قرقیزستان مهد پرورش قاریان قرآنی درآسیای مرکزی
آوای سنت : قرقیزستان با نام رسمی جمهوری قرقیزستان کشوری محصور در خشکی در آسیای مرکزی است. پایتخت و بزرگ‌ترین شهر آن بیشکک است. جمعیت این کشور در سرشماری سال ۲۰۰۹ میلادی پنج میلیون و ۳۶۲ هزار و هشتصد نفر بود، در سال ۲۰۱۵ میلادی نیز این میزان حدود پنج میلیون و ۹۰۰ هزار نفر برآورد شد.
۷۲٫۶ درصد از مردم قرقیزستان از قوم قرقیز، ۱۴٫۴ درصد روس و بقیه از دیگر اقوام هستند. ۸۰ درصد از مردم این کشور مسلمان بوده و ۱۷ درصد نیز پیرو کلیسای ارتدکس روسی به شمار می‌‌آیند.
این کشور در مسئله آزادی مذهب در میان کشورهای آسیای مرکزی در رتبه اول قرار دارد. رؤسای جمهور قرقیزستان از جمله «قربان بیک باقی اف» رئیس‌جمهور سابق این کشور اسلام را مهم‌ترین ویژگی قرقیزها اعلام کرده‌اند. سال به سال در این کشور تعداد مساجد افزایش می‌یابد و اسلام از طبقات پایین جامعه به طبقات بالا وارد و حتی به ابزاری در دست سیاستمداران تبدیل می‌شود. در سال ۲۰۱۱ در ساختمان پارلمان نمازخانه باز شد و در سال ۲۰۱۷ «تورسونبای باقر اولو»، نماینده پارلمان به جای قانون اساسی به قرآن قسم خورد.
قداست قرآن و نان
قرقیزها کتاب قرآن را مقدس می‌دانند و حتی اگر الفبای عربی را بلد نباشند در خانه‌هایشان قرآن وجود دارد و این کتاب مقدس در جای تمیزی گذاشته می‌شود و هرگز آن را با دیگر کتاب‌ها در یک قفسه نمی‌گذارند. در سنت قرقیزها دو چیز بیش از همه مقدس است: اول قرآن و دوم نان.
در سال‌های اخیر نقش و جایگاه قرآن در میان جوانان قرقیز اهمیت بیشتری پیدا کرده است. تعداد علاقمندان به یادگیری قرآن کریم افزایش یافته و در این راستا کلاس‌های زبان عربی در مناطق مختلف تأسیس شده است. به عنوان مثال در دانشگاه اسلامی قرقیزستان دوره آموزش و تلاوت قرآن هم برای پسران و هم برای دختران فعال است. این دوره آموزشی دو ماهه است و هفته‌ای سه بار پس از نماز مغرب برپا می‌شود و مدرسان دانشگاه اسلامی قرقیزستان در آن تدریس می‌کنند.
همچنین در مساجد متعدد بیشکک و دیگر مناطق این کشور دوره‌های آموزشی قرآن برگزار می‌شود. افراد علاقمند می‌توانند وارد هر مسجدی بشوند و با امام آن مسجد درباره کلاس قرآن صحبت کنند. مسجد امام «ابوبکر الصدیق» شهر بیشکک نمونه‌ای از این مساجد است که پس از نماز مغرب کلاس‌هایش آغاز می‌شود.
تأسیس «قیز قرآن» در ۲۰۱۴
از سال ۲۰۱۴ مرکز آموزشی «قیز قرآن» (قرآن برای دختران) فعالیت خود را آغاز کرد. در این مرکز دوره‌های مختلف از جمله آموزش قرآن، تلاوت، حفظ، آشنایی با زندگی پیامبر(ص)، تاریخ اسلام، عقاید و سایر کلاس‌ها برگزار می‌شود. دختران گروه سنی ۱۰ سال به بالا می‌توانند در برنامه‌های مرکز «قیز قرآن» شرکت کنند.
مرکز آموزشی دخترانه «بنت زاید» نیز دوره‌های آموزشی قرآن دارد که کلاس‌های آن در سه سطح طبقه بندی می‌شود. مقدماتی (هفته‌ای سه بار)، متوسط (تجوید، هفته‌ای چهار بار) و کلاس حافظ شامل دوره چهار ساله حفظ قرآن که هفته‌ای پنج بار است.
همچنین بنیاد ترکی «کمک‌های بشردوستانه» دوره‌های آموزشی قرآن برای زنان برگزار می‌کند. این دوره‌ها در روزهای شنبه و یکشنبه برگزار می‌شود. علاوه بر این در هر استان قرقیزستان و در مساجد روستاهای آن مراکز آموزشی قرآن فعال است.
از سال ۲۰۱۰ در قرقیزستان هر سال مسابقه قرآن به میزبانی اداره مدیریت مسلمانان قرقیزستان (مفتیت) و با همکاری بنیاد اجتماعی «ادب باشاتی» برگزار می‌شود. سال به سال سطح این مسابقات بالا می‌رود و تعداد علاقه‌مندان نیز افزایش می‌یابد.
در سال جاری میلادی(۲۰۱۹) مسابقات سالانه با عنوان «نهمین مسابقه قرآن در قرقیزستان» در مسجد «امام محمود کشغاری» برگزار شد. همچنین در ۱۰ آوریل(۲۱ فروردین‌ماه امسال) در تمام استان‌های این کشور مسابقات قرآن برگزار شد و برندگان آن به نهمین مسابقه قرآن در قرقیزستان دعوت شدند.
شرایط گوناگونی برای شرکت در این مسابقه اعلام شد و پسران زیر ۲۵ سال می‌توانستند در آن شرکت کنند.همچنین برندگان سال گذشته حق شرکت در این رقابت را نداشتند و نماینده یک استان به نام استان دیگر نمی‌توانست در آن شرکت کند. شرکت‌کننده در این مسابقه که هر ساله برگزار می‌شود، باید شهروند قرقیزستان باشد.
نام‌نویسی از ۳۰۰ قاری در مسابقات قرآن
در نهمین مسابقات قرآن قرقیزستان ۳۰۰ قاری زیر سن ۲۵ سال ثبت نام شده بودند و در فینال ۲۵ نفر شرکت کردند. این مسابقه در سه رشته حفظ ۱۰ جزء قرآن، ۲۰ جزء و ۳۰ جزء برگزار شد که در هر رشته سه نفر مقام‌های برتر را کسب کردند و بیش از هزار نفر حضور داشتند. حاضران از اجرای شرکت‌کنندگان و برنامه‌های مسابقات لذت بردند.
حافظان قرقیزستان همچنین سالانه در مسابقات قرآن کشورهای مختلف از جمله کویت، ایران، اردن، مالزی، روسیه، ترکیه و سایر کشورهای جهان شرکت می‌کنند. سال گذشته «عزیزبیک اندالیپ‌اف» در نهمین مسابقه بین‌المللی حافظان قرآن در شهر مسکو شرکت کرد. «ضمیر قاری راکی‌اف» معاون مفتی قرقیزستان و خانم «آیده جایلابایوا» نیز در مسابقه بین‌المللی قرآن در کشور مالزی حضور یافتند.
علاوه بر این سالانه نمایشگاه‌های قرآن در شهر بیشکک برگزار می‌شود. در اوایل سال ۲۰۱۸ نمایشگاه «ارزش های جاودانه» به میزبانی خانم «اسال ملااحمدوا» با هدف اهتمام به ارزش‌های معنوی، مفهوم زندگی و سایر مسائل فلسفی برگزار شد و در آن صفحات طلایی و نقره‌ای مصحف عثمان از روسیه به نمایش درآمد. «قرآن طلایی» رونوشت منحصر به فرد مصحف عثمان است و در جهان نظیری ندارد. مصحف عثمان نام قرآنی است که بنا بر تاریخ‌نگاری اولیه مسلمانان به دستور عثمان بن عفان، خلیفه سوم مسلمانان، ۱۹ سال پس از مرگ محمد، پیامبر اسلام، از سوی کمیته‌ای جمع‌آوری شد. گفته می‌شود عثمان بن عفان، پنج نسخه از این قرآن رسمی را به شهرهای بزرگ مسلمانان در آن دوران فرستاد و یکی را برای استفاده خودش در مدینه نگه داشت.
نمایش کوچک‌ترین قرآن قرقیزستان
جشنواره کتاب‌های قدیمی نیز به ریاست اداره مدیریت مسلمانان قرقیزستان (مفتیت) در مسجد مرکزی شهر بیشکک برگزار و در آن بیش از ۲۰۰ کتاب قدیمی از تمام مناطق این کشور ارائه شد. قدیمی‌ترین کتاب در این نمایشگاه متعلق به قرن ۱۴ بود.
در چارچوب این جشنواره کوچک‌ترین قرآن کشور قرقیزستان چاپ سال ۱۸۸۸ میلادی به نمایش درآمد. بر اساس گزارش مفتیت، جلد این کتاب فلزی و صفحات آن از پوست درست شده است و این قرآن آن قدر کوچک است که آن را با استفاده از ذره بین می‌خوانند.
بیشتر قرآن‌های به زبان قرقیزی و یا روسی در خارج از قرقیزستان چاپ و نسخه‌های قرآن بیشتر از ترکیه، کشورهای عربی و روسیه وارد این کشور می‌شود. اخیرا در شهر آنکارا در ترکیه قرآن کریم به زبان قرقیزی به چاپ رسید، این نخستین کتاب قرآن به زبان قرقیزی است که کیفیت بالایی دارد و جلد آن از پوست و صفحاتش از بهترین کاغذ درست شده است.
