زندگی تحصیلی مولانا نظرمحمد دیدگاه رحمهالله براساس روایت خود ایشان
یادی از یک عالم شاخص اهل سنت
آوای سنت : مولانا نظرمحمد دیدگاه به سال ۱۳۱۱ شمسی در روستای دامن از توابع ایرانشهر چشم به جهان گشود. او در ۱۰ سالگی به دبستان رفت و هم‌زمان قرآن مجید و چند کتاب ابتدایی علوم دینی را نزد امام مسجد روستایشان که ملّایی دلسوز، اهل منطقۀ مسکوتان بود، فرا گرفت.
در سال ۱۳۳۱ تشویق‌های امام مسجد به ثمر نشست و او پس از اتمام دورۀ ششم ابتدایی به اتفاق جمعی دیگر از هم‌سن‌وسالانِ «هم‌مُلکی» خود، برای ادامۀ تحصیل علوم دینی عازم کشور پاکستان شد. در پاکستان درس‌های مقدماتی را در دارالعلوم تندواللهیار فراگرفت و پس از آن به‌علت مشکلاتی که دامنگیر مدرسه شد، به مدرسۀ دینی دارالرشاد واقع در منطقه‌ای به نام «پیرجندا» رفت. کتاب الهدایه فی‌النحو و چند کتاب دیگر را آنجا خواند و پس از آن در سومین سال حضورش در پاکستان عزم مدرسۀ دینی دارالهدای تیدی کرد.
مولانا نظرمحمد در دومین سال حضورش در دارالهدای تیدی سخت بیمار شد و همین بیماری او را به کراچی و مرکز بزرگ علمی دارالعلوم این شهر کشاند تا در محضر بزرگانی همچون مولانا مفتی محمدشفیع عثمانی، مولانا رشیداحمد لدیانوی، مولانا سلیم‌الله خان، مولانا سحبان‌محمود، مولانا قاری رعایت الله، مولانا علی اکبر و مولانا عبدالحق کسب فیض کند.
او به مدت پنج سال در این مرکز علمی تحصیل کرد و طی آن سالها با دو شخصیت برجستۀ علمی این روزهای پاکستان و جهان اسلام، مولانا مفتی محمدرفیع و مولانا مفتی محمدتقی عثمانی در یک کلاس درس، علم دین می‌آموخت. در همان سالها در کراچی با استاد برجستۀ تفسیر قرآن مجید مولانا غلاماللهخان آشنا شد و شیفتۀ دیدگاه‌های توحیدی و سخنرانی‌های حماسی ایشان گشت.
مولانا نظرمحمد رحمهالله دربارۀ سرآغاز این آشنایی و شیفتگی در گفت‌وگو با ندای اسلام گفت: «آن زمان مولانا غلام الله‌خان هرچند وقت یک بار به کراچی می‌آمد و برای مردم سخن می‌گفت. ایشان وقتی به آنجا می‌آمد ملّاهای بدعتی کراچی مسجدی را که ایشان در آن نماز می‌خواند، میشستند. بدعت این شهر را فرا گرفته بود. ملّاهای بدعتی پرنفوذ بودند و محل فعالیت علمای دیوبندی محدود بود به دارالعلوم کراچی. خارج از آن محدوده دیگر اختیاری نداشتند.
حتی زمانی که این مرکز به لاندی منتقل شد، اوضاع چنین بود. تا اینکه مولانا غلام الله‌خان و شاه عنایت‌الله بخاری رحمهماالله برای اولین بار از پنجاب به کراچی آمدند. این بزرگواران وقتی به کراچی آمدند در خیابان‌ها و میادین شهر شروع به سخنرانی کردند. آن سخنرانی‌ها به مرور باعث شد بسیاری از مردم مرید مولانا غلاماللهخان شوند و از آن پس هر سال مولانا را به کراچی دعوت کنند تا برای مردم سخن بگوید. سخنان ایشان در زندگی ما هم تأثیر گذاشت. باعث ایجاد تحول در ما شد و ما را هم شیفتۀ شخصیت مولانا غلام الله‌خان کرد.»
پس از انتقال دارالعلوم کراچی از منطقۀ نانکواره به منطقۀ لاندی این شهر، مولانا نظرمحمد یک سال دیگر در این مرکز به تحصیل ادامه داد و تعطیلات همان سال برای دیدار با خانواده به ایران بازگشت.
تعطیلات که به پایان رسید او بار دیگر عازم پاکستان و دارالعلوم کراچی شد، اما به علت تکمیل نشدن کار ثبت نام ۱۴ طلبه‌ای که او از ایران با خود همراه برده بود، ناچار شد دارالعلوم کراچی را ترک کند و بار دیگر به دارالعلوم تندواللهیار برود. او سال «دورۀ حدیث» و به عبارتی آخرین سال تحصیلش را آنجا نزد بزرگانی همچون مولانا ظفراحمد عثمانی رحمهالله می‌گذراند و بالأخره از همین مرکز علمی فارغ‌التحصیل می‌شود.
منبع: شمارۀ ۶۱-۶۲ مجلۀ ندای اسلام
