خودشناسی و دوری از تکبر لازمه سعادت انسانی

آوای سنت: امام جمعه خیرآباد تایباد تنها راه نجات از تکبر را در خودشناسی برشمرد.

به گزارش آوای سنت، مولوی عبدالغفار جامی در بیاناتی زیبایی ظاهری را باعث پرورش زمینه های تکبر و خود پسندی در برخی انسان ها دانست و گفت: تکبری که به خاطر زیبایی است بیشتر در زنان نمود می‌کند. زیبایی از الطاف، احسان و بخشش خداوند می باشد و انسان زیبارو باید آفریننده اش را بابت آن شکر گوید. خداوند در قرآن به این مهم پرداخته و به متکبر زیبا رو فرمایش می کند، ای انسان! چه چیزی تو را به پروردگار بزرگوارت مغرور کرده است؟ همان کسی که تو را آفرید. اندامت را درست و نیکو ساخت. متعادل و متناسب قرار داد و تو را در هر نقش و صورتی که خواست ترکیب کرد. متکبرانه روی از مردم برمگردان و در زمین با ناز و غرور راه مرو. همانا خدا هیچ خودپسند فخرفروش را دوست ندارد.

مولوی شیخ جامی با بیان این مطلب که انسان خودباخته زیبایی ظاهری را نوعی برتری نسبت به سایرین می داند، اظهار داشت: یک انسان ظاهر بین به جای اینکه به فکر زیبا کردن باطنش باشد، به قیافه اش می‌رسد و با آن تکبر می‌ورزد. چه بسیار انسان هایی که برای زیبا کردن چهره خود متحمل هزینه های گزاف و رنج می‌شوند. حال آنکه باید باطن را زیبا کرد، چرا که زشتی سیرت باعث عذاب آخرت می‌شود، اما از زشتی صورت آسیبی به شخص نمی رسد. نبی مکرم اسلام نیز در اینباره فرمایش می کند، خداوند به چهره و مال نمی نگرد، بلکه نگاه او به دل و کردار شخص است. یکی دیگر از دلایل تکبر “توانایی جسمی و قوت بدنی” است. چه بسیار انسان هایی قوی که بر افراد ضعیف به چشم حقارت می‌نگرند در حالی که باید خدا را شکر کنند که آنها را قوی آفریده است.

امام جمعه روستای خیرآباد در تایباد علت سوم غرور را دارایی و مال خواند و عنوان نمود: انسان پولدار و ثروتمند به فقیر به دیده حقارت می‌نگرد. در حالی که ملاک ارزش و اعتبار نه مال بلکه تقوی و خداترسی است. مال، نعمت باریتعالی است که می‌توان با آن به خدا رسید، اما فقرای با ایمان در نزد خداوند از بسیاری مالدارها و ثروتمندان با ارزشمندتر هستند. چهارمین علت تکبر می‌تواند “نسب” باشد و شخص به این که از قوم و طایفه خاصی است، فخر کند. کسی به حضرت موسی علیه السلام از پدران خود گفت که آنها چنین و چنان بودند. وحی آمد که آنها در دوزخ بسر می برند و تو نیز در دوزخ هستی.

پیامبر گرامی صلی الله علیه و سلم به حضرت فاطمه سلام الله عنها فرموده است، فریب نخور که دختر محمد هستی، آنچه به دردت می‌خورد اعمال توست نه نسب.

این عالم اهل سنت یادآور شد: در حالی که عبادت باید بندگی و تواضع را در انسان تقویت کند برخی انسان ها نزدیکی به خداوند را دلیل برتری خود نسبت به سایر همنوع می دانند. حضرت علی رضی الله عنه خطاب به فرزندش حضرت حسن رضی الله عنه می‌فرماید، انسانی که بعد از گناه پشیمان شود بهتر از کسی است که بعد از عبادت مغرور گردد.

مورد دیگری که تکبر می آورد “پست و مقام” است. پست باید مسئولیت بیاورد نه خودپسندی. زمین وسعت و فراخی اش را برای کسانی که بخاطر شمار زیاد افراد در برابر دشمن مغرور می شوند تنگ می کند. بدون شک تنها راه نجات از تکبر خود را شناختن است.