آوای سنت : دل هر انسانی در هنگام بیماری می‌شکند و دچار یأس و نا امیدی و رنج و کاستی و درد و سُستی و وهن می‌گردد. چنین شخصی نیاز به تقویت روحیه و قوّت قلب دارد. این قوّت زمانی حاصل می‌شود که انسان خود را در این محنت خویش تنها احساس نکند. احساس تنهایی در هر مصیبتی جانکاه و درد آور است.
هر بیماری وقتی ببیند دوستان و عزیزان و آشنایانش به دیدن و عیادت او می‌آیند روحیه می‌گیرد و این روحیه ای بسا که او را در مبارزه با بیماری و تحمّل تبعات آن یاری می‌رساند. به این دلیل یکی از حقوق هر مسلمان بیماری، این است که سایر مسلمانان به عیادت او بروند و از او دل‌جویی کنند و به او روحیه بدهند و در حقش دعای خیر نمایند.
عیادت بیمار یکی از سنن بزرگ حضرت رسول (ص) است که متأسفانه در میان ما مسلمانان مهجور شده است. پیامبر (ص) پیوسته از بیماران عیادت می‌کردند و برای شفای آن‌ها دعا می‌فرمود. ایشان نه تنها که از بیماران و مریضان عیادت می‌کردند که این عمل نیک و پسندیده را از جمله حقوق ششگانه مهم مؤمن بر مؤمن دانسته است.
پیامبر (ص) در تبیین حقوق ششگانه فرمود:
«حَقُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ سِتٌّ قِیلَ: مَا هُنَّ یَا رَسُولَ اللهِ؟، قَالَ: إِذَا لَقِیتَهُ فَسَلِّمْ عَلَیْهِ، وَإِذَا دَعَاکَ فَأَجِبْهُ، وَإِذَا اسْتَنْصَحَکَ فَانْصَحْ لَهُ، وَإِذَا عَطَسَ فَحَمِدَ اللهَ فَسَمِّتْهُ، وَإِذَا مَرِضَ فَعُدْهُ وَإِذَا مَاتَ فَاتَّبِعْهُ». (صحیح مسلم، ج ۴ ص ۱۷۰۵)
(حق مسلمان بر مسلمان شش است. گفتند: آن‌ها چیست یا رسول الله؟ فرمود: هرگاه با آن ملاقات کنی سلام بدهی، هرگاه تو را دعوت نماید دعوتش را اجابت کنی، هرگاه از تو نصیحتی خواست او را نصیحت کنی و هرگاه عطسه نمود و الحمد لله گفت او را دعا کنی و هرگاه بیمار شد به عیادتش بروی و هرگاه بمیرد جنازه‌اش را تشییع نمایی).
به موجب این حدیث این حق یک بیمار است که از او عیادت صورت گیرد. وقتی واژه حق در مورد این کار استفاده می‌شود این به معنی این است که اگر مسلمان و مؤمن از مسلمان و مؤمن دیگر در بیماری‌ها عیادت نکند در واقع حق او را ضایع نموده است.
البته عیادت مریض تابع عاداتی است که باید رعایت شود از جمله مهمترین این عادات یکی این است که به او این سخن گفته شود:
«لاَ بَأْسَ، طَهُورٌ إِنْ شَاءَ اللَّهُ» (صحیح بخاری، ج ۷ ص ۱۱۷) یعنی باکی نیست مایه پاکی است ان‌شاءالله.
این جمله را می‌شود به عربی گفت یا به فارسی. در این جمله با وجود کوتاهی‌اش یک عالم معنی نهفته است، و بهترین جمله برای روحیه دادن به انسان مسلمانی است که دلش پُر از ایمان است.
همه می‌دانیم هر بَدی و شَرّی که به انسان می‌رسد سبب از بین رفتن گناهانش شده و در عین حال در درجاتش افزونی حاصل می‌گردد. این بهترین مژده برای یک مسلمان است. این مژده سبب می‌شود مریض با روحیه عالی و با امیدواری و با درک این نکته‌که زحماتش در تحمّل بیماری به هدر نمی‌رود، با بیماری خویش مواجه شود.
از آداب دیگر عیادت مریض خواندن این دعا بر اوست:
«أَذْهِبِ الْبَأْسَ رَبَّ النَّاسِ، وَاشْفِ أَنْتَ الشَّافِی لَا شِفَاءَ إِلَّا شِفَاؤُکَ، شِفَاءً لَا یُغَادِرُ سَقَمًا» (الأداب بیهقی، ص ۱۱۳)
(بیماری را دور بساز ای پروردگار مردم و شفا بده که شفایی جز شفای تو نیست، شفایی که تا هنگامه ازاله مرض دور نمی‌شود).
از ام المؤمنین عایشه رضی الله عنها روایت شده که رسول الله (ص) این دعا را، هم در هنگام عیادت بیماران می‌خواندند و بر روی و سینه بیمار دست می‌کشیدند، و هم زمانی‌که خودشان بیمار می‌شدند. ایشان به این کار تا وفات خویش ادامه دادند. و زمانی‌که در بستر وفات قرار گرفتند، چون نمی‌توانستند بخوانند من بر ایشان خواندم و بر بدن‌شان مسح کردم، تا لحظه‌ای که دست مبارک‌شان را از دست من بیرون نموده فرمود: “اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی وَأَلْحِقْنِی بِالرَّفِیقِ الْأَعْلَى” و این آخرین سخنی بود که از ایشان شنیدم. (سنن ابن ماجه، ج ۲ ص ۵۴۳)
نباید فراموش کرد که نشستن نزد مریض تابع حالات اوست و معمولاً انسان نباید به بهانه عیادت، ساعات طولانی نزد مریض بنشیند و او را از استراحت باز دارد و یا به او و خانواده و پرستارانش با وجود خود دردسر ایجاد کند.
این ذکر اگر هفت بار بر مریض خوانده شود ان شاء الله که شفا می‌یابد:
«أَسأَلُ اللهَ العَظِیمَ رَبَّ العَرشِ الکَرِیمِ أَن یَشفِیَهُ»
(از خدای عظیم پروردگار عرش کریم می‌خواهم او را شفا داهد)
پیامبر (ص) فرمود هر کس این ذکر را هنگام عیادت مریض هفت‌بار بخواند شفا یاب می‌شود. (مسند احمد، ج ۳ ص ۷)
روی هم رفته کسی که به عیادت مریض می‌رود باید با سخنان نرم و مهربانانه خود او را دل داری دهد و طوری وا نمود کند که بیماری‌اش اندک و قابل علاج است اگرچه گزارشات پزشکی بیانگر وخامت اوضاع آن شخص داشته باشد.
