نشانه های قیامت و انواع آن

آوای سنت :  الله تعالی می فرماید:{وَعِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَهِ} زخرف ۸۵.

یعنی: «و علم قیامت نزد اوست» و الساعه از مشهورترین نامهای روز قیامت در نصوص شرعی و کلام مردم است و آن روز بخاطر این به این نام نامگذاری شده زیرا یک مرتبه و بی خبر می آید و مردم را در یک لحظه جمع می کند.بنابراین کسی جز الله تعالی نمی داند چه زمانی قیامت برپا می شود ولی نشانه هایی دارد.

أشراط الساعه یعنی نشانه ها و علامتهایی که قبل از برپایی آن واقع می شوند. الله تعالی می فرماید:{فَهَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَهَ أَنْ تَأْتِیَهُمْ بَغْتَهً فَقَدْ جَاءَ أَشْرَاطُهَا}( محمد ۱۸) «آیا جز این انتظار می برند که رستاخیز ناگهان بر آنها فرا رسد و علامتهای آن پدیدار شود».

اشراط جمع شرط است و به معنی نشانه می باشد و گفته شده أشراط الشیء یعنی اوائل آن.

و در زبان عرب به معنی نزدیکترین چیزهایی که می آیند، می‌باشد. زیرا نشانه هر چیزی اولین آن است.

و الساعه بخشی از اجزای زمان است و از آن به قیامت تعبیر می‌شود.

انواع نشانه های قیامت

نشانه های قیامت به سه دسته تقسم می شوند:

دسته اول:

نشانه های دور که آمده و پایان یافته اند. که از آن جمله بعثت پیامبر صلی الله علیه وسلم می باشد. بر اساس آنچه در صحیحین از حدیث انس بن مالک رحمه الله که از پیامبر صلی الله علیه وسلم روایت می کند که فرمود:«بُعِثْتُ أَنَا وَالسَّاعَهَ کَهَاتَیْنِ. وضم السبابه والوسطی» (بخاری (۶۵۰۴) ، وصحیح مسلم (۲۹۵۱)) . «بعثت من و قیامت مانند این دو انگشت است و دو انگشت سبابه و وسطی را به هم چسپاند» و از آن جمله نصف شدن ماه بر اساس آنچه خداوند در کتابش به آن خبر داده است. الله تعالی می فرماید:{اقْتَرَبَتِ السَّاعَهُ وَانْشَقَّ الْقَمَرُ} قمر ۱.

«قیامت نزدیک و ماه دو نصف می‌گردد» و از آن جمله خارج شدن آتش از سرزمین حجاز که بخاطر آن گردن شترها در بصری روشن می گردد. شیخین از ابوهریره (رض) روایت می کنند که رسول الله صلی الله علیه وسلم میفرماید: «لَا تَقُومُ السَّاعَهُ حَتَّى تَخْرُجَ نَارٌ مِنْ أَرْضِ الْحِجَازِ تُضِیءُ أَعْنَاقَ الْإِبِلِ بِبُصْرَى» بخاری (۷۱۱۸) ، وصحیح مسلم (۲۹۰۲) .

«قیامت برپا نمی‌شود تا آتشی در حجاز برافروخته شود و گردن شتران را در بصری روشن گرداند» {(بُصری)، شهری معروف در سوریه به آن حوران گفته می‌شود که تا دمشق سه مرحله فاصله دارد.«معجم البلدان»(۱/۴۴۱) و«شرح نووی بر صحیح مسلم»(۱۸/۳۰)و«فتح الباری» (۱۳/۸۰).}

و این آتش بر اساس آنچه پیامبر صلی الله علیه وسلم خبر داده بود در جمادی الثانی سال۶۵۴ ه‍ که خروج آن در قسمت شرقی مدینه بود، ظاهر شد و به سبب آن دره ای از آتش جاری شد و جماعتی از مردم آنجا و مردم شام نور آن را دیدند و مردم بصری گردن شتران در روشنایی آن همانگونه که پیامبر (ص) خبر داده بود دیدند.

دسته دوم:

نشانه های وسطی و آن عبارتند از نشانه هایی که ظاهر شده و پایان نیافته اند بلکه زیاد شده و به شدت منتشر شده‌اند. که از آن جمله جاریه آقای خود را به دنیا آورد و انسان‌های پا برهنه، لخت، نیازمند و چوپان را می‌بینی ساختمان‌های چند طبقه و بلند می‌سازند. بر اساس آنچه در حدیث جبریل مشهور است که مسلم آن را در فصل اول از این باب آورده که می فرماید:«قَالَ فَأَخْبِرْنِی عَنْ السَّاعَهِ قَالَ مَا الْمَسْئُولُ عَنْهَا بِأَعْلَمَ مِنْ السَّائِلِ قَالَ فَأَخْبِرْنِی عَنْ أَمَارَتِهَا قَالَ أَنْ تَلِدَ الْأَمَهُ رَبَّتَهَا وَأَنْ تَرَى الْحُفَاهَ الْعُرَاهَ الْعَالَهَ رِعَاءَ الشَّاءِ یَتَطَاوَلُونَ فِی الْبُنْیَانِ» مسلم (۸) .

« گفت مرا از روز قیامت خبر ده، فرمود: پرسیده شده (در این مسأله) داناتر از سؤال کننده نیست، آن مرد گفت: پس مرا از نشانه های قیامت باخبر ساز، فرمود: آنکه کنیز آقایش را بزاید، و آنکه پا و تن برهنگان بینوا، و چوپان گوسفندان را ببینی که به برافراشتن کاخ (و زیاده روی در ساختمان) بپردازند.» و از آن جمله خارج شدن سی دجال که همگی ادعای نبوت می کنند همانگونه که در حدیث ابوهریره (رض) روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:«لَا تَقُومُ السَّاعَهُ حَتَّى یُبْعَثَ دَجَّالُونَ کَذَّابُونَ قَرِیبًا مِنْ ثَلَاثِینَ کُلُّهُمْ یَزْعُمُ أَنَّهُ رَسُولُ اللَّهِ» بخاری (۳۶۰۹) . «قیامت بر پا نمی‌شود مگر اینکه دجالهای کذابی حدود سی نفر که همه آنان ادعای نبوت می‌کنند، ظاهر شوند» و در سنن ابوداود و ترمذی از ثوبان روایت است که پیامبرص فرمودند:«وَإِنَّهُ سَیَکُونُ فِی أُمَّتِی کَذَّابُونَ ثَلَاثُونَ کُلُّهُمْ یَزْعُمُ أَنَّهُ نَبِیٌّ وَأَنَا خَاتَمُ النَّبِیِّینَ لَا نَبِیَّ بَعْدِی» سنن أبی داود (۴۲۵۲) «همانا در امت من سی نفر مدعی نبوت دروغین ظاهر می‌شوند و هر یک از آنان گمان می‌کند پیامبر خدا است در حالی که من خاتم انبیاء هستم و پیامبری بعد از من نخواهد آمد».

از آن جمله ظاهر شدن کوهی از طلا در فرات که مردم بخاطر آن با همدیگر می جنگند. ابوهریرهس از پیامبرص روایت می کند که فرمودند:«لَا تَقُومُ السَّاعَهُ حَتَّى یَحْسِرَ الْفُرَاتُ عَنْ جَبَلٍ مِنْ ذَهَبٍ یَقْتَتِلُ النَّاسُ عَلَیْهِ فَیُقْتَلُ مِنْ کُلِّ مِائَهٍ تِسْعَهٌ وَتِسْعُونَ وَیَقُولُ کُلُّ رَجُلٍ مِنْهُمْ لَعَلِّی أَکُونُ أَنَا الَّذِی أَنْجُو» مسلم (۲۸۹۴) ، بخاری (۷۱۱۹)

«قیامت بر پا نمی‌شود تا اینکه رود فرات کوهی از طلا را کشف (ظاهر) کند. مردم بر سر آن بجنگند و نود و نه در صد آنان کشته می‌شوند و همه می‌گویند شاید من زنده بمانم» و این علامتی است که فاصله واقع شدن آن زیاد نیست.

دسته سوم:

نشانه های بزرگ است و هنگامی که ظاهر شوند قیامت به دنبال آن می آید که ده علامت و نشانه می باشند که هیچکدام از آنها ظاهر نشده اند. مسلم در صحیحش از حذیفه بن اسید روایت می کند که گفت:«اطَّلَعَ النَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ عَلَیْنَا وَنَحْنُ نَتَذَاکَرُ فَقَالَ مَا تَذَاکَرُونَ قَالُوا نَذْکُرُ السَّاعَهَ قَالَ إِنَّهَا لَنْ تَقُومَ حَتَّى تَرَوْنَ قَبْلَهَا عَشْرَ آیَاتٍ فَذَکَرَ الدُّخَانَ وَالدَّجَّالَ وَالدَّابَّهَ وَطُلُوعَ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِهَا وَنُزُولَ عِیسَى ابْنِ مَرْیَمَ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَیَأَجُوجَ وَمَأْجُوجَ وَثَلَاثَهَ خُسُوفٍ خَسْفٌ بِالْمَشْرِقِ وَخَسْفٌ بِالْمَغْرِبِ وَخَسْفٌ بِجَزِیرَهِ الْعَرَبِ وَآخِرُ ذَلِکَ نَارٌ تَخْرُجُ مِنْ الْیَمَنِ تَطْرُدُ النَّاسَ إِلَى مَحْشَرِهِمْ» مسلم (۲۹۰۱) .

«پیامبر صلی الله علیه وسلم بر ما وارد شد در حالیکه ما مشغول گفتگو با هم بودیم. فرمود: درمورد چه چیز دارید صحبت می کنید؟ گفتند: در مورد قیامت. فرمود: قیامت برپا نمی گردد تا ده نشانه آن نیاید که عبارتند از:

۱.دخان

۲.دجال

۳.دابه

۴.طلوع نمودن خورشید از غرب

۵.نزول عیسی بن مریم علیه السلام

۶.یأجوج و مأجوج

۷و۸و۹. روی دادن سه خسوف{ فرورفتگی که در زمین به وجود می آید را خسف می گویند.} که یکی در مشرق، یکی در مغرب و دیگری در جزیره العرب روی می دهد

۱۰.آتشی که از یمن خارج می شود و مردم را به سوی مکان قیامت فراری می دهد.» و در بعضی احادیث دیگر مهدی، خراب شدن کعبه، بلند گردیدن قرآن از زمین ذکر گردیده که ذکر آن خواهد آمد.

و اکثر محققین اهل علم بر این باورند که علامتهای بزرگ قیامت این ده تا می باشند و این سه و آنچه در حدیث حذیفه بن اسید ذکر شده جدا از روی دادن خسوف هستند و اینکه اینها از علامتهای قیامت هستند شکی نیست همانگونه که نص حدیث بر واقع شدن آن قبل از نشانه دهم دلالت دارد و این مقدمه ای برای آن است و برای این گفته در روایت دیگری، حدیث حذیفه بن اسید گواه است و مسلم همچنین آن را روایت کرده و در آن خسوف را در ذکر بر غیر آن از علامتها بیان داشته آنجا که پیامبر می فرماید:«إِنَّ السَّاعَهَ لَا تَکُونُ حَتَّى تَکُونَ عَشْرُ آیَاتٍ خَسْفٌ بِالْمَشْرِقِ وَخَسْفٌ بِالْمَغْرِبِ وَخَسْفٌ فِی جَزِیرَهِ الْعَرَبِ وَالدُّخَانُ وَالدَّجَّالُ» . . ) مسلم (۲۹۰۱) . «قیامت برپا نمی شود تا ده نشانه می آید: خسوف در مشرق، خسوف در مغرب و خسوف در جزیره العرب، دخان، دجال و …» سپس بقیه نشانه ها را ذکر کرده است. قرطبی می گوید:(فأول الآیات على ما فی هذه الروایه الخسوفات الثلاثه وقد وقع بعضها فی زمن النبی صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلِّم ذکره ابن وهب . . . ) «از اولین نشانه ها در این روایت خسوف سه گانه است که بعضی از آن در زمان پیامبر صلی الله علیه وسلم که ابن وهب ذکر کرده واقع شده است».

وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه أجمعین.‏

وآخر دعوانا أن الحمدلله رب العالیمن.‏