چرایی وحدت اسلامی ( چالش ها و امیدها )

بسم الله الرحمن الرحیم
یا ایها الذین آمنوا اتقوا الله حق تقاته و لا تموتن الا و انتم مسلمون

ای اهل ایمان از خدا آن گونه که شایسته پروای از اوست پروا کنید و نمیرید مگر در حالی که { در برابر او و فرمان ها و دستوراتش } تسلیم باشید.

واعتصموا بحبل الله جمیعا و لا تفرقوا …
و همگی به ریسمان الهی چنگ زنید و پراکنده و متفرق نشوید …

خداوند متعال در آیات ۱۰۲ و ۱۰۳ سوره آل عمران بر لزوم و وجوب وحدت امر نموده و بعد از امر به تقوای الهی و تسلیم در برابر اوامر خدای متعال به اتحاد و برادری اهل ایمان و مسلمانان با هم امر می کند .

همچنین خداوند متعال درسوره طه آیه ۹۴ راهبرد مهمی را به ما نشان می دهد . آنگاه که پس از رجعت حضرت موسی از کوه طور و دیدن صحنه گوساله پرستی قوم بنی اسرائیل و عصبانیت شدید و ناراحتی از این مسئله ، هارون برادرش را مورد عتاب قرار می دهد .
می فرماید : قال یا ابن ام لا تاخذ بلحیتی و لا براسی انی خشیت ان تقول فرقت بین بنی اسرائیل و لم ترقب قولی
گفت : ای پسر مادرم ، نه ریش مرا بگیر و نه سرم را ، من ترسیدم که بگویی : میان بنی اسرائیل تفرقه و جدایی انداختی و سفارش مرا { در حفظ وحدت بنی اسرائیل } رعایت نکردی .
این آیه به ما اهمیت و اولویت وحدت را نشان می دهد . یعنی به ما می گوید تفرقه میان امت از شرک که آفت ایمانی بسیارعظیمی است خطرناک تر و شرش بزرگتر است .

با تدبیر در این آیات به این جا می رسیم که حفظ وحدت نه یک انتخاب و نه یک گزینش اختیاری ، بلکه یک امر واجب ، حتمی و دائمی بوده و بر همه مسلمانان واجب شرعی است که به وحدت باور داشته و بدان معتقد و ملتزم باشند .
بدون شک تفرقه و انشقاق میان امت اسلامی بزرگترین آسیب جهان اسلام است و آنچه که موجب ضعف و استخفاف مسلمانان شده و می شود همان جدایی ها و دوری مسلمانان از یکدیگر است .
وقتی خداوند متعال اهمیت وحدت را اینگونه بیان می کند و بدان امر می نمایند ، یعنی جایی برای برجسته کردن اختلافات جزئی و فقهی نمی ماند و بلکه گناهی نابخشودنی است که ما بخاطر برداشت های متفاوت از برخی احکام و یا نظرات و روایات ، اصل مهم و بنیادی و حیاتی چون وحدت را زیر سئوال ببریم و آنرا نادیده بگیریم.
ما در کشوری زندگی می کنیم که اگر زیباست ، این زیبایی بواسطه گوناگونی و تنوع قومی و مذهبی آن است . ایران اسلامی ما از این فرصت برای پویایی و پایایی بهره می برد و همین مسئله رمز موفقیت ما است .
در نظام مقدس جمهوری اسلامی وحدت یک اصل مسلم است که برگرفته از آرمانهای والای انقلاب اسلامی به رهبری حضرت امام خمینی ( ره) می باشد . بنیانگذار کبیر انقلاب با نگاهی وحدتی و اساس قرار دادن این اصل مهم ، وحدت را رمز ترقی و پیشرفت امت اسلامی می دانستند .
اسناد بدست آمده از ساواک بدرستی نشان می دهد که حضرت امام از همان سالهای آغازین نهضت اسلامی یعنی از سالهای ۴۱ و ۴۲ به اصل وحدت اسلامی معتقد و ملتزم بوده اند و به علماء اهل تشیع توصیه می نمودند که از هرگونه توهین به اهل سنت بپرهیزند .

امام خمینی رحمۀ الله علیه پس از پیروزی انقلاب اسلامی همواره در مسیر وحدت و برادری امت اسلامی گام برداشته و پای در این میدان داشتند .
اعلام هفته وحدت ، اعلام روز قدس ، دستور به وحدت میان شیعه و سنی ، تاکیدات مستمر به مسئولین در مورد حفظ وحدت ، حمایت از ملت های ستمدیده جهان ، دفاع از مبارزین مسلمان در سطح دنیا که عمدتا اهل سنت بودند و همه و همه بیانگر الزام به حفظ وحدت از نظر حضرت امام می باشند .
و اما ما اهل سنت مفتخریم که پس از رحلت حضرت امام ، رهبری نظام اسلامی بدست شخصیتی وحدت مدار معتقد به برادری ، دوست دیرین اهل سنت ، فقیهی عالم و عامل ، اندیشمندی فرزانه افتاد که علاوه بر حرکت بر مشی و خط حضرت امام خمینی ، خود نیز عملا در وادی وحدت گام برداشته و گفتمان وحدت را نه یک تاکتیک بلکه استراتژی واجب و دائمی برای مسلمانان می دانند .

حضرت آیت الله خامنه ای (حفظه الله) دائما بر وحدت تاکید و مستمرا بر آن دستور دارند .
معتقدم که مقام معظم رهبری خود الگو و مصداق عینی وحدت هستند و در طول این سالها همیشه حامی میدانی و عملی این گفتمان بوده اند .
اهل سنت ایران هیچگاه فراموش نمی کند که هرجایی و هر زمانی که به حمایت از خود نیازمند بوده است ، مقام معظم رهبری ( مدظله العالی) یار و یاورشان بوده و عملا در این میدان قدم گذاشته اند . از فتاوای فقهی تا توصیه ها و رهنمودهای فکری ، از دستورات حکومتی تا اقدامات عملی در حوزه وحدت ، ما را یاریگر بوده اند .

رهبرمعظم انقلاب وحدت را یک اصل و ضرورت واجب برای امت اسلامی می دانند و آنرا نه یک امر موقتی بلکه دائمی و لایتغیر دانسته و معتقدند که عزت اسلامی در گرو وحدت و همبستگی مسلمانان می باشد.

با این مقدمه در می یابیم که وحدت اصل اساسی در واقع گذرگاه عزت و درخشش تمدن اسلامی است . وحدت نه به معنی اینست که مذاهب یکی شوند و یا شیعه سنی و سنی شیعه گردد ، بلکه وحدت به معنی این است که ما بجای تاکید بر اختلافات ، به اشتراکات بپردازیم . وحدت یعنی اینکه ما همدیگر را ، هم ریشه بدانیم و تفاوت ها را موجب جدایی ندانیم . وحدت به معنای اینست که ما بجای رویارویی با هم و یا بجای پشت کردن بهم ، در کنار هم بنشینیم و با هم باشیم . وقتی خدا یکی ، پیامبر یکی ، قرآن یکی و اصول فکری و عقیدتی ما یکی است دیگر جایی برای برجسته کردن فرعیات و اختلاف برداشت ها نمی ماند .

اختلاف میان مسلمانان زائیده دو موضوع نامبارک است . یکی جهل امت اسلامی نسبت به اسلام و دوم توطئه های دشمنان در طی قرون مختلف تا جائیکه مسلمانان را دشمن پنداشته و رودروی هم قرار داده بود .
در نظام جمهوری اسلامی ، وحدت ازهمه بسترهای لازم برای شکوفائی برخوردار است و در واقع ما از چتر حمایتی کاملی برخورداریم .

بسترهایی از جمله:
• قانون اساسی ( اصول سوم ،سیزدهم،نوزدهم ، بیستم و سی ام) … با نگاهی به اصول مذکور می توان تمام ظرفیتهای لازم برای همدلی و عدالت اجتماعی را که زیربنای تحقق وحدت و برادری هستند را یافت .
• نظرات راهگشا و منویات حضرت امام ( ره)
• دستورات ،توصیه ها ، راهبردها ، فتاوا و رهنمودهای مقام معظم رهبری در حوزه وحدت
• نظرات و فتاوای مراجع عظام و علمای شاخص مذاهب مختلف اسلامی
• همراهی و همدلی نهادهای امنیتی کشور در مقوله بسط و تعمیق وحدت و برادری
همه این موارد زیربناهای مستحکم و اساسی هستند که می توانند وحدت و انسجام ملی اسلامی را در ایران اسلامی دوام و قوام ببخشند .

 اما وحدت با چه ابزار و در چه شرایطی محقق می گردد ؟
دستیابی به وحدت مورد نظر و در واقع همدلی واقعی نیاز به تلاش و کوشش همه دلسوزان آن دارد . اما باید گفت پیش قراولان وسنگربانان و رزمندگان جبهه وحدت و برادری درمقابل جبهه تفرقه ، نخبگان جامعه و در صف اول این جبهه علما و روحانیون وحدت مداری هستند که علیرغم فشارها و هجمه های بی امان دشمنان قهرمانانه در مسیر نهادینه نمودن وحدت اسلامی تلاش داشته و همواره بسترهای گسترش و توسعه آنرا فراهم می نمایند .
تعمیق و توسعه وحدت نیازمند تسهیل شرایط آنست و مسئولین فرهنگی و سیاسی نفش کلیدی در این خصوص دارند . چراکه اگر زیرساخت های توسعه وحدت در جامعه فراهم نباشد قطعا نهادینه نمودن آن نتیجه ای نداشته و آینده ای پرامید را نمی توان برای آن تصور کرد .

چالش های فراروی وحدت اسلامی
• استیلای یاس و ناامیدی از وحدت : یعنی اگر نخبگان جامعه از نتیجه بخش بودن وحدت و یا ادامه مسیرناامید و مایوس بشوند قطعا گفتمان وحدت دچار چالش جدی می شود .
الف – عوامل مختلفی می توانند در این چالش نقش آفرینی کنند . از جمله می توان به نقش دشمنان وحدت اشاره کرد . دشمنان برادری میان مسلمانان ، بسیار جدی و هوشمندانه با برجسته نمودن ضعف ها و گاها اشتباهات دو طرف ، برفضای دوستی و برادری گرد شبهات و بذر تفرقه می پاشند . اینها به جامعه و خصوصا به جامعه اهل سنت القا می کنند که مسیر وحدت یک بن بست بوده و تلاش شما بیهوده است و با تحریک عواطف و نیز بهره بردن از برخی سوءتفاهمات سعی در منصرف نمودن نخبگان از ادامه مسیر دارند.
ب – بی توجهی به منادیان وحدت و مطالبات آنان : یکی دیگر از چالش های جدی فراروی وحدت و برادری ، بی توجهی به نخبگان و علمای رهرو مسیر وحدت است . وقتی عالم و ماموستای دینی ما در مسیر وحدت می کوشد و در سنگر مبارزه با نفاق و تفرقه جهد دارد و زندگی و عمر خود را در این راه وقف و با صدها و شاید هزاران مخاطب مخالف و موافق در تعامل و تقابل است ، طبیعتا در مسیر اقناع جامعه ی مخالف و تشویق همراهان همدل به ادامه مسیر نیازمند همراهی ، همدلی و مساعدت مسئولین امر می باشد . اگر این همراهی انجام نگیرد و یا خدایی نکرده به مطالبات قانونی آنها بی توجهی صورت گیرد ، ادامه مسیر بسیار سخت ، دشوار و ناهموار شده و گاها منادی فعال عرصه ی وحدت دچار سرخوردگی و بازماندن از ادامه مسیر می شود که این خود خسارتی جبران ناپذیر است که نیازمند همت همگانی و پیگیری مسئولین می باشد .
ج – عدم اعتقاد و باورمندی عملی برخی مسئولین به وحدت و اهمیت آن : در طول سالها فعالیتم بعنوان سرباز معتقد و ملتزم به وحدت و برادری مشاهده نمودم که متاسفانه برخی از مسئولین ما به آن سطح از آگاهی و باور قلبی به وحدت و اهمیت ونقش انسجام ملی اسلامی در بالارفتن ضریب امنیت پایدار ملی وهمچنین در بالندگی نظام اسلامی نرسیده اند. این موضوع باعث بروز چالش در برخی موارد شده و این در حالی است این مسئولین اولویت ها و استراتزیهای نظام مقدس جمهوری اسلامی و مبانی فکری مقام معظم رهبری را در این حوزه اصلا ندیده و نخوانده و بدان نا آگاه هستند .

• بروز و گسترش تفکرات افراطی و تکفیری : در سالهای اخیر متاثر از چند موضوع از جمله توطئه دشمنان و سرویس های جاسوسی کشورهای متحد بر علیه اسلام ، رکود و کم رونق شدن مدارس علوم دینی میانه رو ، وجود اختلاف سلیقه ها در میان برخی علمای موثر در جلوگیری از رشد این تفکرات ، نقش رسانه های متعدد وابسته به تفکرات افراطی مقوله گفتمان وحدت را تا حدی دچار چالش نموده است . که نیازمند توجه و ایجاد انگیزه در جوانان ، نخبگان و ماموستایان معزز برای همت مضاعف در مبارزه جدی و موثر در مقابل رشد و گسترش این تفکرات است .

• معیشت ماموستایان : بدون شک ماموستایان بعنوان مدافعان عرصه وحدت و برادری و نیز دژ مستحکم مقابله با تفرقه و همچنین تفکرات افراطی و التقاطی ، نیازمند توجه جدی مسئولین می باشند . وقتی نخبگان دینی ما یعنی ماموستایان عزیز ، از آرامش و رفاه حداقلی ویا تامین مالی لازم برای گذران زندگی برخوردار نباشند نمی توان از آنها انتظار داشت در جبهه فرهنگی فعالیت صددرصدی داشته و تمام وقت در خدمت علم و تدریس و تربیت دینی باشند که اگر هم نباشند خسارت بار و غیرقابل جبران می باشد. در حال حاضر و در میان این بزرگواران خیلی ها را می شناسم که از حداقل توان مالی برای تامین زندگی و معیشت خانواده برخوردار نیستند و مجبور می شوند بسیاری از اوقات خود را صرف کسب و کار و آنهم در اندازه تامین نیازهای روزمره کنند و نتیجه آن می شود که نباید بشود . براستی بسیاری از ماموستایان و طلبه های مدارس علوم دینی در تنگنای معیشتی جدی هستند که نیازمند تدبیر موثر می باشند .

و اما چه باید کرد ؟
همه ما به ضرورت وحدت و نیز چالش های پیش روی دلسوزان این عرصه واقفیم . اما راهکار چه هست و چه ها باید کرد ؟
چند پیشنهاد و توصیه به مرکز اسلامی :
– پژوهش محوری و علمی کردن برنامه ریزهای حوزه وحدت
– بسط گفتمان وحدت در جامعه با کمک نخبگان دینی ، فکری ، سیاسی ، اجتماعی یعنی گفتمان وحدت را در میان همه اقشار جامعه طرح و گسترش دهیم.
– بهره گیری از ظرفیت صداو سیما و ساختن برنامه های وحدت محور با حضور علما و شخصیتهای اهل سنت و اهل تشیع در سطوح استانی و کشوری

و اما سخن آخرم با مسئولین محترم استان :
سروران ارجمند و عزیزان خدمتگزار به مردم شریف استان ، ما در استان کرمانشاه در سایه لطف الهی و تلاش بزرگان و دلسوزان شیعه و سنی از فهم بالای وحدت ، درک اهمیت آن و نیز برادری مثال زدنی برخورداریم . جامعه کرمانشاه یک جامعه فهیم و آگاه است و از همه الزامات وحدت مطلع و بدان باورمندند .
معتقدم در ایران اسلامی تبعیض مذهبی و قومی وجود ندارد و همه ما از عدالت نگاه و برابری قانونی برخورداریم . اهل سنت از حمایت مقام معظم رهبری ( مدظله العالی ) ، قانون ، نگاه همدلانه دستگاهها و نهادهای امنیتی و نظامی ، فهم اجتماعی وحدت و همراهی و همدلی دولت و رئیس جمهور محترم برخوردار است .
اما نخبگان ما از ما بعنوان کسانیکه همواره در کنار نظام با آنها همراه هستیم می پرسند که چرا در چرخه مدیریتهای استانی و شهرستانی یا دیده نمی شویم و یا در سطوح مطلوب جایگاه مدیریتی نداریم ؟

عزیزان همدل ، وقتی مقام معظم رهبری فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی را از میان برادران کرد اهل سنت انتصاب می دهند ، دیگر نه جای تامل می ماند و نه فرصتی برای درنگ کردن .

پیام واضح و روشن این انتصاب اینست که مدیران دولتی هم باید در حوزه خودشان وحدت را عملا جاری کنند .
فرصت برای درنگ کردن نیست . دشمنان شبانه روز در حال مایوس کردن نخبگان ما هستند و دیوار وحدت را آجر به آجر نشانه گرفته اند .همه ما واقفیم که نقطه هدف دشمن برای ضربه زدن به ایران اسلامی وحدت ماست و وحدت هم زمانی دچار شکاف می شود که نخبگان جامعه بعنوان موتوران محرکه ، دلسرد و مایوس بشوند . لطفا نگذارید گفتمان وحدت و همدلی بی رمق و بی جان گردد. وقت ان رسیده است که به نیروهای شایسته ، توانمند ، متعهد و متخصص ما اعتماد کنید و آنها را همرنگ با دیگر نیروها برادرانه در آغوش بکشید .

سید علاءالدین حیدری