آوای سنت : اهل بیت پیامبر اسلام در نظرگاه اهل سنت و جماعت مشتمل است بر تمام همسران و فرزندانشان اعم از دختر و پسر، و “آل عبا” یا “کساء” که مشتملند بر سیدنا علی (رض) و خانوادهشان یعنی دخت گرامی پیامبر اکرم (ص) حضرت فاطمه زهرا (رض)، سادات ما ابی محمد الحسن (رض) و ابی عبدالله الحسین (رض).
در مورد شمولیت ازواج مطهرات دلایل بیشمار قرآنی و روایی وجود دارد و چون امری مسلم است نیازی به توضیح و شرح بیشتر نیست. و اما در مورد بودن سیدنا علی (رض) و اعضای خانواده معظم شان از جمله اهل البیت، در این خصوص روایات صحیحی در منابع اهل سنت و شیعه روایت شده که این بزرگواران را نیز از جمله اهل بیت معرفی نمودهاند.
یکی از روایات مشهور در مورد بودن حضرت علی (رض) و خانواده شان از جمله اهل بیت که در منابع حدیثی معتمد اهل سنت ذکر شده، روایت معروف ام المؤمنین عایشه صدیقه (رض) با این مضمون است:
«خَرَجَ النَّبِىُّ غَدَاهً وَعَلَیْهِ مِرْطٌ مُرَحَّلٌ مِنْ شَعْرٍ أَسْوَدَ فَجَاءَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِىٍّ فَأَدْخَلَهُ ثُمَّ جَاءَ الْحُسَیْنُ فَدَخَلَ مَعَهُ ثُمَّ جَاءَتْ فَاطِمَهُ فَأَدْخَلَهَا ثُمَّ جَاءَ عَلِىٌّ فَأَدْخَلَهُ ثُمَّ قَالَ: “إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا” (صحیح مسلم ج ۴ ص ۱۸۸۳).
(رسول الله صبحگاهان در حالی بیرون شدند که بر ایشان عبایی پشمین و منقش با تصاویر کاروانها و ساخته شده از موی سیاه بود، در این حال حسن بن علی آمد و ایشان او را داخل کساء نمودند، سپس حسین آمد و با او داخل شد و بعداً فاطمه (رض) وی را نیز داخل فرمود و سپس علی او را نیز داخل کسا نموده و فرمودند: “إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا”). (همانا خداوند اراده دارد تا پلیدی را از شما اهل بیت دفع کند و شما را به خوبی پاکیزه سازد).
این حدیث صحیح ترین احادیث در این باب است، زیرا به لحاظ سند و متن از نظر حدیث شناسان هیج عیب و اشکالی در آن وجود ندارد، زیرا در یکی از منابع عمده و مهم اهل سنت یعنی صحیح مسلم روایت شده است.
به هر حال؛ اینگونه نیست که جایگاه اهل بیت پیامبر (ص) در نظرگاه اهل سنت کم و اندک باشد. به حکم این آیه و آیه مبارکه: «قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبَى» [الشورى،۲۳] (بگو من از شما تقاضایی جز مودت در مورد اقربا ندارم) اهل سنت جایگاه اهل بیت پیامبر خویش را در تمام زمینهها ویژه میدانند، چون ذکر اهل البیت طوری که دیدیم در آیه قرآن کریم وارد شده است.
اهل سنت اهل بیت پیامبر (ص) را بسیار دوست و گرامی میدارند و مقتدا و مهتدای خود میدانند و هیچگاهی جز به نیکی از آنها یاد نمینمایند. این محبت در رگ رگ هر سنی ریشه دوانیده و استوار گشته است و باید هم چنین باشد چون از فحوای آیه ۲۳ سوره مبارکه شورا که گذشت چنین محبتی خواست حضرت رسول معظم (ص) نیز هست. لیکن اهل سنت در این محبت زیاده روی نمیکنند و آن را در ضمن روایاتی که نزدشان صحیح است محصور میدانند.
علاوه بر اینکه اهل سنت اهل بیت را به نیکی یاد میکنند و نسبت به آنها محبت و دوستی دارند، علاوه بر این همیشه بر آنها درود میفرستند و زمانیکه بحث صلوات بر حضرت رسول (ص) مطرح میشود، در ذیل این صلوات حتماً آل رسول الله (ص) را نیز علاوه میکنند و میگویند: “اللهم صل علی محمد و آل محمد”.
درود فرستادن بر آل پیامبر و اهل بیتشان تنها محدود به مناسبتها نیست، زیرا از نظر اهل سنت در قعده اخیر هر نماز، چه فرض باشد یا واجب یا سنت یا مستحب و یا نفل حتماً باید بر پیامبر اکرم (ص) و آلشان درود فرستاده شود. فرستادن این درود از جمله سنتهای نماز در قعده اخیر است.
ثبوت فرستادن درود بر آل پیامبر و اهل بیتشان به احادیث مستند و صحیح آشکار گشته است. در مورد صیغه این درود و نحوه آن دو روایت در صحیح البخاری وارد شده است. در یکی از روایات بخاری چنین آمده است:
«جمعی از صحابه از رسول الله(ص) سوال کردند: یا رسول الله چگونه بر شما درود بفرستیم؟ فرمود: «بگویید: اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَأَزْوَاجِهِ وَذُرِّیَّتِهِ کَمَا صَلَّیْتَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِیمَ وَبَارِکْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَأَزْوَاجِهِ وَذُرِّیَّتِهِ کَمَا بَارَکْتَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِیمَ إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ» (بخاری، ج ۴ ص ۱۴۶).
(بار الها! درود بفرست بر محمد و همسران و ذریهاش آنگونه که بر آل ابراهیم درود فرستادی و برکت بده بر محمد و همسران و ذریه اش آنگونه که بر آل ابراهیم درود فرستادی که تو ستوده و بزرگی).
در روایت دیگر چنین آمده است: «عبدالرحمن بن ابی لیلی می گوید کعب بن عجره با من ملاقات کرد و گفت آیا به تو هدیه ای را که از رسول الله شنیدهام هدیه ندهم. گفتم چرا نه؟ گفت: ما گفتیم ای رسول خدا! بر شما اهل بیت چگونه درود بفرستیم چون خدای تعالی آن را به ما آموخته است. فرمود بگویید: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ، وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ کَمَا صَلَّیْتَ عَلَى إِبْرَاهِیمَ، وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِیمَ إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ اللَّهُمَّ بَارِکْ عَلَى مُحَمَّدٍ ، وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ کَمَا بَارَکْتَ عَلَى إِبْرَاهِیمَ ، وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِیمَ إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِید». (صحیح البخاری، ج ۴ ص ۱۴۶).
تمام مذاهب اهل سنت خواندن یکی از این درودها را در قعده اخیر نماز سنت میدانند. به این ترتیب هر مسلمانی بر اساس نمازهایی که میخواند در شبانه روز یازده بار بر آل پیامبر (ص) درود می فرستد، البته این به غیر از درودهای دیگری است که معمولاً در طول روز بر زبان هر مسلمانی جاری میشود.
طوری که ملاحظه نمودیم در روایت اول ذکر همسران و ذریه حضرت رسول (ص) نیز رفته است و در روایت دوم بر ذکر فقط آل پیامبر (ص) اقتصار صورت گرفته که به هر حال لزوم درود فرستادن بر آل و اهل بیتشان را میرساند.
پس اگر اهل سنت اهل بیت پیامبر (ص) را دوست نمیداشتند، به ایشان درود نمیفرستادند. اصولاً چگونه ممکن است مسلمانان اعم از سنی و شیعه پیامبر خویش را دوست داشته باشند، اما اهل بیتشان را دوست نداشته باشند.