پیام بازگشت طالبان به کشورهای آسیای مرکزی
تحلیل الجزیره از تاثیرات بازگشت طالبان به منطقه
آوای سنت : شبکه خبری الجزیره در تحلیلی به بررسی تبعات و اثرات بازگشت طالبان به قدرت پرداخته است.
سرویس ترجمه آوای سنت این تحلیل را خدمت کاربران آوای سنت تقدیم می کند.
با ادامه عقب نشینی نیروهای ناتو از افغانستان،کشتارها در این کشور افزایش یافته است.
ارتش افغانستان قادر به جلوگیری از پیشروی طالبان در میدان جنگ و کنترل مناطق بیشتر نیست وتا زمانی که طالبان به پیروزیهای نظامی دست پیدا می کنند، جنگ متوقف نخواهد شد.
در این شرایط بار دیگر ، توجه به آسیای مرکزی (همسایه نزدیک افغانستان) معطوف شده است ،منطقه ای که علاوه بر اتحادیه اروپا به نفوذ ورقابت بین روسیه ،چین،آمریکا،هند،پاکستان،ایران و ترکیه عادت کرده است .
این منطقه امروز با شرایط مختلفی روبرو است،نیروهای دولتی افغانستان در حالی که صدها سرباز در روزهای اخیر به تاجیکستان و ازبکستان عقب نشینی کرده اند،در شمال این کشور تسلیم شده اند.
دولتهای آسیای میانه اکنون در حال نبرد در نزدیکی مرزهای خود هستند و معتقدند که در حالی که آخرین نیروهای خارجی از کشور خارج می شوند،هنوز وقت دارند که سیاست های خود را در قبال همسایه های افغانستان بررسی کنند.
کمترکسی انتظار پیروزی سریع طالبان در شمال افغانستان را داشت.از اوایل ماه مه تا امروز درگیری ها به مرزهای شمالی کشور رسیده است وممکن است آسیای میانه هم تحت تاثیر این درگیری ها قرار گیرد.
به نظر می رسد شکست نیروهای دولت افغانستان در شهر شیرخان بندر در ۲۲ ژوئن (که یک ایست و بازرسی مهم در مرز با تاجیکستان در این منطقه قرار دارد) مقامات آسیای میانه را شوکه کرد.همانطور که فرار ۱۳۴ سرباز افغان به تاجیکستان پس از حمله طالبان نیز شوک آور بود.
آنچه نگرانی ها را بیشترمی کند این است که وزارت امور خارجه ازبکستان تأیید کرده است که ۵۳ سرباز مسلح افغان و شبه نظامیان متحد در ۲۳ ژوئن به این کشور گریخته اند.
البته ازتاشکند گزارش شده است که این سربازان پس از بازجویی از سربازان و شبه نظامیان توسط مقامات ازبکستانی،بازگردانده شدند.
هشت ولایت افغانستان شامل هرات،بادغیس،فاریاب ،جوزجان،بلخ،قندوز،تخاروبدخشان در مرزهای جمهوری های شوروی سابق در آسیای مرکزی قرار دارند.
پس از ورود نیروهای آمریکایی به افغانستان در اواخر سال ۲۰۰۱ ، شرایط این استانها نسبتاً مسالمت آمیز بودند،بنابراین ترکمنستان ،ازبکستان و تاجیکستان نگرانی زیادی نداشتند.
اما از سال ۲۰۱۳ نیروهای امنیتی افغانستان به طور فزاینده ای درگیر مبارزه با طالبان و دیگر شبه نظامیان شده اند،گاهی اوقات خصومت هایی نیز در مرزهای ترکمنستان و تاجیکستان رخ می دهد تا جایی که توپخانه فعال شدند و بمباران های بی رویه اتفاق افتاد
تاجیکستان،ترکمنستان و ازبکستان درحالی این تحولات را مشاهده می کنند که دولت های آنها شاهد عقب نشینی نیروهای دولت افغانستان هستند،باورش سخت است که نیروهای دولت افغانستان بتوانند برای مدت طولانی با طالبان در شمال افغانستان مقابله کنند،به ویژه پس از ۱۱ سپتامبر که آخرین نیروهای خارجی کشور را ترک می کنند.
دولت کابل قبلاً به صراحت اعلام کرده بود که می خواهد گروه های شبه نظامی نقش مهمی در جنگ با طالبان داشته باشند و این یک موضوع قدیمی را برای دولت های تاجیکستان و ازبکستان زنده می کند.در نیمه دوم دهه ۱۹۹۰ زمانی که طالبان بیشتر مناطق شمال افغانستان را به کنترل خود درآورده بود، ازبکستان از عبدالرشید دوستم فرمانده ازبکی و تاجیکستان از احمد شاه مسعود فرمانده تاجیک حمایت کرد.
امروز ،با تضعیف مواضع نیروهای دولت افغانستان ،ممکن است واحدهای جداگانه ای در تاشکند و دوشنبه وجود داشته باشد که به دنبال ماموران افغان برای محافظت از مرزهای کشور خود باشند.ب
یشتر از همه ،آنها نگران هموطنان خود هستند که به گروههایی مانند دولت اسلامی یا گروههای افراطی در آسیای میانه تعلق دارند که اکنون در افغانستان فعالیت می کنند.
هرچند بیشتراین افراد تاجیک هستند.اما گروههایی مانند اتحادیه جهاد اسلامی،گردان امام البخاری،گردان توحید والجهاد یا بقیه جنبش اسلامی زیرنظر ازبکستان فعالیت دارند.
ترکمنستان همیشه به تنهایی سعی در دور ماندن از درگیری های داخلی در افغانستان داشته است ، زیرا سیاست رسمی بی طرفی را دنبال می کند.
کارشناسان بر این باورند که تشدید مشکلات اجتماعی و اقتصادی و افزایش درصد جوانانی که امید خود را برای یافتن فرصت های شغلی و متعاقب آن تشکیل خانواده در این کشورها از دست داده اند،منجر به افزایش تنش اجتماعی و افراط گرایی در برخی از جوانان شده است و این جوانان اکنون به طالبان به عنوان یک پروژه موفق نگاه می کنند.
این بدان معناست که تلاش برای تقلید از طالبان افزایش خواهد یافت،و تلاشهایی برای ایجادگروه هایی مشابه طالبان در ازبکستان ،تاجیکستان و قرقیزستان انجام خواهد شد که مشکلات عمده ای را در منطقه ایجاد می کند و منجر به افزایش تقاضا برای حضور خارجی خواهد شد.
با ادامه پیشرفت اوضاع در مرزهای افغانستان،دولت های تاجیکستان ،ترکمنستان و ازبکستان ،توافقنامه های دفاعی و امنیتی دوجانبه و چند جانبه را نیز بررسی می کنند.
به همین سبب،امکان ایجاد پایگاه نظامی آمریکا یا ناتو در یکی از جمهوری های آسیای میانه مانند ازبکستان،قرقیزستان یا حتی قزاقستان تحت عنوان مرکز هماهنگی تلاش های بین المللی برای مبارزه با تروریسم وجود دارد تا بهانه ای برای حضور نظامی دائمی غرب در منطقه باشد.
باید گفت که برنامه های واشنگتن برای حفظ حضور نظامی – سیاسی خود در منطقه با منافع مسکو و پکن در آسیای میانه در تضاد است،این رقابت با توجه به توانایی آمریکایی ها در تأمین منابع امنیتی و ایجاد فرصت های سرمایه گذاری آسان نخواهد بود.
