گرفتاری علما به کبر یا تواضع مفرط

آوای سنت:علامه اشرف علی تهانوی فرزند عبدالحق بن حافظ فیض علی که به حکیم الامت ملقب است، در پنجم ربیع‌الثانی سال ۱۲۸۰ هجری ‌قمری در” تهانه بَهْوَنْ ” که از شهرهای مشهور” مظفرنگر” هند می باشد، در روز چهارشنبه وقت طلوع فجر دیده به جهان گشود.

نسب ایشان به خلیفه راشد اسلام سیدنا عمربن رضی الله عنه می رسد.در آن زمان خانواده ایشان از نظرعلم و فرهنگ معروف بودند،چون جد اعلایشان قاضی نصرالله خان در زمان حاکمیت امپراطور مغول ” اورنگ زیب عالمگیر” منصب قضاوت را به عهده داشت. پدرش از بزرگان و اشخاص صاحب نام و معروف منطقه ” تهانه بهون ” بود و جد مادری اش فاضل و عالم زبر دستی در کلام فارسی بشمار می رفت.
ایشان در فرازی ازسخنانش می فرماید: کسانی که به کار دین مشغول ‌اند عموماً به دو بیماری مبتلا می‌ شوند: یکی کبر و دومی تواضع مفرط.

کبر این است که اذکار و اورادش را بخواند و فقط خودش را ببیند. پای‌ بند نماز باشد و بی ‌نمازها را تحقیر کند. علاجش این است که با خودش این‌ گونه بیاندیشد، تکبر بزرگترین عابدان را چنان به‌ زمین زده‌ است که از رسیدن به سرمنزل مقصود بازمانده‌اند. داستان شیطان و بَلعم باعورا واضح ‌ترین مثال دراین باره است.

دوم تواضع مفرط آن است که اعمال نیک خود را بی ارزش بداند؛ یعنی این‌ طور بیاندیشد که اگر چه من نماز می ‌خوانم، اما درآن هیچ‌ خشوعی نیست، ذکر و یاد الهی می کنم، اما همه بی ‌نوراند، توگویی به ‌نوعی از خداوند شکایت می‌ کند. علاجش این‌ طور دعا‌ کردن است: “ای الله؛ تو را شاکرم که به من توفیق ذکر و ادای نمازعنایت کردی وگرنه من را کجا یارای بندگی تو بود!

داعیان دین که ادعاهای بالایی دارنند، ظاهرا مشغول خدمت به دین هستند، متأسفانه نگاهی اشتباه به بندگان خداوند دارند، نگاهی تحقیر آمیز دارند، فکر می کنند که همه مخلوقات خداوند متعال سزاوار جهنم هستند و فقط خودشان سزاوار بهشت، گویا که کلید بهشت در دستشان است. گاهی اوقات بعضی از رجال دینی بقدری تفکر ضعیف دارند که فکر می کنند مردم با حکم یا فتوای آنها بهشتی یا جهنمی بودنشان مشخص می شود.

گاهی اوقات بعضی از رجال دینی بقدری تفکر ضعیف دارنند که فکر می کنند مردم با حکم یا فتوای آنها بهشتی یا جهنمی بودن آنها مشخص می شود. غافل از آنکه الگوی ما پیامبراکرم می فرماید، آن کسی که بگوید مردم هلاک شد، خودش بیشتر از همه به هلاکت می رسد.