انواع خون‌ها:
زنها معمولاً سه نوع خون در طول مدت حیات خویش می‌بینند: اول خون عادت ماهانه که به آن حیض یا پریوود می‌گویند. دوم خونی‌که پس از تولد نوزاد دیده می‌شود و به آن نفاس می‌گویند. سوم خونی‌که بر اثر امراض تناسلی و داخلی خارج می‌گردد که فقها به آن استحاضه می‌گویند. نام معروف دیگر حیض که در میان فارسی زبانان شهرت دارد، “قاعده‌گی” است.
در این قسمت از بحث می‌بینیم قاعده گی چیست و در نصوص دینی از چه موقعیتی برخوردار است، سپس به سراغ یکایک اقسام خون‌ها رفته، همه را از دیدگاه فقها مورد بررسی قرار می‌دهیم و احکام شرعی هر یک را بیان می‌نماییم.
قاعده‌گی:
واژه قاعده‌گی، نظم و ترتیب خاص را افاده می‌کند. انتخاب آن به جریان خون حیض بدین منظور است که نزول آن در خانم‌ها به‌صورت منظم و به‌شکل قاعده کلی صورت می‌گیرد، زیرا هر زن از خود عادتی خاص دارد، و در روزهای خاصی از ماه خون می‌بیند، و این امر پیوسته و به‌صورت منظم و تحت یک قاعده در هر ماه تکرار می‌شود. مثلاً بعضی خانم‌ها ماهی هفت روز، بعضی دیگر کمتر و یا بیشتر و در ماه آینده نیز عیناً در همین روزها و به همان شکل سابقه جریان خون صورت می‌گیرد. البته نظم مذکور احیاناً به‌خاطر وجود بعضی اختلالات درونی به هم می‌خورد که بعدها احکامش را شرح خواهیم داد.
به جریان خون قاعده‌گی عادت ماهانه و یا عادت هم می‌گویند، ولی اصطلاح فقهی آن همانگونه که قبلاً یاد آور شدیم “حیض” میباشد.
قاعده گی از دیدگاه شرع:
قاعده‌گی زن در شریعت اسلام حایز اهمیت فراوان است. نظر به اینکه نشانه بلوغ دخترها نزول خون حیض میباشد، طبیعتاً هم قرآن کریم و هم احادیث پیامبر اسلام (ص) و هم آراء و نظریات فقهای امت اسلامی، موضوع حیض را مورد بررسی و دقت نظر زیادی قرار داده‌اند.
در سوره بقره از حیض به عنوان «اذی» تعبیر شده که به معنی اذیت است، چون خانم‌ها معمولاً با دیدن این خون اذیت می‌شوند. در این آیه یکی از احکام مهم این دوره نیز بیان شده که عبارت از حرمت مقاربت جنسی شوهر با همسرش در این مدت است. در آن آیه می‌خوانیم: «وَیَسْأَلُونَکَ عَنِ الْمَحِیضِ قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُواْ النِّسَاء فِی الْمَحِیضِ وَلاَ تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّىَ یَطْهُرْنَ فَإِذَا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَیْثُ أَمَرَکُمُ اللّهُ إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ التَّوَّابِینَ وَیُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِینَ» (البقره۲۲۲) (و از تو در باره حیض می‌پرسند بگو آن اذیت است. پس از زنها در حیض شان دوری گزینید، و به آنها نزدیک نشوید [مقاربت جنسی انجام ندهید] تا آنکه پاک شوند، پس آنگاه که پاک شدند، آمیزش کنید با آنها از جایی‌که خداوند امر فرموده، محققاً که خدا توبه کننده گان و پاکان را دوست می‌دارد).
در سوره طلاق سخن از اهمیت عادت ماهوار در شمارش عده است. در آن سوره عده زنی‌که حیض نمی‌بیند، سه ماه ذکر شده است: «وَاللَّائِی یَئِسْنَ مِنَ الْمَحِیضِ مِن نِّسَائِکُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَاثَهُ أَشْهُرٍ وَاللَّائِی لَمْ یَحِضْنَ» (الطلاق۴).
(و آن دسته از زنهای تان که از حیض نا امیدند، اگر شک دارید پس عده شان سه ماه است، و نیز آنانی‌که حیض ندیدند).
این عادت، پدیده‌ای است که حق‌تعالی آن‌را بر زنان مقرر داشته است. رسول گرامی (ص) مطابق روایت بخاری از ایشان فرمود: «هذا شیء کتبه الله علی بنات آدم» (این چیزی است که خدای تبارک و تعالی آن‌را بر دختران آدم مقرر داشته است).
با توجه به اهمیتی که این عادت در تغییر احکام تکلیفی خانم‌ها دارد، فقهای امت اسلامی به مسایل مربوط به آن توجه خاص نموده، مجتهدان تلاش کرده‌اند این احکام را در پرتو نصوص دینی استخراج کنند و صاحبان تصانیف نیز در کتاب‌های خود فصل و باب خاصی را به بیان احکام آن اختصاص دهند. هیچ کتاب فقهی جامعی خالی از طرح و بررسی احکام خون‌های سه‌گانه: حیض، نفاس و استحاضه نیست.
فقها به بُعد فیزیولوژیکی قاعده‌گی، اسباب و عوامل آن کاری ندارند، زیرا در نظر آنها موضوع مهم آنست که خون از رحم خارج شود تا یک سلسله احکام و مقررات ویژه شرعی بر دوره خروج این خون مرتب گردد.
ادامه دارد…. (بخش دوم را اینجا ببینید)
