آوای سنت : گرفتاریهای بشر امروز که ناشی از گذار او از زندگی سنتی به زندگی مدرن است، کم نیستند. مشکل از هم گسیختگی خانوادهها، عدم علاقه مردان و زنان به ازدواج دائم و تشکیل خانواده، فضای مجازی و دور ساختن جوانان و مردم از فضای واقعی و حقیقی، ضعف روابط اجتماعی و… بر روح و روان بشر امروز فشار بیش از حد وارد میکند.
در کناراینها زندگیهای شهری نیز متفاوت شده است. درگذشته هرکس خانهای داشت دارای یک طبق آنهم با اتاقهای کوچک و سماور و چای داغ و بگو و بخند و صحبت. حیات منازل مسکونی بزرگ و دارای باغ و باغچه و فضای سبز و حوض آب بود. چهچهه بلبلان و مرغان داخل قفس و پرندگان آزادی که بر شاخسارهای درختان خانه مینشستند و با این پرندگان درون قفس صحبت میکردند و جز اینها، در شرایط کنونی از جمله خاطرات شده و در ذهن مردم قدیم حضور دارد و نسل جدید چیزی از آن نمیداند.
در گذشتهها منازل مسکونی بزرگ بود. کمتر خانهای یافت میشد که از ۵۰۰ متر کمتر باشد، اما حالا از ۵۰ متر شروع و در بزرگترین حالت به ۱۲۰ متر مربع میرسد آنهم به گونه مشاع و مشترک. زیرا منازل مسکونی تبدیل به واحدها و آپارتمانهای مسکونی شده و راه و درب حیات و آب و در بسیاری موارد گاز و برق آن نیز میان ساکنان ساختمان مشترک و مشاع است.
سیستمهای زندگی ساختمانی واقعاً پیچیده شده است. در ساختمانها حتی دیوارها مشترک است چه رسد به راهرو. بام این واحد کف خانه واحد فوق است کف این واحد بام آن واحد تحتانی است. دیوارهای چهار طرف نیم آن از این واحد و نیم دیگر از واحد دیگر است و اینگونه همه چیز در هم و بر هم شده است.
خدا نکند که خانهای بچه کوچک داشته باشد یا انسانی بی نزاکت و بی تربیت یا زورگو در آن زندگی کند. کافی است تا دمار از روزگار ساکنان آن ساختمان در بیاورند، زیرا بام خانه یا محیط خانه این طرف و آن طرف، میدان فوتبال یا والیبال میشود و راهرو و راه پله محل سروصدای آنها. دیگر نه از خواب خوش و آرام خبری هست و نه از زندگی خاص.
اینجاست که اهمیت رعایت و پاسداشت از حقوق همسایه در ساختمانهای چند طبقه بیشتر برجسته میشود. من فکر میکنم کسانیکه در ساختمانها زندگی میکنند باید با حقوق همسایه بیشتر آشنا شوند و بیشتر این حقوق را رعایت کنند، زیرا اگر در زندگی مشاع و مشترک به حق و حقوق اهل ساختمان توجه نشود، این امر سبب بروز اختلاف و کشمکشهای بسیار میگردد و همسایه به همسایه بدی روا میدارد و فضای دوستانه را مکدر میسازد.
اولین مشکل در نظام زندگی ساختمانی مشکل آلودهگی صوتی است. بسیاری از اهل ساختمانها متوجه این نیستند که در یک ساختمان مسکونی مشترک زندگی میکنند و نباید سر و صدا راه بیندازند. مشکل آلودگی صوتی ناشی از عدم آگاهی ساکنان ساختمان است. البته برخی هم هستند که با وجود علم و آگاهی دست به چنین کاری میزنند.
اساس این مشکل بر میگردد به مهندسی ساختمانها. وقتی کسی ساختمان رهایشی ایجاد میکند که قرار است در آن مثلاً ده خانواده یا بیشتر و کمتر زندگی کنند، در چنین حالتی صاحب ساختمان و مهندسی که طرح و نقشه میدهد و بر احداث آن نظارت میکند باید یک سلسله اصول و ضوابط ساخت و ساز چنین خانههایی را رعایت کنند، از جمله اینکه مثلاً دیوارها سقف و دیوارها را به گونهای عایق بندی کنند که از آن صدا عبور نکند. نیز درب واحد مسکونی و پنجرهها باید با عایقهای دو جداره به گونهای ساخته شوند که مانع عبور و مرور آلودگیهای صوتی شوند. این از باب مثال بود. اینگونه باید سایر بخشها با چنین سازههایی احداث شوند.
حالا اگر آمدیم و ساختمانی چنین احداث نشده بود، اهل ساختمان باید متوجه رعایت نزاکتهای لازم در زندگی ساختمانی باشند و حق و حقوق همسایه را مد نظر بگیرند و رعایت کنند. ورنه فضای ساختمان تبدیل به جهنمی سوزان خواهد شد که برای هیچ کس قابل تحمل نخواهد بود. به خصوص برای پیر مردان، پیر زنان، بیماران و خانمهایی که زایمان کردند.
یادمان باشد ساختمان ملک شخصی هیچ کس نیست، اگرچه شخص شاید واحد مسکونی را خریداری کند و به اصطلاح مالک آن گردد، زیرا کسی که یک واحد مسکونی میخرد باید بداند سقف، دیوارهای چپ و راست، راهرو و راهپله و حتی کف واحد مسکونی مشاع و مشترک است و ساکنان تمام ساختمان بر آن حق دارند و این حقوق باید مورد توجه قرار گیرد.
پیامبر اکرم (ص) راجع به حقوق همسایه توصیه و تأکید فراوان کردهاند. ایشان در یکی از احادیث خود فرمود: همچنان جبرئیل (ع) من را در مورد همسایه توصیه میکرد تا جاییکه گمان کردم حالا میگوید همسایه از همسایه ارث میبرد. بنا بر این هر کسی که مسلمان است و به خدا (ج) و پیامبر (ص) ایمان دارد باید متوجه رعایت حقوق همسایه خویش باشد.
در حدیثی دیگر پیامبر اکرم (ص) فرمود: به خدا که ایمان ندارد. گفتند چه کسی یا رسول الله؟ فرمود: کسی که همسایهاش از دست آزار و اذیت او در امان نباشد.
پس هر کسی که به خدا (ج) و روز آخرت ایمان دارد اول که باید حقوق همسایه را به صورت عمومی و کلی رعایت کند به خصوص در زندگیهای ساختمانی.