آوای سنت: معضل سوختبری از جمله پدیده هایی است که همواره حاشیه هایی را در جنوب شرق کشور ایجاد کرده است.
یکی از آخرین مواردی که تعقیب و گریز سوختبران با ماموران انتظامی در ده کیلومتری جاده فاقد استاندارد و بی کیفیت خاش منجر به حادثه و کشته شدن دو تن از سوخت بر و یک شهروند دیگر شد به یازدهم بهمن ماه سال جاری بر می گردد. تعقیب و گریزی که صحنه تصادف را به همراه داشت و معمولا در این گونه اتفاقات تلفات جانی اجتناب ناپذیر بوده است.
داستان سوختبران در سیستان و بلوچستان روایتی متفاوت از کولبرانی دارد که می بایست تعدادی لوازم خانگی را از مسیرهای صعب العبور حمل کنند، اما وجه مشترک هر دو، تن دادن به کار پر خطر بر اثر بیکاری و از روی ناچاری می باشد.
قاعده کار سوخت بری این است که سوختبران مقدار زیادی از مواد سوختی را سوار وانت کرده و طول مسیر زاهدان تا خاش و سراوان را بی وقفه و با سرعت سرسام آور طی می کنند تا سر موعد مقرر به مقصد رسیده و فرصت بازگشت به مبدا را داشته باشند. در تعقیب و گریز روز یازدهم بهمن ماه راننده خودروی سوختبر بر اثر سرعت زیاد تعادل وسیله را از دست داده و با سواری دیگری برخورد می کند که به دنبال آن هر دو وسیله آتش گرفته و سه سرنشین را به کام مرگ می کشاند.
بنابراظهارات آگاهان محلی، نیروی های انتظامی مستقر در استان به دنبال اغتشاشات اخیر اقدام به ایجاد ایست و بازرسی های گسترده در مبادی ورودی و خروجی های شهر کرده و تعقیب خودروی های حمل سوخت قاچاق را افزایش بخشیده است.
در خرداد ماه امسال معین الدین سعیدی نماینده چابهار در انتقادی تند، هشتاد و پنج درصد سوخت قاچاق وارده به سیستان و بلوچستان را از خارج آن استان یاد کرده و علت را به جریان های سیستماتیک فساد پشت ماجرا ربط داده بود.
وی قاچاق را مانند شمشیری توصیف می کند که اقتصاد کشور را از پشت هدف قرار داده و مشکلات معیشتی را عامل کشیده شدن مردم به سمت آن می داند.
سال گذشته حمیدرضا دهقان نیا، سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در یک برنامه تلویزیونی، میزان قاچاق فراورده ها و مشتقات نفتی در ایران را ۹ میلیون لیتر در روز برآورد کرده بود، ولی برخی کارشناسان در همان زمان این رقم را تا روزانه بیست میلیون لیتر ارزیابی کردند.
در منطقه مرزی کله گان که از طبیعت کوهستانی برخوردار است، چارپایانی مانند الاغ و قاطر جهت حمل بار مورد استفاده قرار می گیرند که اجساد تعداد بسیاری از آنها طی ادوار مختلف مجلس خبرساز شده است.
پیشتر نماینده چابهار هدف قرار گرفتن چارپایان توسط ماموران را حرکتی خلاف مبادی، قانونی، شرعی و محیط زیستی دانسته و طی اظهاراتی ضمن ورود مجدد مجلس به قضیه گفته بود: ما هنوز از تعداد حیوانات کشته شده در اتفاقات بی اطلاعیم، اما در فراکسیون محیط زیست و کمیسیون کشاورزی به این موضوع خواهیم پرداخت.
در مسیرهای حمل قاچاق در سیستان و بلوچستان تنها به خودروها و چارپایان بسنده نمی شود و موتور سوران نیز فعالیت گسترده ای در نقاط مرزی دارند. هر بار که مسیری بسته می شود، افراد راه جدیدی را پیدا می کنند. آمار تلفات جاده ای در این استان محروم فارغ از مسئله قاچاق سوخت بسیار زیاد و از این لحاظ در کشور رکورد دار است.
بهمن ماه امسال مجلس با دو فوریت بررسی لایحه ساماندهی و نظارت بر تجارت مرزی (کولبری و ملوانی) موافقت کرد که در نتیجه پیگیری های مصرانه آرش زره تن لهونی حاصل آمده است.
نمایندگان خاش و سراوان طی مدت گذشته از مجلس یازدهم در بیانات شان تنها به استفاده از ظرفیت های مرزی بسنده کرده و در این زمینه خروجی رسانه ای قابل توجهی از آنها دیده نشده است.
