آوای سنت : بدون تردید،رسول الله صلی الله علیه وسلم مبعوث شده تا برای بشریت مایه رحمت قرار گرفته،آنان را از چنگالهای هلاکت وگمراهی نجات واز تاریکی ها به سوی نور رهایی بخشد وفرستاده شده است تا همه انسانها در تمام مراحل زتدگی وتعامل ها وبرخوردهایشان به بالاترین مراحل زندگی برسند.آن حضرت در حدیثی به این امر تصریح نموده وفرموده اند:{ انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق} من مبعوث شده ام تا مکارم اخلاقی را به حد تکمیل برسانم.
پرواضح است که جهان به صورت عام وعربها به صورت خاص در زمان بعثت پیامبر وقبل از بعثت وی گرفتار انواع جنگها ونبردهای ویرانگری شده بود وقبایل عربی نیز در میان خودشان برای اموری بی ارزش، وارد جنگهای سفاکی می شدند وحتی گاهی بدون هیچ سبب وعلتی با همدیگر به نبرد بر می خواستند .
اما اسلام با عظمت آمد تا مردم را از این زندگی بسیار پست بیرون آورد وآنان را با وضعیتی سرسام آور به سوی امنیت،آرامش وسکون رهبری کند.از این جهت که پیامبر اکرم به شدت تلاش می کرد تا مردم را از جنگ و خونریزی واسبابی که منجر به جنگ ونبرد می شود، دور کند واین در واقع انجام رسالتی ارزشمند،نور، هدایت، امنیت ورحمتی برای همه بشریت بود که آن را از جانب خداوند آورده بود.
با توجه به آثار ونتایج بدی از جنگ ها که رسول خدا دریافته بود، به شدت حریص بود تا از جنگ مسلحانه اجتناب نماید ونهایت تلاش خود را به خرج می داد تا یک قطره خون به زمین ریخته نشود وجز در حالت اضطراری با دشمنان وارد نبرد نشود ،مگر پس از آن که تمام وسایل را برای اجتناب از نبرد با آن به کار بسته بود.
کسی که به آیات قرآن کریم مراجعه کند، به چیزی پی می برد که هیچ مجالی برای شک وتردید نمی گذارد وآن این اصل واساس در تعامل با غیر مسلمانان مقدم کردن صلح وامنیت بر جنگ واختیار تفاهم بر نزاع وکشمکش است وکافی است بدانیم کلمه (سلم= صلح وامنیت) با تمام مشتقاتش صدوچهل باردر قرآن کریم آمده است در حالی که کلمه (حرب= جنگ) با تمام مشتقات آن در قرآن شش بار آمده است .
تفاوت بین این دو عدد دقیقا انعکاس دهنده دیدگاه رسول الله (ص) میان دو قضیه است” زیرا رسول گرامی در اغلب احوال خویش را از راههای صلح وامنیت وآرامش در تعامل با مخالفان جستجو می کرد،ومی کوشید تا در حد توان از جنگ وخونریزی بپرهیزد واین تلاش پیامبر تا حدی است که تحلیل گران وپژوهشگران را به تعجب وشگفتی وا داشته است.
خداوند متعال فرموده است: {وان جنحوا للسلم فاجنح لها} واگر به صلح مایل شدند،پس تو نیز از در صلح در آی.
این آیه کریمه به شکل قاطعی روشن می نماید که مسلمانان چقدر صلح طلب بوده وجانب صلح را بر جنگ ترجیح داده اند. بنابراین، هر گاه دشمنان به صلح تمایل داشته باشند،مسلمانان به آن راضی خواهند شد، تا زمانی که پشت این قضیه حقوق مسلمانان ضایع نشود یا اراده آنان سلب نگردد.
علامه سدی وابن زید در تفسیر آیه گفته اند:اگر آنان تو را به صلح فرا خوانند ،از آنان اجابت کن.
علامه جادالحق شیخ سابق ازهر معتقد بود که مبنای {یا ایهاالناس انا خلقناکم من ذکر وانثی وجعلناکم شعوبا وقبائل لتعارفوا ان اکرمکم عندالله اتقاکم ان الله علیم خبیر}. ای مردم / بی شک ما شما را از یک مرد وزن آفریدیم، وشما را تیره ها وقبیله ها قرار دادیم ،تا یکدیگر را بشناسید ، همانا گرامی ترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست ،بی گمان خداوند،دانا وآگاه است.”
بر مسلمانان لازم است تا روابطی دوستانه ومسالمت آمیز با پیروان ادیان دیگر وملتهای غیر مسلمان بر حسب اخوت انسانی برقرار نمایند و بر این باور باشند که معنای تعارف موجود در آیه ، در این گونه روابط شکل می گیرد، از این رو،تعدد ملتها برای خصومت وویرانی ونابودی یکدیگر نیست، بلکه اینها انگیزه ای برای شناخت ، دوستی وگسترش بین همدیگر است.
شیخ محمد شلتوت ایشان نیز معتقد است که در حالت اصلی،صلح است که بدون تعاون وتعارف را بین ملتها فراهم می نماید وخیر وبرکت را به صورت عموم در میان مردم پخش می کند وهر گاه غیر مسلمانان بر صلح وآشتی محافظت نمایند، از دیدگاه اسلام آنان با مسلمانان در انسانیت برادرند.
پیامبر اکرم (ص) فرموده اند:{ احب الاسماء الی الله عبدالله وعبدالرحمن ، واصدقها حارث وهمام، واقبحها حرب ومره}. بهترین نام ها در نزد الله ،عبدالله وعبدالرحمن وراسترین نامها حارث وهمام ،وبدترین نامها حرب ومره هستند.
رسول خدا هر کسی را که اسمش حرب بود ، آن را به نام بهتری تغییر می داد.
این بود دیدگاه پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم نسبت به جنگ وصلح.آری حقیقتا چه دیدگاه رحیمانه ای است.
گردآورنده : عبا آخوند محمدنژاد
