قنوت و احکام آن….

آوای سنت :  خواندن قنوت در ۳ مورد سنت است :

❶ در نماز صبح بعد از اعتدال رکعت دوم .

❷ هنگام نزول بلا ، بر مسلمانان سنت است در پنج نماز فرض شبانه روز بعد از اعتدالِ رکعت آخر قنوت خوانده شود .

❸ در نماز وتر در نصف دوم از ماه مبارک رمضان .

 دعای قنوت :

 اللهمَّ اهدِنِی فِیمَن هَدَیتَ ، وَ عافِنِی فِیمَن عافَیتَ ، وَ تَوَلَّنِی فِیمَن تَوَلَّیتَ وَ بارِک لِی فِیما أعطَیتَ، وَ قِنِی شَرَّ ما قَضَیتَ، فَإنَّکَ تَقضِی وَ لا یُقضَی عَلَیکَ، وَ إنَّهُ لا یَذِلُّ مَن والَیتَ و لا یَعِزُّ مَن عادَیتَ، تَبارَکتَ رَبَّنا وَ تَعالَیت،

 و نیز سنت است بعد از (تعالیت) بگویی..

 فلَکَ الحَمدُ عَلی ما قَضَیتَ، أستَغفِرُکَ وَ أتُوبُ إلَیکَ وَ صلِّی اللّهُ عَلَی النَّبِیِّ مُحَمَّد وَ عَلیٰ‌آلِه ٖ‌وَ‌ صَحْبِه ٖ‌وَ‌سَلِّمْ .

 تـذکر :

❶ سنت است در هنگام قنوت کف دست ها را رو به آسمان بلند شود (میان امام ، ماموم و نمازگزار تنها تفاوتی وجود ندرد)

❷ اما سنت آن است ، در زمانی که برای دفع بلا خوانده می شود ، کف دست ها رو به طرف پایین باشد . یعنی پشت دست‌ها را بسوی آسمان بلند کند

❸ مسح صورت بعد از خواندن قنوت سنت نیست

❹ در نماز جماعت امام باید با صدای بلند قنوت بخواند و ضمیرهای مفرد را جمع کند مانند : اهدنا ، تولنا ، بارک لنا . و ماموم تنها با صدای خفیف قنوت بخواند و هنگامی که امام دعای قنوت می خواند ، ماموم با صدای بلند در پایان جمله ها ” آمین ” بگوید ؛ بنابراین ماموم دعای قنوت را قرائت نمی کند اما همراه امام با صدای آهسته ثنا و ستایش خداوند را می خواند (یعنی از فانک تقضی ولا یقضی تا آخر) .

تذڪر :

◽️ همچنین سنت است که ماموم در جواب جملاتی که دعا هستند تا ” فانک تقضی ” آمین بگوید و بقیه قنوت را با امام جماعت بخواند .

◽️ مکروه است که امام دعای قنوت را با ضمیر مفرد قرائت کند . همچنین طول دادن قنوت مکروه است .

◽️ دعای امام در نماز با ضمیر جمع ، مخصوص قنوت است ؛ یعنی امام در نماز دعاهای دیگر را با ضمیر مفرد قرائت می کند .

❺ اگر کسی به تنهایی نماز می خواند سنت است که آهسته قنوت را بخواند .

❻ در نماز جماعت اگر ماموم صدای قنوت امام را نمی شنید یا به دلیل کری یا دور بودن از امام یا صدای کلمات قنوت امام واضح نبود ، سنت است برای خودش قنوت را با صدای آهسته بخواند .

❼ خواندن قنوت به خاطر نزول بلا بر مسلمانان مانند
➖ جنگ
➖ گرانی
➖ مردن عمومی
➖ زندانی شدن عالم یا امیر مسلمانان
? سنت است بعد از رکوع رکعت آخر در بقیه‌ی نمازهای واجب هم سنت است

چرا که حضرت رسول ﷺ بعد از رکوع نمازهای فرض حدود یک ماه ، دعای قنوت را می خواندند و دعا بر علیه کافران می کرد که ۷۰ صحابه حافظ قرآن در آن شهید شده بودند . و سپس آنرا ترک کرد (دیگر نخواندند) اما در نماز صبح تا حین وفاتش قنوت را ادامه داد .

? رواه الدارقطنی و حاکم و بیهقی و المجموع

? اما بنا بر فتوای مذهب اگر بلا نازل نشده باشد خواندن قنوت بغیر از نماز صبح سنت نیست .

تذڪر :

در هر قنوتی که منظور و مقصود رفع بلا و مصیبت باشد از اول قنوت تا آخر آن پشت هر دو دست رو به آسمان باشد و اگر منظور طلب خیر باشد از “وقنی شر ما قضیت” پشت هر دو دست بطرف آسمان قرار می گیرند .

❽ قنوتی که برای رفع بلا خوانده می شــود در نماز میت و نمازهای سنت ، سنت نــیست و در بین قنوت صبح و وتر و بلا تفاوتی وجود ندارد و نیز می تواند هر دعای را به جای قنوت و بعد از آن بخواند .

❾ صلوات در آخر قنوت سنت است و جماعتیان برای این صلوات باید آمین بگویند و سهیم گردانیدن “آل و اصحاب “هم سنت است ؛ یعنی بگوید : “و صلی الله علی محمد و آله و صحبه و سلم”

خواندن قنوت در نماز صبح سنت موکده است و اگر نماز گزار آن را ترک کند نمازش صحیح است ، ترک عمدی قنوت سجده سهو ندارد .

⓫ اگر نمازگزار قنوت را فراموش کرد و در هنگام رفتن به سجده یادش آمد ، اگر به سجده نزدیک بود نباید برگردد و اگر برگردد نمازش باطل می‌شود بنابراین سنت است بجای قنوت سجده‌ی سهو را انجام دهد ، اما اگر به قیام نزدیک بود برگشته و قنوت را بخواند . یعنی به حد رکوع نرسیده باشد می‌تواند قنوت بخواند و سجده سهو لازم نیست

? الاذکار و المجموع نـووی نهایه المحتاج منهاج الطالبین نـووی رحمه الله تحفه المحتاج مغنی المحتاج شریعت اسلام فقه منهجی