ازدواج و فرزند آوری جوانان در سراشیبی خطرناک

آوای سنت: چند سالی است آمار ازدواج و فرزند آوری در جامعه ما به سرعت در حال پایین آمدن است.بر اساس برآورد برخی از کارشناسان، پیش بینی می شود با تداوم شرایط کنونی، نرخ رشد جمعیت ایران تا پانزده سال آینده به صفر برسد.

برای کسانی که اندک آشنایی با مقوله پیری جمعیت دارند، مقوله رشد جمعیت و نرخ زاد و ولد از اهمیت راهبردی برخوردار است.عواقب پیری جمعیت برای رشد اقتصادی بسیار زیانبار است .

کشور هر چه به سمت جلو حرکت می‌کند با توجه به اینکه ساختار سنی به سمت سالخودگی می‌رود تعداد مرگ و میرها به شکل طبیعی افزایش و زاد و ولد ها هم به طور طبیعی در حال کاهش خئواهد شد.بر اساس همین شرایط در غالب کشورهای پیشرفته، برنامه ریزی های متنوعی برای تشویق ازدواج و فرزند آوری صورت می گیرد.

در کشور ما بر خلاف برنامه های تشویقی که برای ازدواج و فرزند آوری در دهه ۶۰ و ۷۰ خورشیدی وضع گردید از دهه ۸۰ و ۹۰ برنامه های رسمی دولت، در مسیر کنترل جمعیت سوق پیدا کرد.در این بین، تشدید مشکلات اقتصادی جامعه و تغییر ذائقه فکری جامعه در زمینه ازدواج و تشکیل خانواده، باعث کاهش نگران کننده نرخ رشد جمعیت در سال های اخیر گردید.اوج این فرایند از سال ۱۳۹۲ آغاز شده و در سال جاری به اوج خود رسیده است.

 

متاسفانه دولت برای مقابله با این مشکل هیچ گونه برنامه مدون و موثری ندارد.بنظر می رسد در بدنه دولت،بخشی از اعضای اتاق فکر دولت، نسبت به عواقب نگران کننده کاهش نرخ زاد و ولد، آگاهی مناسبی ندارند.مهم ترین و شاید بتوان گفت تنها برنامه دولت برای تشویق جوانان به ازدواج، اعطای وام ازدواج است.بر اساس اعلام برخی از نمایندگان مجلس، این وام در بودجه سال  ۱۴۰۰از پنجاه میلیون تومان کنونی به صد میلیون تومان افزایش خواهد یافت.در یک ارزیابی ساده می توان گفت که تنها هنر دولت ما برای جوانان مشتاق ازدواج این است که از ابتدای زندگی آنها را صد میلیون تومان بدهکار می کند.در یک فرایند عجیب دیگر دولت یارانه نوزادان تازه متولد شده را نیز به علت محدودیت های منابع مالی قطع کرده است .

در این شرایط چگونه انتظار داریم جوانان ما به امید فردایی بهتر، قدم در مسیر صعب و پرتلاطم زندگی مشترک بگذارند.

به عقیده صاحب نظران مسائل داخلی، در دو دهه گذشته دو عامل باعث کم انگیزگی جوانان ما به سمت تشکیل زندگی مشترک و به تبع آن فرزند آوری شده است.

عامل نخست مشکلات اقتصادی است.اقتصاد و تنگناهای معیشتی در سال های اخیر زندگی بخش قابل توجهی از جامعه را تحت تاثیر خود قرار داده است .بیکاری جوانان ،افزایش فزاینده قیمت مسکن و تلاطم های اقتصاد کلان، در سالهای اخیر باعث شده است تا جوانان ما جرات و جسارت چندانی برای تشکیل زندگی مشترک پیدا نکنند.

در شرایط کنونی یک جوان حتی در شرایطی که دارای درآمد و حقوق ثابت ماهانه باشد، با شرایطی که در بازار مسکن حاکم است حداقل باید ده سال همه حقوق و درآمد خود را برای تهیه یک مسکن کوچک در یک منطقه متوسط شهری صرف نماید.این شرایط باعث شده است که تهیه مسکن برای بخش قابل توجهی از جوانان ما یک رویا گردد.نتیجه این فرایند این است که نسل جوان ما اقبال کمتری به تشکیل زندگی مشترک پیدا کند.

عامل دوم موثر در کاهش نرخ ازدواج و زاد و ولد در جامعه، تغییرات تفکری است که در ذهنیت جوانان امروز ما ایجاد شده است.متاسفانه بخشی از جوانان، امروزه تحت تاثیر فرهنگ غربی تشکیل زندگی مشترک را برابر با اسارت و پایان زندگی آزاد خود تلقی نمایند.

تغییر بنیان های فکری نسل کنونی ما درباره فلسفه تشکیل زندگی مشترک و خانواده باعث شده است که نسل جدید ما حتی در صورت حرکت در مسیر ازدواج، تمایلی برای فرزند آوری نداشته باشد.در غالب خانواده های شهری که در پنج سال اخیر ازدواج کرده اند، در حال حاضر یا فرزندی در خانواده وجود ندارد یا اینکه در بهترین حالت با یک فرزند به ادامه زندگی مشترک خود می پردازند.

جامعه ما در حال یک پوست اندازی اجتماعی و فرهنگی بنیادی است.شوربختانه دولت و ساختارهای حاکمیتی درک صحیحی از این تغییر و تحول ندارند.مشکل ما این است که هنوز هم به جوانان مان با نگاه سه دهه گذشته نگاه می کنیم.در این میان کل تفکر و گفتمان غربی را رد کرده و در طرف مقابل گفتمان عملیاتی موثری(بویژه برای نسل جوان جامعه ) برای جایگزینی با آن نداریم .این مسیر در صورت تداوم باعث افزایش شکاف های گفتمانی بین نسل جدید جامعه و زمانداران سیاسی و فرهنگی خواهد شد.

سرویس سیاسی آوای سنت