همنشینی علمای دین شاه کلید حل مشکلات امت اسلامی

آوای سنت : نقش علمای دین در جوامع اسلامی نقش بی نهایت مهم، حساس، کارآمد است. علمای دین می‌توانند مسیر حرکت جوامع بشری را تغییر دهند. این تغییر می‌شود مثبت باشد و می‎‌شود منفی. یعنی ممکن است هر دو نوع تغییر از سوی علمای دین در جوامع بروز کند. و علما جامعه را یا به سوی بدبختی خدای نا کرده سوق دهند یا به سوی سعادت و خوشبختی، کاری که خوشبختانه توسط علما در طول تاریخ و در زمان ما در حال انجام است.

تجربۀ کشورهای دور و نزدیک نشان داده که این نقش حایز اهمیت فراوان است. علمای دین حتی می‌توانند انقلابات بزرگ را رهبری کنند، چنانکه در انقلاب ۵۷ امام خمینی دیدیم که بند و بساط حکومت مقتدر شاهی را برچیدند. در افغانستان نیز اکنون علمای دین تحت عنوان امارت اسلامی حکومت می‌کنند. آن‌ها توانستند با انقلابی که سامان دادند نظام جمهوی را ساقط و امارت اسلامی را جایگزین آن کنند.

روی این اساس می‌توان گفت نقش علما در کشورهای اسلامی کلیدی و حایز اهمیت فراوان است. اما این نقش سازنده نیازمند بازنگری دوره‌ای به منظور ادای بهتر است. یعنی به خاطر آن‌که علمای کرام بتوانند نقش مثبت خود را با توجه به تغییرات زمانی و مکانی به خوبی سامان دهند، لازم است در عرصۀ‎های مختلف علمی، فکری، شیوه‎های دعوی و غیره کارکردهای خود نظر به مقتضیات موجود هر زمان تغییراتی را رونما سازند تا از کاروان زمان و رشد سریع آن عقب نمانند.

به این دلیل لازم است اندیشمندان و علمای کرام دینی نکات ذیل را چنانکه در سابق از نظر دور نداشتند اکنون نیز و همیشه در نظر داشته باشند:

۱- هر عالم دین وظیفه دارد بر سطح علم و دانش خود پیوسته بیفزاید. علما بهتر می‎دانند که فوق کل ذی علم علیم. در کسب این علم نمی‌شود تنها بر کتابهای درسی موجود و مروج در مدارس دینی اکتفا کرد. باید خود را با تازه ترین تحقیقات و مطالعات دینی پیوسته آشنا بسازند.

۲- هر علمی چه علوم دینی یا غیر دینی، پیوسته در حال گسترش و توسعه است. همه روزه بر داده‌های علمی تمام علوم توسط محققان و پژوهشگران افزوده می‌شود. و این ایجاب آن‌را دارد تا علمای دین خود را در جریان این تحقیقات قرار دهند تا از قافلۀ علوم عقب نمانند.

۳- وسایل کسب معلومات نسبت به گذشته بسیار تغییر یافته است. در گذشته علمای دینی کتابهای معدودی داشتند که در بین شان متداول بود اما اکنون ده و بلکه صدها کتاب در حوزۀ دین نگاشته شده که می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. اندیشمندان بزرگی دست به تألیف و تحقیق زده‌اند و نتایج خوبی را از این تحقیقات به دست آوردند که بهتر می‌تواند پاسخ‎گویی نیازهای عصر ما باشد.

۴- فضای اینترنتی و سایت‌های علمی بسیاری در این فضا موجود است و نیز در فضای مجازی. یک عالم دین به گونۀ دوامدار باید در این سایت‌ها سیر علمی کند و با تازه‎های علوم دینی خود را مجهز سازد.

۵- نیز از طریق این فضا علما می‌توانند روابط علمی بهتری را در میان خود سامان دهند و تجارب خویش را در اختیار یکدیگر خود قرار دهند.

علاوه بر این‎ها نشست و برخاست‌های علمای دین و همنشینی‌های آنها نیز می‌تواند در عرصۀ تبادل تجارب علمی، دعوی، وعظ و ارشاد و از همه مهمتر وحدت نظر و عمل بسیار مفید واقع شود. وحدتی که برای این علما به عنوان یک انتخاب استراتیژیک مهم مطرح است.

در جریان این هفته یکی از بهترین همایش‎ها و گردهمایی‌ها صورت گرفت و در آن تعداد زیادی از ائمۀ جمعه که منابر وعظ و ارشاد را در اختیار دارند در کنار هم جمع شده و ضمن آشنایی با هم، بهترین افکار و اندیشه‌ها را در بین خود تبادله کردند که به خیر و صلاح و فلاح امت است.

و این ایجاب آن‌را دارد تا چنین نشست‌ها بیشتر گردد و علمای معزز با کمک نهادهای دولتی بهتر و بیشتر با هم نشست و برخاست کنند و به تبادل افکار، علوم و تجارب بپردازند باشد تا بازدهی‌شان در عرصۀ ترویج ارزشهای دینی وسیع‌تر و منظم تر باشد.

نویسنده : دکتر عبدالمجید صمیم