معرفی کتاب: اسلام و ملی گرایی

آوای سنت: رابطه اسلام به ملی گرایی یکی از موضوعات پرچالش در محافل علمی و دانشگاهی بوده است .دامنه این چالش در حدی بوده است که در برخی از مواقع چالش های فکری در بین ملی گرایان و فعالان دینی را ایجاد کرده است. آیا اسلام مقوله ملی گرایی و وطن دوستی را قبول دارد؟ آیا حرکات ها و شعارهای جریانات ملی گرای سیاسی در دنیای اسلام با آموزه های اسلامی سازگاری دارد؟

این موضوع و برخی از مسائل حاشیه ای دیگر در کتابی تحت عنوان” ملی گرایی و اسلام ” مورد بررسی قرار گرفته است.این کتاب توسط نشر احسان منتشر شده و مطالعه آن به همه دانشجویان و صاحب نظران مسلمان توصیه می گردد. خلاصه این کتاب تقدیم کاربران سایت می گردد:

در واقع اسلام، انتساب و وابستگی مردم به سرزمین، ملت و قبایل آن‌ها را تغییر نمی‌دهد. زیرا این مسأله امری الهی است و هیچ راهی برای تغییر آن وجود ندارد، اسلام مخالف ملی­ گرایی نیست بلکه خود معرف به ملیت‌هاست و در چند جای قرآن نیز به وجود ملت­‌ها اشاراتی داشته است.

اسلام تنها منکر این امر می­‌شود که رابط گرد آمدن و تجمع مردم، چیزی غیر از اسلام باشد. غیر از عقیده­‌ی صحیح در مورد خداوند، یعنی رابطه نه خونی باشد نه سرزمین و نه زبانی و نه مصالح مادی.  

اسلام با آموزه­‌های خود که کاملاً با فطرت سالم همخوانی دارد، اعضای جامعه­‌ی انسانی را مانند یک خانواده گرد هم آورد و افرادی را بر این اساس تربیت نمود که هنگام رسیدن به قدرت و پست و مقام در خدمت‌رسانی به ملت‌های مختلف شب را به روز دوختند.

اما جریان ملی­‌گرایی و میهن­‌پرستی، ولاء را منحصر در دایره­‌ی ملیت یا سرزمین می­‌نماید یعنی مثلاً یهودی و مسیحی و مشرک عرب را با مسلمان عرب در یک سطح قرار می‌دهد زیرا معیار ناسیونالیسم این را می‌طلبد. ولی دین اسلام این امر را رد می­‌نماید.

جهان اسلام در طول قرن­‌ها است واحدی بود که در زیر پرچم توحید می‌زیست طوری که یک مسلمان از چین یا مراکش به بغداد یا شیراز می­‌آمد در حالی که هیچ مدرکی به همراه نداشت که ملیت یا وطن وی را مشخص کند، با این وجود به هر سرزمینی که وارد می‌شد با استقبال برادران دینی خود روبرو می‌شد، هرچند که زبان و رنگ پوست آنان با او فرق داشت زیرا اسلام تمام این موانع جاهلی را از سر راه برداشته بود.

کتاب ملی گرایی و اسلام که توسط استاد محمد قطب نوشته و توسط خداداد مطاعی پور به زبان فارسی ترجمه شده است، پیرامون همین موضوع نگاشته شده است.