در قاعدهگی چه اتفاقی میافتد و حکمت آن چیست؟
قسمت دوم (نویسنده عبدالمجید صمیم پژوهشگر دینی)
آوای سنت : (قسمت اول احکام مخصوص خانمها در دوران قاعدگی را اینجا ببینید)
آفریدگار هستی در دستگاه تناسلی زنان و همچنان مردان، تجهیزات متنوع و مهمی را آفریده که هر کدام آنها وظایف خاص و مشخصی را به انجام میرسانند. عملکرد مجموع این تجهیزات و دستگاهها در زنان و مردان، سبب باروری زنان و خلق انسان دیگری میشود. پس فعل و انفعالات این دستگاهها و تجهیزات به گونهای که هست لازم میباشد و کاملاً طبیعی است و هدف مقدس و مهمی را که تداوم توالد و تناسل باشد دنبال میکنند.
در تجهیزات تناسلی زنان، دستگاهی به نام “تخمدان” وجود دارد که وظیفهاش تولید تخمک برای باوروی است. در هر ماه، تخمدانها تخمکهایی را به این منظور تولید و آزاد میکنند، به امید آنکه بارور شوند و انسان نازنین دیگری آفریده شود. این کار بر اثر برخی تغییرات لازم هورمونی و فیزیولوژیکی رخ میدهد. زمانیکه تخمک از محلش واقع در تخمدان بر اثر این تغییرات آزاد شود، همه بخشهای دستگاه تناسلی آماده حملگیری میشوند، و در این راستا دیواره مخاطی رحم نیز به نوبه خود شروع به فعالیت میکند، و خون بسیاری را تولید و در خود ذخیره مینماید، تا از این خون در جهت تغذیه و حمایت جنین در صورت انعقاد نطفه استفاده شود.
اگر زن حامله باشد این خون به سبب مصرف شدن در جایی که گفتیم بیرون نمیآید، اما اگر حملی در کار نباشد، آن دیواره مخاطی همچنان به تولید خون ادامه میدهد و بزرگ و بزرگ میشود، تا که میپوسد و بر اثر پوسیدگی انفجار مینماید، و در نهایت فرو میپاشد، و خون حاوی آن که باید در صورت حمل در تغذیه طفل بهکار برده شود، از مهبل خارج میگردد. به جریان خروج این خون طوری که گفتیم در اصطلاح پزشکی پریوود و در اصطلاح شرعی و فقهی حیض و در زبان فارسی معمولاً قاعدهگی میگویند.
سپس به مجرد آنکه عملیه خروج خون به پایان برسد، بلا فاصله فعالیتهای فیزیولوژیکی و هورمونی دستگاههای یاد شده مجدداً فعالیت خود را آغاز مینمایند، تا مقدمات حیض و عادت بعدی را فراهم نمایند. این وضعیت در تمام زنان از زمان بلوغ که اولین پریروود است، تا زمانیکه به سن یائسگی یا توقف جریان پریوود بر اثر بالا رفتن سن برسد ادامه مییابد. بر این اساس این عملیه تا آن زمان در هر ماه تکرار میشود و عادت ماهوار را به وجود میآورد.
شاید این سوال ذهن خانمها را بهخود مشغول نماید که چرا باید چنین خونی در آنها بهوجود آید، و اصولاً هدف از این سازوکار چیست، و آیا سرّ و حکمتی دارد یاخیر؟
در پاسخ باید گفت بلی. خداوند(ج) در این دنیا هیچ چیزی را بدون حکمت و فایده نیافریده، حتی خون قاعده گی را. قاعده گی از خود حکمتها و اسرار زیادی دارد که مهمترین آن خلقت و آفرینش انسان، حمایت جنین در شکم مادر و تغذیه آن است. و اگر زنی عادت ماهوار نبیند حامله نمیشود.
همه ما میدانیم جنین مانند هر انسانی به غذا ضرورت دارد، و خودش قادر به تغذیه از غذاهای موجود در خارج رحم نیست، کسی دیگر هم نمیتواند او را در طول مدت حاملگی مادر سیر کند، بنا به همین ضرورت جنین است که خداوند مهربان (ج) این خون را آفرید تا توسط آن جنین در شکم مادرش از طریق لوله که به ناف متصل است تغذیه گردد. خاصتاً در آن مرحله که کودک حتی قادر به هضم غذا نمیباشد. روی این اساس زمانیکه خانمها باردار میشوند، نزول خون حیض متوقف میگردد، چون خون متذکره در تغذیه طفل به کار میرود، و این امر نشانه نهایت لطف و مهربانی خداوند(ج) نسبت به بندگانش است.
برخی از علما و فقهای اسلام، جریان این خون را به روزهای اول خلقت آدم (ع) و حوا (ع) بر میگردانند و میگویند زمانیکه مادر اولیه انسانها یعنی حوّا از درخت منهیه خورد، حقتعالی (ج) به عنوان یکی از مجازات، او را به این خون مبتلا نمود. و از آن زمان به عنوان یک قاعده و ترتیب خاص در میان فرزندان آدم (ع) باقیماند. (البحر الرائق، ج۱ ص ۲۰۰)