ضرورت مراقبت از زبان در روابط اجتماعی
آوای سنت: مدیر حوزه علمیه الصدیق بیرجند مراقبت از زبان را یکی از الزامات روابط اجتماعی دانست.
به گزارش آوای سنت مولانا غلام حیدر فاروقی در گفتگو با خبرنگار ما زبان را عضوی بسیار کوچک، ولی حساس خواند و گفت: در عالم هیچ فتنه ای اتفاق نمی افتد مگر آنکه از زبان برای گفتار به تندی و تلخی استفاده شود. همین زبان که هویت و شخصیت انسان ها را معلوم و معیین می دارد، گاه چنان نرم و شیرین می شود که صلح و آرامش را به ارمغان می آورد، ولی در صورتی که صاحب زبان شیطان صفت و پلید باشد، یک شبه دنیا را درگیر جنگ و مصیبت می کند و نمونه های این شرارت ها در طول تاریخ از سوی حکام فرصت طلب و زیاده خواه بسیار دیده شده است.
وی افزود: زبان نعمت بزرگی است که خداوند متعال به وسیله همین زبان بشر را بر سایر مخلوقات برتری و فضیلت داده است. اگر انسان زبانش را در راه رضایت خدا و اطاعت از خدا به کار بگیرد، بهترین نعمت است و سبب سعادت دنیا و آخرت انسان می شود. در سوی مقابل زبانی که برای رضایت شیطان بچرخد، عذابی دردناک را شامل حال شخص خواهد کرد. زبان مانند چاقوی دولبه است. عضوی که خدای متعال آن را در اختیار بنده اش قرار داده است تا در راه خیر و به نفع مردم استفاده کند.
زبان تلخ و گزنده از مصادیق ظلم است. برندگی زبان تلخ و بد به حدی است که تا جای زخم آن تا مدت ها التیام نمی یابد. یک همنشین خوب به دلیل آنکه با زبان محبت و به نرمی صحبت می کند، درجامعه به جایگاه ارزشمندتری می رسد. نوع گفتار نشان می دهد که فرد از میان چه خانواده ای پا به درون جامعه گذاشته است. رعایت ادب در گفتار مهم است، اما به معنای این نیست که طرز حرف زدن شخص الزاما با ادبیات دانشگاهی و سطح بالا باشد. اسلام تربیت شخص را ملاک عمل می داند. عده ای هستند که به دانشگاه می روند و در گفتار و به کار بردن کلمات پسندیده به تبحر می رسند. ممکن است شخصی به دانشگاه نرفته باشد، لیکن با در صحبت با اشخاص جانب ادب را رعایت کند. از نگاه اسلام این دو شخص جایگاه برابری دارند.
مولانا فاروقی تاکید کرد: جریحه دار کردن عواطف و احساسات مردم با استفاده از زبان و سرکوب شخصیت مخاطب در میان جمع عملی مردود و باطل است و چه بسا باعث گریزان شدن فرد از اجتماع می شود. اثرات مخرب تخریب به سادگی و آسانی برطرف نمی شود و گاه دیده می شود که شخص مدت ها در دوری و انزوا بسر می برد. برخی از مردم ذاتا استعداد خوبی در سخنوری دارند و آن را پرورش می دهند تا به حد کمال برسند. این مسئله نباید باعث شود تا ما دیگران را به صرف آن که کم صحبت هستند، کوچک و حقیر بشماریم. مسئله ای که اهمیت دارد این است که انسان پیش از به زبان آوردن حرفش، به تاثیرات آن بر روی مخاطب فکر کند.
به ویژه جوانانی که تشکیل زندگی می دهند به دلیل آنکه در پله اول زندگی مشترک قرار دارند، باید بسیارمراقب گفتارهم باشند. ما انسان ها عادت به مطالبه گری داریم و فی البداهه انتقاد می کنیم. مطالبه گری فعلی خوب و پسندیده است، اما باید بدانیم که چگونه مطالبه گر باشیم تا باعث تخریب افراد نشود. انتقاد لازم است، ولی باید زمان آن را بشناسیم و چهارچوب های یک نقد سالم را رعایت کنیم.
امام جمعه اهل سنت بیرجند در روایتی به نقل از نبی مکرم اسلام متذکر شد: اکثر گناهان انسان از زبان است. هر سخنی که به زبان جاری شود، فرشتگان آن را ثبت می کنند. سخنی را بدون یاد خدا بر زبان جاری نکنید، زیرا سخنان بیهوده و گناه آلود باعث سیاه شدن قلب می شود. اگر کاری را با نام و یاد باریتعالی شروع کنیم به سود حاصله از آن کار برکت می رسد. زیاد صحبت نکنیم تا از ارزش حرف هایمان کم نشود. گزنده حرف زدن و رنجاندن خاطر اطرافیان لذتی ندارد و موجب دلسردی آنها از ما می شود. به کوچترها چگونه صحبت کردن با بزرگترها را یاد بدهیم. از بکار بردن دشنام و الفاظ ناپسند اجتناب ورزیم. دیر نخواهد بود که اولاد ما نیز همان ادبیات را در جامعه بکار بگیرند.
مولانا فاروقی خاطر نشان ساخت: کودکانی که بد حرف می زنند برای انکار حرف هایشان دروغ می گویند تا بدین طریق خود را نزد بزرگترها تبرئه نمایند. کودک عادت ها و رفتارهای بدش را نمی پذیرد. برای حل این مشکل لازم است تا ابتدا گفتار خود را اصلاح کنیم. کودکان را در مورد چیزهایی که می بینند و می شنوند، کم سن و سال نشماریم. فرزندان خردسال ممکن است در تکلم نسبت به بزرگسالان ناتوان تر باشند، اما این ناتوانی موقت خللی در فهم و درک آنها از مسائل ایجاد نمی کند. لذا رفتار و گفتار خود را مورد بازبینی قرار دهیم.
