آیا عصبانی شدن راه حل مشکلات است؟ چگونه بر عصبانیت خود غلبه کنیم؟! (بررسی موضوع از نقطه نظر دینی)

آوای سنت : همه ما عصبانی می شویم ، راجع به هر اتفاقی که در زندگی ما می‌افتد، به خصوص اتفاقات بد و مشلاتی که معمولاً در زندگی با آن مواجهیم. همه در این صفت و حالت مشترکیم با این تفاوت که بعضی بیشتر جوش می‌زنند و بعضی کمتر.

همه ما باید از خود سوال کنیم که:
آیا جوش زدن و اضطراب و استرس و بی قراری راه حل مشکل ماست؟!
آیا اگر ما بیشتر و بیشتر جوش بزنیم بیشتر و بیشتر به حل مشکل نزدیک می‌شویم؟!
و اصولاً در جهان بشریت کسی یافت می‌شود که توانسته باشد مشکل خود را از طریق جوش زدن حل نموده باشد؟!

پاسخ همه این سوالها منفی است. نه جوش زدن راه حل مشکل است و نه ما را به حل آن نزدیک می‌کند و نه هم می‌توانیم در طول تاریخ بشر به موردی دست یابیم که در آن انسانی از طریق جوش زدن توانسته باشد مشکل خود را حل نموده باشد.
پس باید راه حل مشکلات را در جای دیگری غیر از جوش زدن جستجو کنیم، و از آنجا که جوش زدن هیچ فایده و نفعی به حال ما ندارد، پس باید آن‌را کنار بگذاریم و اصلاً از زندگی خود حذف کنیم.

در مورد جوش زدن باید گفت که اضطراب و بی قراری موجود در ما در واقع عملکرد بخشی از سیستم دفاعی بدن ماست که به هدف دفاع از ما در برابر خطرات احتمالی بروز می‌کند و به توسط حضرت باری‌تعالی در ما به ودیعه گذاشته شده است. اما این بی قراری و اضطراب فی نفسه برای جوش زدن نیست بلکه برای تفکر و اندیشیدن و جستجوی راه حل مشکل است که متأسفانه ما انسان‌ها با جوش زدن در واقع این نیرو و قوه مثبت را به انحراف می‌کشانیم و از حالت مثبت بودن خارج و به آن حالت منفی میدهیم. این اشتباه و خطای ماست که قابل قبول و پذیرش نیست و میتواند برای ما واقعاً زیانبار باشد.

پس باید بدانیم که:
– جوش زن راه حل نیست؛
– جوش زدن حالت انحرافی سیستم طبیعی دفاعی بدن ماست که سبب انحراف آن خود ما هستیم؛
– هدف از سیستم دفاعی جوش زدن، نفس جوش زدن نه که تفکر و اندیشیدن است، اندیشیدن به منظور یافتن راه حل هر مشکل.

بنا بر این ما باید بدانیم که راه حل مشکل ما در دو کار نهفته است:
یک: کار حسی و فیزیکی و مادی:
در این خصوص باید دانست که هر مشکل از خود راه حلی دارد. مثلاً هر بیماریِ دارویی دارد و هر دردی درمانی. مشکل فقر بیکاری و بی امکاناتی از طریق برنامه ریزی درست و کار و فعالیت حل می‌شود. مشکل ازدواج از طریق اقدام عملی. منازعه زن و شو در خانه یا فرزندان و والدین از طریق گفتگو و بررسی ریشه‌ای مشکلی که بروز نموده؛ و اینگونه هر مشکل از خود راه حلی دارد که باید پیدا و عملی شود تا مشکل حل گردد.

دو: کار متافیزیک و معنوی:
جهان کنونی به گونه‌ای عیار شده که هم بُعد معنوی دارد و هم بُعد حسّی. وقتی قرآن کریم به ما می‌گوید که:
{تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالأَرْضُ وَمَن فِیهِنَّ وَإِن مِّن شَیْءٍ إِلاَّ یُسَبِّحُ بِحَمْدَهِ وَلَـکِن لاَّ تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ إِنَّهُ کَانَ حَلِیماً غَفُوراً}الإسراء۴۴
(برای او آسمانهای هفتگانه و زمین و هر آنکس در آن دوست تسبیح می‌گوید و هیچ چیزی نیست مگر اینکه به حمد خدا تسبیح می‌گوید ولی شما تسبیحش را نمی‌فهمید که او حلیم و غفور است).
این می‌رساند که این دنیا به شمول آسمانها و زمین و کهکشانها همه بُعد معنوی نیز دارند، چنانکه تسبیح خدا را می‌گویند ولی ما این تسبیح را نمی‌شنویم و درک نمی‌کنیم. پس حل مشکلات نیز بُعد معنوی دارد که باید در کنار بُعد حسی مورد توجه قرار گیرد.

پیامبر گرامی مان (ص) هرگاه دچار حزن و اندوه می‌شدند و مشکلی در زندگی‌شان بروز می‌کرد از هر دو مورد یاد شده استفاده می‌کردند. هم از طرق قوانین فیزیک و مادی اقدام به حل مشکل می‌نمودند و هم از ابعاد معنوی و ایمانی در حل مشکل بهره می‌بردند.

از جمله کارهای معنویِ که پیامبر (ص) انجام می‌دادند نماز و دعا و ذکر بوده است. نماز در حل مشکلات انسان خیلی نقش دارد. پیامبر اکرم (ص) هرگاه دچار هجوم غم و حزن میشدند مطابق روایت ابوداود از ایشان به نماز روی می‌آوردند: «کان اذا حزبه أمر صلی» (سنن ابوداود، ج ۲ ص ۴۸۵)

دعا نیز بسیار مفید است، به خصوص در نیمه‌های شب. زیرا مطابق بیانات حضرت رسول (ص) خداوند متعال جل جلاله در نیمه‌های شب به آسمان دنیا نزول بلاکیف می‌کند و می‌گوید آیا کسی هست که حاجتی داشته باشد تا من حاجت او را بر آورده سازم.

استغفار نیز خیلی مهم است و نقش بسزایی در عرصه معنوی حل مشکلات دارد. هرگاه انسان دچار مشکل شود بهتر است که استغفار بسیار بگوید. مولانای روم می‌فرماید:
چون که غم بینی تو استغفار کن غم به حکم داور آمد کار کن

ذکر و یاد خدا عزوجل نیز موجب آرامش و اطمینان قلب است. خدای تبارک و تعالی می‌فرماید:
{الَّذِینَ آمَنُواْ وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکْرِ اللّهِ أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ}الرعد۲۸
(آنانی‌که ایمان آوردند و قلبهای شان به ذکر خدا مطمئن می‌شود، آگاه باشید که با یاد خدا دلها آرام می‌گیرد).

از جمله اذکاری که بی نهایت در ازاله حزن و غم و اندوه مفید است و پیامبر اسلام (ص) بر خواندن آنها توصیه کردند دو مورد ذیل است:
– «لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ الْحَلِیمُ الْعَظِیمُ ، لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ رَبُّ الْعَرْشِ الْکَرِیمِ ، لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ ، لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَرَبُّ الأَرْضِ وَرَبُّ الْعَرْشِ الْکَرِیمِ». (رواه احمد، ج ۱ ص ۲۶۸)
– «یَا حَیُّ یَا قَیُّومُ بِرَحْمَتِکَ أَسْتَغِیثُ» (عمل الیوم و اللیله ص ۲۹۹)

پس به جای جوش زدن بهتر است به حل مشکل از طرق و راه‌های درست فیزیکی مادی و معنوی پرداخت و باید دانست که جوش زدن هیچ مشکلی را از هیچ انسانی رفع نمی‌کند.