص در عرض یک سال، حد نصاب خرید ۲۰ مثقال طلا باشد، «از خود مال» و «آن سود»، یک چهلم، یا دو نیم درصد متعلق به ۸ صنفی است که خداوند متعال در آیه ی ۶۰ سوره ی مبارکه ی توبه بیان فرموده است(توجه کنید درآمد خالص، یعنی پولی که بعد از هزینه ها پس انداز می شود).
?-حال نزد کسی که ۱۰ میلیارد ثروت دارد و امسال ۵۰۰ میلیون درآمد خالص داشته بروید و بگویید شما باید ۱۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون را تقسیم بر چهل کنید و عدد فوق (یعنی ۲۶۲ میلیون و پانصد هزار) را به فقرا بدهید، ببینید واکنش ایشان چیست.
متاسفانه برخی از ثروتمندان فکر می کنند اگر چند میلیون تومانی به موسسات خیریه دادند دیگر تمام است، ولی حوزه ی زکات به عنوان یکی از پنج رکن اسلام بسیار حساس است و باید «دقیق» حساب شود، همچنین باید ثروتمندان از اشخاص مستحقِ زکات ممنون باشند که زکات را از آنها دریافت نمایند و باعث شوند این وظیفه ی الهی را به انجام برسانند.
▪️-والله اعلم، این کار فقط برای ثروتمندان متقی آسان است… و شکرگزاری بر روی فقر و تحمل محدودیت ها هم باز برای فقیرهای متقی آسان است. (متقیان از پس آزمایش بر می آیند)
?ج)
▪️-لذا خوشگذرانی هایی که با ثروت انجام می شود را کنار بگذارید و رعایت زکات به عنوان یکی از پنج رکن اسلام، و انجام صدقات و خیرات به عنوان یکی از امورات توصیه شده در اسلام را در نظر بگیرید(گفتیم اینها جزو «واکنش های مردم» نسبت به ثروت است)، و ببینید آیا باز هم برای چنین آزمایشی غبطه می خورید؟
▪️-اگر روز قیامت الله متعال به یکی از ثروتمندان شهر شما بگوید، من آنقدر به تو ثروت داده بودم که می توانستی فقر را در آن شهر ریشه کن کنی…. اما این کار را نکردی، واقعا پاسخ آن ثروتمندی که حاضر نیستد، زکات مالش را بپردازد و صدقه پرداخت کند چه خواهد بود؟
▪️اصلا کسی که دارا است(لازم نیست ثروتمند آنچنانی هم باشد) الله متعال به او بگوید چرا هوای همسایه ی گرسنه ات را نداشتی… اگر کوتاهی کرده باشد چه پاسخی دارد که بدهد؟
▪️پس هر دو امتحان سختند،
هم فقیر که باید شکر گزار باشد و محدودیت ها را تحمل کند چون آزمایش سختی در پیش رو دارد و هم ثروتمندی که باید مال شیرینش را با معیارهای شرعی به مردم بدهد، هر دو آزمایش سختی در پیش رو دارد.
ولی به دلیل خاصیت ثروت والله اعلم می تواند آزمون آن سخت تر باشد.
▪️جهت یاد آوری:
عرض شد، در بحث آزمایش و عدالت باید سرای دیگر و روز محشر را هم در نظر بگیرید، نه اینکه به صورت تک بعدی و سطحی به موضوع نگاه کنید.
?د)
البته اگر باز فکر می کنید این گونه نیست، و آزمایش ثروتمندان راحت تر و دلچسپ تر است،
این حدیث نورانی از رسول اکرم (صلی الله علیه و سلم) را مطالعه بفرمایید:
?«وعن أبی هریره رضی الله عنه ، قال: قال رسولُ اللَّه ﷺ : «یَدْخُلُ الفُقَراءُ الجَنَّهَ قَبْلَ الأَغْنِیَاءِ بِخَمْسِمائَهِ عَامٍ»?
? [سنن الترمذی، ج۴، ص۵۷۸ ح۲۳۵۳]
«ابو هریره رضی الله عنه روایت می کند که: رسول الله ﷺ فرمود: فقراء و تنگدستان پانصدسال پیش از اغنیاء و ثروتمندان به بهشت داخل می گردند»
▪️مشخص است که منظور از این تاخیر، حساب و کتاب سخت ثروتمندان است.
