آوای سنت : طرح ساماندهی کولبران علیرغم دو بار طرح شدن در مجلس هنوز به تصویب نرسیده است و نماینده مهاباد در مجلس شورای اسلامی از ارائه مجدد این طرح در مجلس یازدهم خبر می دهد و می گوید: طرح مذکور مجددا در مجلس یازدهم در نوبت طرح قرار گرفته است.
دو داستان کوتاه از صدها داستان زندگی کولبران با بارهای سنگین بر کول، از رنج و مرارتی خبر می دهد که کودکی ۱۴ ساله را به کوهستان برفی می کشاند تا شاید پیراهنی ورزشی بخرد و نوجوان دیگری را به امید کسب روزی برای خانواده ۵ نفره اش، به دیار باقی می برد.
داستان “فرهاد خسروی“، ۱۴ ساله اهل روستای نی بخش مرکزی مریوان به همراه برادر بزرگترش “آزاد” که ۲۴ سال سن داشت برای اولین بار به کولبری رفتند. این دو برادر در حین برگشت، گرفتار برف و کولاک شدند و جان باختند.
دیگری، کولبری ۱۸ ساله و اهل ربط سردشت و نان آور مادر و چهار خواهرش بود و کوله بر کول گذاشت و دیگر به خانه برنگشت.
این دو داستان تنها بخشی از داستان کولبرانی است که روزانه با مرگ دست و پنجه نرم می کنند که اگر اسیر قهر طبیعت نشوند و به سلامت درگذرند، باید تازه به فکر هفت خان دیگر مسیر کولبری باشند.
سال گذشته در پی مرگ دو کولبر نوجوان در ارتفاعات غرب کشور، وزیر کشور و معاون رئیس‌جمهوری در واکنش به این موضوع دستور پیگیری دادند اما از آن دستور پیگیری تا کنون حدود هشت ماه می گذرد و هنوز هم خبری از ساماندهی این وضعیت نیست.
جلال محمودزاده نماینده مهاباد در مجلس و طراح، طرح ساماندهی کولبران، در این خصوص به خبرنگار کردپرس می گوید: این طرح دوفوریتی در مجلس دهم در نوبت طرح قرار داشت، اما با اتمام مجلس دهم، نوبت ارائه این طرح به سر رسید و اکنون مجددا در مجلس یازدهم در نوبت طرح قرار گرفته است.
محمودزاده بیان می کند: این طرح در برگیرنده ۴ تبصره است که شامل اصلاح قانون بکارگیری سلاح علیه کولبران، ساماندهی معابر و تشکیل تعاونی کولبران و مجوز حمل کالاهای مشخص است.
او تاکید می کند: در صورتی که این طرح در مجلس تصویب شود، قطعاً دولت موظف به اجرای مفاد آن خواهد بود و بر اساس یکی از تبصره های آن تیراندازی به کولبران جرم تلقی می‌شود و با خاطیان هم برخورد خواهد شد. همچنین در صورت وقوع چنین حادثه امکان دریافت دیه میسر می شود.
طراح طرح مذکور در مجلس می گوید: شرکت‌های تعاونی کولبران برای کولبران شناسایی شده در چهار استان آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه و ایلام که حدود ۷۵ هزار نفر هستند، راه اندازی می شود و این شرکت تعاونی واردات کالاها در اقلامی مشخص شده را ممکن و با این کار منجر به حذف واسطه هایی می شود که از طریق کولبری درآمد کلانی کسب می کنند.
نماینده مجلس یازدهم تاکید می کند: با تشکیل تعاونی کولبران درآمد حاصله مستقیماً به خود کولبران بازمی‌گرداند همچنین در طرح مذکور قصد داریم که در طی ساماندهی معابر استفاده از وسایل نقلیه سبک را میسر کنیم و دیگر حمل بار بر روی کول ملغی شود.
سال گذشته دولت وعده داد تا کوله‌بران مناطق مرزی را تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار دهد اما هنوز تکلیف بیمه کولبران مشخص نیست. تا کنون دو بار طرح ساماندهی کولبران به مجلس ارجاع داده شده، اما هنوز توفیقی در این زمینه حاصل نشده است.
اولین بار طرح با توجه به اینکه بار مالی داشت به سرانجام نرسید، سپس در مجلس دهم طرح جدیدی برای ساماندهی کولبران تدوین شد ولی با وجود دوفوریتی بودن، در نوبت ارائه طرح قرار نگرفت.
با توجه به داشتن مرز مشترک با اقلیم کردستان عراق، کولبرها اغلب از عراق پوشاک و لباس می‌آورند، دلیل روی‌آوردن به این شغل پرخطر نیز مشخص است، آنها چاره دیگری برای امرار معاش در این تنگنای اقتصادی و نبود اشتغال و خاموشی صنعت در منطقه ندارند.
حتی در میان کولبران قربانیان شیمیایی سردشت هم وجود دارند کسانی که به عنوان جانباز شناسایی نشده اند و مورد حمایت قرار نگرفته‌اند اکنون به کولبری مشغولند.
کولبری در این سال ها به غیر از کولبران برای عده زیادی نان و آب شد، صاحبان ثروتی که کالاهای خود را روی دوش کولبران به دو سوی مرزها روانه می کردند و جیب هایشان چاق تر می شد و سودجویان دیگری که مسیر حرکت کولبران را که حاوی هزاران داستان تلخ و دردناک است را در لیست جاذبه های گردشگری تورهای مسافرتی خود قرار دادند.
اما هنوز هم که هنوز است این بار سنگین بر دوش کولبران سنگینی می کند و کسی تا کنون فریاد رس این بی صداها نیست و حتی مانند معاون استاندار آذربایجان غربی وجودشان را در استان انکار می کنند.
