چگونگی مبارزه با دنیاخواهی و نفس سرکش و شیطان لعین
سلسله ی سخنان، اقوال و نصایح سلف صالح
آوای سنت : چگونگی مبارزه با دنیاخواهی و نفس سرکش و شیطان لعین:
قال یحیى بن معاذ الرّازیّ: «أعداء الإنسان ثلاثه: دنیاه، وشیطانه، ونفسه، فاحترس من الدّنیا بالزّهد فیها، ومن الشّیطان بمخالفته، ومن النّفس بترک الشّهوات»[۱].
یحیی بن معاذ فرمود: «دشمنان انسان سه تا هستند: دنیا و شیطان و نفسش؛ بوسیله زهد در دنیا از آن برحذر باش، و با مخالفت کردن، از شیطان بپرهیز، و بوسیله ترک شهوات مراقب (هوای) نفس باش».
فضایل اعمال، و سنتها، و فرائض دینی، همه جزو مطلوبات شارع حکیم هستند که یک مسلمان نباید از انجام هیچ نوع از آن اعمال حسنه غافل بماند. اگر در انجام یکی از انواع حسنات کوتاهی کند بزودی در بقیه نیز کوتاهی می‌کند، و کسی که گناه کوچکی مرتکب شد و توبه نکرد این بار قبح و زشتی گناه کردن نزد او از بین می‌رود.
قال عبد اللّه بن الـمبارک /: «من تـهاون بالأدب عوقب بحرمان السّنن، ومن تـهاون بالسّنن عوقب بحرمان الفرائض، ومن تـهاون بالفرائض عوقب بحرمان الـمعرفه»[۲].
عبدالله ابن مبارک / فرمود: «هرکس در ادب کوتاهی کند با محروم شدن از سنتها مجازات می‌شود، و هرکس در انجام سنتها کوتاهی کند با محروم شدن از فرائض مجازات می‌شود، و هرکس در انجام فرائض کوتاهی کند با محروم شدن از شناخت و معرفت مجازات می‌گردد».
از نشانه‌های رویگردانی الله تعالی از بنده‌اش:
قال الحسن /: «من علامه إعراض الله تعالى عن العبد أن یجعل شغله فیما لا یعنیه»[۳].
امام حسن بصری / فرمودند: «از نشانه‌های رویگردانی الله تعالی از بنده اینست که وی را به چیزی که سودی برای قیامتش ندارد مشغول می‌سازد».
تفاوت بین مؤمن متقی و انسان فاسق در گناه کردن!
قال ابن مسعود س: «إن الـمؤمن یرى ذنوبه کأنه فی أصل جبل یخاف أن یقع علیه، وإن الفاجر یرى ذنوبه کذباب طار على أنفه»[۴].
ابن مسعود س فرمود: «انسان مؤمن گناهش را همچون کوهی می‌بیند و می‌ترسد که بر وی بیافتد! و شخص فاجر گناهش را همچون مگسی می‌بیند که به دور بینیش می‌چرخد!».
قلب‌هایی که استحقاق آتش جهنم را دارند:
قال ابن القیم /: «خلقت النار لإذابه القلوب القاسیه»[۵].
امام ابن قیم / فرمود: «آتش جهنم برای ذوب کردن قلبهای سخت آفریده شده است».
قال ابن القیم /: «الصبر عن الشهوه أسهل من الصبر على ما توجبه الشهوه»[۶]. امام ابن قیم / فرمودند: «صبر کردن در برابر شهوت آسان تر است از صبر کردن در برابر عقوبت‌های شهوت».
اگر ترس و خشیت از خدا باعث اطاعت از اوامر او و دوری از گناه نشود، پس آن ترسِ نفاق بوده است.
عن سعید بن جبیر، قال: «إن الخشیه أن تخشى الله تعالى حتى تحول خشیتک بینک وبین معصیتک، فتلک الخشیه، والذکر طاعه الله، فمن أطاع الله فقد ذکره، ومن لـم یطعه فلیس بذاکر، وإن أکثر التسبیح وقراءه القرآن»[۷].
سعید بن جبیر / می‌فرماید: «خشیت آنست که از خدا آنگونه بترسی تا آنکه بین تو و گناهت فاصله بیندازد، و ذکر خدا اطاعت کردن اوست، پس هرکس خدا را اطاعت کند او را یاد کرده است، و هرکس او را اطاعت نکند او ذاکر نیست هرچند که زیاد تسبیح گوید و قرآن قرائت کند».
عواقب انتشار زنا و ربا در یک جامعه:
دو گناه کبیره که متاسفانه در زمان ما در آستانه شایع شدن است؛ زنا و ربا هستند که بعضی از مردم براحتی مرتکب آن می‌شوند ولی اسم دیگری بر آن دو گناه می‌گذارند! تا بدین ترتیب خود را فریب داده و گناه‌شان را توجیه کنند، اما غافل از اینکه در دام مکر شیطان اسیر شده‌اند و علاوه بر زیانهای شخصی برای جامعه نیز مضر هستند؛ چه که زنا موجب رواج بی بندوباری و فساد و اختلال نسل‌ها شده و ربا نیز موجب ایجاد کینه و عداوت بین مسلمانان خواهد شد.
قال ابن القیّم: «إذا ظهر الزّنا والرّبا فی قریه أذن بـهلاکها»[۸]. امام ابن قیم / فرمود: «هرگاه در شهری زنا و ربا شایع شد، هلاک و نابودی آن شهر را اعلام کن».
شریعت پاک اسلام ما را راهنمایی کرده برای آنکه به گناه نیافتیم، از مقدمات آن گناه پرهیز کنیم. زیرا شیطان می‌کوشد تا اندک اندک انسان را به سمت گناه اصلی بکشاند، از اینرو سعی دارد تا ابتدا او را به مقدمات گناه مبتلا کند. مثلا نگاه به نامحرم مقدمه‌ای برای گناه زنا است، پس کسی که این مقدمه را فراهم نکند، از گناه زنا نیز دور تر می‌شود، و هکذا در بقیه گناهان..
قال الحجاوی /: «فضول النَّظر أصل البلاء لأَنّه رسول الفرج»[۹].
امام حجاوی / فرمود: «چشم چرانی اساس و ریشه بلاء است چرا که آن فرستاده فرج است».
بخل ورزیدن صفت زشتی است چه انسان غنی باشد یا فقیر..
قال ابن القیم /: «البخیل فقیر لا یؤجر على فقره»[۱۰].
امام ابن قیم / فرمودند: «فقیر بخیل بخاطر (صبر) بر فقرش اجر و پاداش نمی‌برد».
[۱]– «نضره النعیم» (ص: ۳۳۱۵).
[۲]– «شرح الأدب المفرد» (۲/ ۳۹۷).
[۳]– «جامع العلوم والحکم» (ص: ۱۲۴).
[۴]– «جامع العلوم والحکم» (ص: ۱۸۶).
[۵]– «الفوائد» (ص: ۹۷).
[۶]– «الفوائد» (ص: ۱۸۲).
[۷]– «حلیه الأولیاء» حافظ أبو نعیم اصفهانی.
[۸]– «الفوائد» (۲۲۶).
[۹]– «غذاء الألباب» (ص: ۱۲۵).
[۱۰]– «الفوائد» (ص: ۵۰).
