آوای سنت : ماه رجب یکی از ماه های حرام است و ملا علی قاری در کتاب الادب فی رجب در بیان فضایل ماه رجب چنین می آورد: رجب یکی از ماه های حرام است و قتاده گوید: در ماه های حرام ثواب اعمال بیشتر است و ظلم نیز گناهش بیشتر است.
وقتی ماه رجب می آمد رسول الله ص چنین دعا می کردند: بار الها در رجب وشعبان برای ما برکت ده و به رمضان برسان.
در مورد روزه ی ماه رجب احادیثی وارد شده اند که همه ضعیف هستند و با کنار هم گذاشتن آنها می توان گفت که قوی می شوند و خصوصا که در فضائل اعمال، احادیث ضعیف مقبول هستند.
در کل ملا علی قاری روزه گرفتن و قیام لیل رجب را جایز می داند و از منکرات در آن مثل دف زنی و رقص و اختلاط زنان و مردان و چراغانی کردن مساجد را ناجایز دانسته و بدعت مذمومه می داند.
در مورد شب بیست و هفتم رجب از سیوطی چنین روایت شده است: در رجب شبی هست که برای عبادت آن شب، ثواب عبادت صد سال نوشته می شود و آن سه روز مانده به اتمام رجب است.
و این حدیث را بیهقی به سندی خیلی ضعیف روایت کرده است و در کتاب احیاء علوم الدین تصریح شده است که نماز مذکور در این روایت، نماز شب معراج است.
نماز مذکور دوازده رکعت است. (الادب فی رجب)
در البحر الرائق آمده است که شب معراج در هفده رمضان بوده است. البحر الرائق شرح کنز الدقائق ومنحه الخالق وتکمله الطوری (۱/ ۲۵۷)
عبدالحی لکنوی در الآثار المرفوعه فی الأخبار الموضوعه چنین آورده است:
بین عوام مشهور است که شب معراج، بیست و هفتم رجب بوده است و در مورد شب معراج بین محدثین و مورخین اختلافات نظر وجود دارد و روزهای زیر در منابع مختلف به عنوان شب معراج ذکر شده است :
۱-در ربیع الاول بوده است.۲-در ربیع الثانی بوده است. ۳-در ذی الحجه بوده است. ۴-در شوال بوده است. ۵-در رمضان بوده است. ۶-در بیست و هفتم رجب بوده است و بعضی این قول آخر را قوی دانسته اند.
ما حصل کلام اینکه شب زنده داری کردن با انجام عبادت بیشتر، در این شب و در شبهای دیگر که بعنوان شب معراج ذکر شده است، مستحب است و دلیل مستحب بودن آن اینکه الله تعالی در این شب بر ما منت نهاده و نمازهای پنجگانه را فرض کرده پس برای شکر گذاری این شبها را به شب زنده داری عبادی مشغول شدن مستحب است.
و فردای آن روز را روزه گرفتن مستحب است و دیگر اینکه بنده به چه عبادتی مشغول شود، دست خودش است و در آن چیزی تعیین نشده و روایتهای وارده موضوع هستند.
اما در مورد این مساله که شب ۲۷ رجب شب بعثت پیامبر اکرم (ص) است اختلافاتی وجود دارد . در کتاب الرحیق المختوم چنین آمده است: با توجه به قرائن و تامل در آنها می توان چنین نتیجه گرفت که روز بعثت بیست و یکم رمضان بوده است. و در ذیل همین بحث آمده است:
” در تعیین ماه بعثت اختلافات زیادی ذکر شده است که بعضی گفته اند در ربیع الاول و بعضی گفته اند در رمضان و بعضی دیگر رجب را گفته اند و وقتی به آیاتی که در مورد نزول وحی آمده است توجه کنیم همان روز بیست و یکم رمضان به دست می آید.
ملخص از الرحیق المختوم مؤلف: صفی الرحمن مبارکفوری (متوفى: ۱۴۲۷هـ) ناشر: دار الهلال – بیروت
الآثار المرفوعه فی الأخبار الموضوعه ، مؤلف: محمد عبد الحی بن محمد عبد الحلیم الأنصاری اللکنوی الهندی، أبو الحسنات (المتوفى: ۱۳۰۴هـ) ناشر: مکتبه الشرق الجدید – بغداد.
الادب فی رجب، ملا علی قاری، علی بن سلطان،ناشر المکتب الاسلامی دار عمار.
