احیای مناسبات ایران و عربستان در دو سوی تحلیل

آوای سنت : قریب به یک هفته از اعلام رسمی احیای مناسبات ایران و عربستان در پکن می گذرد.

در یک هفته گذشته، بازار گمانه زنی ها درباره این تحول، داغ بوده و تحلیل گران سیاسی در دو سوی خط بدبینی و خوش بینی به این تحول نگاه داشته اند.

در نگاه بدبینانه برخی از تحلیل گران با توجه به سابقه چند دهه ای تنش سیاسی بین ایران و عربستان ، بر این باور هستند که عادی شدن مناسبات دوجانبه با یک بیانیه سیاسی غیر ممکن است.در همین چارچوب این طیف از صاحب نظران، این بیانیه را صرفا یک اقدام نمایشی و با اهداف خاص برای دولت پکن ارزیابی می کنند.

در نگاه خوشبینانه و در نقطه مقابل، برخی از تحلیل گران بر این اعتقادند که فصل جدیدی در مناسبات ایران و عربستان آغاز شده و با روند جاری و با عنایت به منافع مشترک منطقه ای، دو کشور تا مرز تشکیل ائتلاف و اتحاد منطقه ای پیش خواهند رفت.

این گروه با استناد به جو مثبت ایجاد شده در اظهارات مقامات رسمی دو کشور ،اعتقاد دارند در ماههای آینده مناسبات ایران با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس جهش چشمگیری را شاهد خواهد بود.

بنظر می رسد در حدفاصل این دو نگاه با دیدی واقع بیناینه می توان به روند جاری در مناسبات ایران و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و به ویژه عربستان نگاه کرد.

واقعیت این است که دو طرف در چند دهه گذشته، در فضای تنش آمیز سیاسی تا حد برخورد های نظامی نیز پیش رفته اند.

در این چارچوب و با توجه به رقابتهای تاریخی تهران و ریاض در حوزه های مختلف و رسوبهای بی اعتمادی برجای مانده از فضاهای قبلی، بنظر می رسد احتمال حرکت مناسبات دو کشور به سمت تشکیل یک اتحاد و ائتلاف نظامی در کوتاه مدت غیر واقع بینانه باشد.

علی رغم این واقعیت غیر قابل انکار، صدور بیانیه اخیر پکن و اعلام بازگشایی سفارتخانه های دو کشور در  دو ماه آینده، نمایانگر این حقیقت است که مقامات تهران و ریاض به خوبی به هزینه های تداوم فضای تنش آمیز در مناسبات دوجانبه پی برده اند.در این شرایط، در مرحله نخست سمت و سوی حرکت دو کشور به سمت درک منافع متقابل منطقه ای و عدم ماخله در امور داخلی یکدیگر حرکت خواهد کرد.

بنده در سالهای گذشته در چندین مطلب تاکید کردم که در کنار ضرورت تلاش ایران برای حل مسائل پرونده هسته ای با غرب،مهم ترین ضرورت ایران برجام منطقه ای و حل مشکلاتش با کشورهای همسایه است.

الحمدالله با روی کار آمدن دولت سیزدهم نخستین اولویت این دولت، بهبود مناسبات با کشورهای همسایه بوده است.توافق اخیر ایران و عربستان را نیز در چارچوب همین راهبرد می توان مورد ارزیابی قرار داد.

توافق اخیر ایران و عربستان برنده ای جز کشورهای منطقه در سطح منطقه ای و امت اسلامی در سطح کلان نخواهد داشت. بازنده اصلی این گونه توافقات بین کشورهای مسلمان نیز دولت ها و موجودیتهایی هستند که منافع آنها در تشدید اختلافات بین کشورهای اسلامی است.

این کشورها در چند دهه گذشته با پیگیری فرایند ایران هراسی تلاش داشته اند تا ایران را مهم ترین تهدید برای موجودیت دولتهای عربی منطقه معرفی کنند.راهکار معرفی شده برای دفع این خطر(ایران)  هم نزدیکی به اسرائیل و خرید گسترده تسلیحات از آمریکا بود.

خدا را شاکریم که عقلانیت و واقع بینی (هر چند دیرهنگام) دول اسلامی باعث شد که این نقشه های شوم عملی نگردد.

در این مرحله نیز مقامات همه کشورهای منطقه باید مراقب فتنه انگیزیهای خناسان بوده و در چارچوب منافع امت اسلامی در مسیر تقویت برادری و صلح و سازش با یکدیگر حرکت نمایند.

انشاالله