آثار امپریالیسم فرهنگی

آوای سنت, (ترجمه): امپریالیسم کشورهای سرمایه داری هستند که نیاز به مواد اولیه را با استفاده از استعمار برآورده می کنند و برتری اقتصادی را با صنعتی شدن به دست می آورند و با استفاده از مزیت برتری اقتصادی , بر کشورهای استثمار شده مسلط می شوند. از طرف دیگر امپریالیسم فرهنگی ، مرحله دوم امپریالیسم است و کشورهای استعمارگر با تکیه بر قدرت , فرهنگ خود را به کشورهای استثمار شده  تحمیل می کنند.

دیده می شود که کشورهای امپریالیستی در کشورهایی که حاکمیت آنها را تحت کنترل خود گرفته اند برای تغییر همه عناصر فرهنگی آنها برنامه ریزی کرده اند و برای تحقق این امر از رسانه های جمعی به طرز ماهرانه ای استفاده می کنند.

امپریالیسم فرهنگی تحت تأثیر قدرت اقتصادی و سیاسی کشورهای استعمارگر پدیدار می شود ، اما برای ادامه بهره برداری اقتصادی ، امپریالیسم فرهنگی باید کشورهای استثمار شده را اسیر کند تا استعمار بتواند ادامه یابد. به عبارت دیگر ، جوامعی که ارزشهای فرهنگی خود را حفظ می کنند می توانند در مقابل استثمار قیام کنند. از این نظر ، دولتهای امپریالیستی هم به محاصره اقتصادی و هم فرهنگی احتیاج دارند. کلمه جادویی که آنها در انجام این فعالیتها به کار می برند عبارت است از: جهانی سازی.

جهانی سازی نام ابزار گسترش امپریالیسم فرهنگی است. تمام عناصر فرهنگی متعلق به کشورهای استعماری که دارای رفاه مادی هستند ، تحت نقاب “جهانی سازی” به کشورهای استثمار شده صادر می شوند. بنابراین ، درون سازی عناصر فرهنگی دول امپریالیستی و حتی برآورده کردن اهدافی که از طرف آنها تعیین شده , به بخشی از حیات اجتماعی  مردم کشورهای استعمارزده تبدیل می شود.

اساسی ترین عناصر تمدن عبارت از اعتقاد ، حقوق ، اخلاق ، هنر و ادبیات می باشد. ذهنیت امپریالیستی در اعتقاد ، حقوق ، اخلاق ، هنر و ادبیات جامعه مداخله می کند. مؤثرترین ابزار مداخله ، رسانه است. رسانه ها شمشیری تیز در دست دولت های استعماری و اهرم فشار است. دولتهای امپریالیستی ، که به طرز ماهرانه ای از رسانه های جمعی استفاده می کنند ، با مداخله غیر آشکار و ضمنی ، اعتقاد ، حقوق ، اخلاق ، هنر و ادبیات جوامع استثمار شده و مظلوم را تحریف می کنند و به جای آن ، اندیشه های اعتقادی ، حقوقی ، اخلاقی , هنری  و ادبیات خود را تحمیل می کنند.

روندی که غرب بواسطه استعمار, پس از دست یابی به منابع زیرزمینی و سطحی مورد نیاز خود در نقاط مختلف جهان به ویژه در کشورهای اسلامی و همزمان با انقلاب صنعتی و تبدیل آن به فناوری آغاز گردیده است امروزه نیز با تغییر چهره خود همچنان ادامه دارد. از یک سو ، کشورهای امپریالیستی که سیستم سنتی استثمار را حفظ کرده اند، از سوی دیگر چرخ نظام مدرن استثمار را پایه گذاری کرده اند. امپریالیست ها ، از طریق استثمار مدرن , میلیون ها برابر بیشتر از آنچه که از طریق استثمار سنتی بدست می آوردند سود می برند.

از یک طرف ، دولتهای امپریالیستی سعی می کنند ارزشهای فرهنگی که جوامع را پویا نگه می دارد از طریق نیروی مادی خود تحت فشار بگذارند تا جوامع را همسان‌سازی (از طریق نقاب جهانی شدن) کنند و از طرف دیگر ارزشهای فرهنگی خودشان را با استفاده از رسانه های جمعی به صورتی جذاب در این جوامع جا انداخته  و یک بازار اقتصادی برای خود ایجاد می کنند. به این ترتیب ، استثمار فرهنگی و اقتصادی بصورت همزمان تحقق می یابد.

امروز همه کشورهای استثمار شده ، به ویژه کشورهای اسلامی ، تسلیم استثمار فرهنگی شده اند. تقلیدکنندگان از غرب که در برابر تحمیل امپریالیستی در بسیاری از زمینه ها از اعتقاد تا سیستم حقوقی ، از انحطاط اخلاقی تا هنر و ادبیات مقاومت نمی کنند و از فرهنگ امپریالیستی دفاع می کنند و به این ترتیب زمینه را برای ادامه چرخه استثمار مهیا می کنند . با این حال هنوز هم برای حفظ ارزش های دینی و ملی خود آن قدرها هم دیر نشده است.

منبع