عوامل مؤثر در تنش زدایی از محیط خانواده و گرما بخشی به آن
نویسنده : دکتر عبدالمجید صمیم
آوای سنت : هیچ مکانی در دنیا به اندازه خانه و خانواده و منزلی که در آن گرد میآیند نمیتواند برای انسان گوارا باشد و او را در سرد و گرم روزگار حفظ کند و نگهدارد. خانواده محل آرامش روحی و آسایش جسمی انسان است.
بی تردید که برای یک انسان هیچ چیزی بهتر از آرامش و آسایش نیست. انسان میتواند از پدیدههای مختلفی به آرامش برسد، از فضای سبز و پارک، از ملاقات دوستان، از شنیدن خبر خوش، از بدست آوردن و کمایی کردن ثروت و بسیاری از امور و پدیدههای دیگر.
او میتواند از پدیدههای مختلف دیگری نیز به آسایش برسد، از ماشین خوب، منزل مسکونی مرفه و زیبا و دارای امکانات وافر زندگی، از داشتن ثروت و مکنت دنیوی و سایر آنچه مایه آسایش جسمی انسانهاست.
اما هیچکدام از این موارد به اندازه خانواده نمیتواند موجب آسایش و آرامش انسانها شود. نمیگوییم که این پدیدارها مایه آرامش و آسایش نیستند، میگوییم به اندازه خانواده نمیتوانند برای اعضای خانواده آرامش و آسایش ایجاد کنند.
شاید کسی بگوید با پول و سرمایه میتوان به چنین حالتی دست یافت که انسان غم و غصهای نداشته باشد. در پاسخ اینها میگوییم در این شکی نیست که پول و سرمایه شاید بتوانند انسان را به آسایش جسمی برسانند اما به یقین که نمیتوانند به آراش روحی برسانند. چه بسیارند انسانهایی که ثروت فراوان دارند اما خانواده ندارند و در هوتلهای مجلل پنجستاره زندگی میکنند و در رستورانهای مجهز غذا میخورند اما وقتی از آنها سوال کنی که آیا آرامش داری قطعاً که میگویند نه.
علت عدم آرامش اینگونه انسانها بر میگردد به اینکه خانواده ندارند و در این کانون گرم و مقدس زندگی به سر نمیبرند، کانونی که سرشار از گرمای همدلی و هم عضوی است.
کاملاً ضروری است تا محیط خانه گرم محبت باشد. بسیارند خانوادههایی که بر سر مسایل هیچ و پوچ زندگی را بر اعضای خانواده با جنگها و جدالهای بی ربط به حدی تلخ میکنند که آن خانواده در عوض اینکه کانون پُر از مهر و محبت باشد، جای بدبختی و سیه روزی و غم و غصه فراوان است. شاید اعضای چنین خانوادهای به این نتیجه برسند که اصلاً وجود خانواده امری درست نیست، اما این مورد اولاً که نادر است در ثانی این اعضا از سیه روزیشان است که نه در محیط خانه و خانواده آرامش دارند و نه در حالت تجرید و بدون خانواده. پس بهتر است هر دو مورد حفظ شود: هم اصل کانون خانواده و هم فضای محبت و صمیمیت آن.
اما چگونه؟
واقعیت این است که حفظ گرمای خانواده که از اثر محبت و صمیمیت اعضای خانواده باشد کاری است هم مشکل و هم آسان. مشکل به این دلیل که ایثار و فداکاری لازم دارد و این دو امر برای بعضی که بر خود مسلط نیستند قدری مشکل است و آسان به این دلیل که با تعقل و گفتگوهای عاقلانه میتوان این گرما را به وجود آورد.
در گرما بخشیدن به خانواده اولین عنصر مهم رابطه نیک والدین یا زن و شوهر با هم است. والدین به عنوان دو عنصر مهم و مسلط بر تمام امور خانواده میتوانند این کانون را گرم محبت سازند و یا تبدیل به جهنمی سوزان بگردانند که همه چیز را بسوزاند و نابود کند. البته برای چنین خانوادهای وصف “زمهریر” بهتر از جهنم سوزان است چون همه چیز سرد و بیروح میباشد.
برای رسیدن به این مأمول والدین یا پدر و مادر باید از فوت و فنهایی بهره برند که برای خانواده و خانه مفید باشد. برخی از مهمترین این امور را میتوان در موارد آتی بر شمرد:
۱- صبر و گذشت بهترین صفت برای هر زوجی است که به عنوان سرپرست و بزرگ خانواده از جایگاه بلندی برخوردارند. این صبر باید هم در برابر خودشان باشد و هم در برابر فرزندانشان.
۲- اغماض و چشم پوشی. نیازی نیست انسان هر چیزی را میبیند به آن گیر دهد و آنرا برجسته ساخته و پیرامونش آنقدر بپیچد که آن امر را عامل تنش و بی ثباتی خانواده بسازد.
۳- تفاهم و گفتگو هنگام بروز مشکل میتواند نقش برجستهای در راستای جلوگیری از مجادلات و منازعات ایفا کند. نیازی نیست هر چیزی با داد و بیداد حل و فصل شود. گفتگوی آرام، سنجیده و محترمانه میتواند کلید حل بسیاری از مشکلات باشد.
۴- حفظ اسرار و ایراد نگرفتن به هم در حضور فرزندان. بعضی از والدین به مجرد بروز مشکل تلاش میکنند معایب یکدیگر خویش را که ای بسا از دید فرزندان پنهان است به رخ هم بکشند غافل از اینکه این عملشان افشای اسرار زناشویی و مخالف آموزههای اسلام و عقل سالم و وفای خانوادگی است.
۵- حل مشکل در فضای خلوت و به دور از دید فرزندان. این امر خیلی اهمیت دارد. پدر و مادر دلسوز و مهربان تلاش میکنند مشکلات خود را از طریق گفتگوهای محرمانه و به دور از حضور فرزندان حل و فصل کنند، زیرا گاهی گفتگوها مقداری تیز و تند می شود و این امر سبب میگردد تا فرزندان متحمل آزار روحی فراوان گردند. ازینرو نباید مشکلات را در حضور فرزندان به خصوص کودکان حل و فصل کرد.
۶- کمک گرفتن از اعضای بزرگ خانواده مانند پدر و مادر در صورتی که زنده باشند، یا پسر و دختر خانواده در صورتی که بزرگ باشند. اینها دلسوزترین موجودات روی زمین به کانون گرم خانواده هستند و بهتر از هر کس دیگری میتوانند مشکلات را مدیرت و در حل و فصل منازعات به زن و شوهر کمک کنند.
۷- کمک گرفتن از مشاور خانوادگی که این امر در صورتی ایجاب میکند که سایر شیوهها کارگر و مؤثر نیفتد. در چنین حالتی زن و شوهر میتوانند از مشاوران برجسته خانوادگی در راستای حل مشکل خود کمک بگیرند.
به امید اینکه کانون خانوادهها همچنان گرم و صمیمی باقی بماند و هیچ عضوی از اعضای خانواده به خصوص والدین سبب آزار و رنجش سایر اعضا نگردند.