بررسی دلایل افزایش قیمت خرما در آوای سنت

آوای سنت : خرما یکی از ارزشمند‌ترین اقلام مصرفی در سبد غذایی شهروندان ابرانی به حساب می آید. وقتی پای ماه مبارک رمضان در میان باشد، خرما بعنوان میوه ای انرژی زا مکان ثابتی در سفر افطار امت اسلامی پیدا می کند.

عبدالرحمان آخوند کر امام جمعه اهل سنت بندرترکمن با یادآوری اینکه افطار با خرما جزو سنن اسلامی است می گوید: خرما جزو طعام سالم و مورد دلخواه مسلمانان در ایام ماه مبارک رمضان است و به هیچ طریقی نمی توان نبود آن را در سفره افطار نادیده گرفت.

صنعت پرورش خرما در ایران با نخلستان های پربارش، سهم مهمی در صادرات آن دارد. متاسفانه طی سال های اخیر عاملی به اسم گرانی باعث شده است این میوه پرخاصیت در سفره افطاری بعضی اقشار کم در آمد حضوری کم رنگ داشته باشد.

قابل‌ قبول نیست که هزینه‌های تولید محصولی به یکباره و در آستانه ورود به ماه رمضان به طور ناگهانی افزایشی بیش از عرف و معمول پیدا کند. آیا این گرانی به دلیل عدم عرضه کافی محصول به بازار و به بیان بهتر به دلیل احتکار آن توسط عده ای خاص نیست؟!

زنجیره توزیع معیوب

با دفتر کار جواد تهمتن از مدیران فعال فروش خرما در مشهد تماس گرفته و علت گرانی فزاینده این محصول مقوی را از وی جویا شدیم.

تهمتن در پاسخ به سوال مطرح شده با اشاره به دلایل متعدد گرانی از جمله هزینه های بسته بندی، نگهداری، توزیع و تبلیغات و سایر هزینه های جانبی گفت: گرانی بی رویه هر کالایی معمولا دلایل منطقی و غیر منطقی مربوط به خود را دارد.
اساسا گلایه ها درباره گرانی یک کالای پر مصرف از سوی مصرف کنندگان به گوش می رسد، ما اگر یک هایپر مارکت را در نظر بگیریم می بینیم که در مجموعه آن افراد مختلفی از قبیل مدیر حسابداری، عوامل خدماتی درون مجموعه، فروشندگان ، تبلیغات میدانی و جوایزی که از سوی مدیران این مراکز برای تشویق هر چه بیشترخریدارن در نظر گرفته می‌شود، همه و همه در گرانی کالا نقش دارند، بنابراین هایپر مارکت ها مانند سوپری های کوچک به سود بیست و پنج درصدی بسنده نکرده و ممکن است در فصل کمیاب شدن محصول، قیمت تمام شده آن را تا صد درصد بالا ببرند.

با همه این دلایل و احوالات نقش بی بدلیل و عنصر مهم و اساسی به نام واسطه را نمی توان در گرانی خرمای مضافتی نادیده گرفت. علی کوهرنگی مدیر ارسال بسته بندی های خرما از شهر بم به استان های متقاضی در تعریف واسطه چنین توضیح می دهد: واسطه ها کسانی هستند که محصول را از تولید کننده گرفته و به دست مصرف کننده می رسانند. در این بین متاسفانه عدم نظارت کافی از سوی نهاد مسوول و همچنین افزایش سالیانه کرایه حمل و نقل باعث می شود تا قیمت روی کالا بیش از آن چیزی باشد که می بایست اعمال شود.

مشکل انبار خرما و نگهداری محصول

وی اظهار داشت: اکثر تولید کنندگان خرما به دلیل حجم زیاد تولید و عدم دسترسی به انبار برای نگهداری محصول و یا حتی نیاز به فروش سریع آن جهت دریافت پول برای تأمین هزینه‌های انجام شده و یا پرداخت بدهی‌های ناشی از تولید ترجیح می دهند، هر چه سریع تر بار را در اختیار واسطه بگذارند و این یعنی افزایش قیمت روی محصول که به مشکلات معیشتی مردم می افزاید.

افزایش هزینه کارگری

محمد رضا معصومی از نخل داران اهل سنت ساکن بستک به این موضوع از زاویه یک تولید کننده محصول پرداخته و ضمن یادآوری این نکته که ۹۰ درصد نخل داران جنوب کشور محصولاتشان را به کشورهای همجوار صادر می کنتد، بیان داشت: نخل‌داران یک‌سال تمام برای به بار نشستن نخل‌هایش زحمت کشیده و انواع سختی‌ها را به جان می خرند. سابقا هزینه کارگر روزمزد به صرفه بود.

تا همین چند سال قبل کارگری که از صبح تا شب کار می کرد به جای دستمزد رطب می گرفت، لیکن امروزه هزینه ها بالا رفته و کارگر برای هر نوبتی که بالای درخت می رود مزد می خواهد. الان انجام هر عملیاتی روی درخت قیمت خاص خودش را دارد. تمیز کردن شاخ و برگ ها یک قیمت، گرده افشانی محصول یک قیمت و تور انداختن هم یک قیمت متفاوت دارد که کارگر نخل به نخل حساب کرده و انرا از کارفرما مطالبه می کند.

فروش محصولی در حد چند ده تن تا چند صدهزار تن مسلما برای نخل داران کار ساده‌ای نیست. همچنین نگهداری این میزان از محصول هم کار بسیار سختی است. به ویژه اگر جایی هم برای انبار کردن نداشته باشند. فروش پیش از موعد محصول به واسطه اتفاق عجیبی نمی باشد. درست مثل باغداران شمال که بخاطر کم کردن حجم مشکلات باغداری، پرتغال روی درخت را چند هفته پیش از چیده شدن بفروش می رسانند تا بیشترین سود به جیب واسطه سرازیر شود.

برخی نخل داران خوشحال می‌شوند کسانی پیدا شده و محصول را از آنها بخرند. مهمترین دغدغه آنهاراین است که محصول روی دست‌شان نمانده و حاصل دسترنج یکسال شان، در گرمای جنوب و شرایط نامناسب نگهداری از بین نرود.