آوای سنت : یک بانوی کارآفرین زاهدانی با همت خود توانسته با مهارت آموزی و آموزش صنایع دستی، زمینه اشتغال ۶۰۰ نفر از زنان حاشیه نشین را فراهم کند.
آبادی و آبادانی محدود به مرز و منطقه نیست، این رسالت خیلی از سازمان‌های مردم نهاد است، نهادهای مردمی که از دل مردم روییده‌اند.
در این راستا زیر آسمان این شهر زنانی هستند که بدون هیچ چشم داشتی، برای امرار معاش و ایجاد اشتغال زنان و دختران ایستادگی کرده و با تمام توان آستین همت بالا زده تا با آموزش هنرهای صنایع دستی، گامی در تأمین معیشت هم نوعان خود بردارند.
زنانی که خود مهارت‌های آموزشی را از دامن مادران و مادربزرگان یاد گرفته و برای اینکه غبار فراموشی از این میراث گران بها بزدایند، با فراگیری اصولی این مهارت‌ها تحت حمایت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، هم اینک هر آنچه یاد گرفته‌اند را به دیگران می‌آموزند تا هم در معرفی این آثار سهیم باشند و هم کمکی به معیشت و اقتصاد خانوارها کنند.
از آنجایی که کسب و کارهای خانگی بیشتر از طریق بانوان انجام می‌شود، شاید برخی فکر کنند همه زندگی کارآفرینان پُر از موفقیت و پیروزی است درحالی‌که وقتی پای صحبت‌شان بنشینید، می‌بینید در صفحه زندگی‌شان روزهایی بوده که شاید اگر برخی جای آنها بودند، قید تولید و کار را می‌زدند. اما کارآفرینان اینگونه نیستند، آنان موفقیت‌ها را با تمام سختی‌هایش پذیرفتند و وارد این مسیر شدند.
عضو هیئت مدیره یک خانه مردم نهاد در زاهدان با بیان اینکه «خانه امید زنان حاشیه نشین» در مرکز استان سیستان و بلوچستان در چهار محله حاشیه نشین این شهرستان از جمله شیرآباد، همت آباد، دایی آباد و باقری مشغول به فعالیت است، گفت: هدف از راه اندازی این کسب و کار توانمندسازی و ایجاد اشتغال بانوان بدسرپرست و بی سرپرست و آسیب دیده است.
زهرا حسن زهی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه در حال حاضر قریب به ۱۹ سال است که همراه اعضای خانواده ام در مسیر اشتغال و توانمندسازی بانوان فعالیت می‌کنیم، افزود: فعالیتم را از یک سوله در خیابان مجدیه زاهدان به عنوان سرگروه شروع کردم که در این راستا به بانوان و دختران هنرهای دستی مانند سوزن دوزی، حصیربافی، چرم، نمد، البسه محلی و آستر کشی را آموزش داده و برای آنان کلاس‌های مهارت‌های زندگی، کسب و کار، فرزندپروری، کاهش آسیب‌های اجتماعی و غیره با حضور مربیان و مشاوران مربوطه برگزار شد چنان که هنوز هم این سیر تداوم دارد.
این بانوی کارآفرین زاهدانی ادامه داد: در این بین علاوه بر برپایی کلاس‌های آموزشی و مهارتی اقدام به برگزاری جلسات ماهیانه کرده و با ایجاد صندوق‌های پس انداز از بانوانی که در این مسیر گام نهاده حمایت می‌کنیم، به گونه‌ای که هم اکنون، ۱۵ سرگروه هریک دارای ۵۰ تا ۶۰ نیرو بوده که این مهارت‌ها را ارائه داده و حمایت‌ها نیز به صورت فراگیر انجام می‌شود.
وی تصریح کرد: در این راستا بانوانی که آموزش فراگرفته و پس از دوره‌های مربوطه که با حمایت میراث فرهنگی و فنی و حرفه‌ای برگزار می‌شود، مدرک معتبر دریافت می‌کنند و علاوه بر بهره مندی از تسهیلات کم بهره، بازار فروش آنان را برای کمک به معیشت و اقتصاد افراد بر عهده گرفته‌ایم به طوری که محصولات تولید شده بانوان علاوه بر عرضه در نمایشگاه‌های داخلی برای فروش راهی کشورهای خارجی مانند پرتقال می‌شود.
حسن زهی اذعان کرد: هم اکنون ۶۰۰ نفر از بانوان مناطق حاشیه نشین شهر زاهدان آموزش و مهارت‌های تخصصی را فراگرفته‌اند، علاوه بر آن برای دخترانی که در این نقاط زندگی کرده کلاس‌های اوقات فراغت تابستانه دایر کرده‌ایم و به آنها در کنار آموزش هنرهای صنایع دستی، آشنایی با کامپیوتر، زبان خارجه، داستان نویسی، کتابخوانی و قصه خوانی، نقاشی. کاردستی را آموزش می‌دهیم.
این بانوی کارآفرین خاطرنشان کرد: سوزن دوزی هویت زنان این منطقه است و آن را از مادران خود به ارث برده‌اند، از طرفی سوزن دوزی از صنایع دستی این استان به حساب می‌آید و بسیار نفیس و زیبا بوده به همین دلیل خیلی از شرکت‌ها در مناسبت‌ها برای هدیه دادن به کارمندان خود سفارش کارهای سوزن دوزی مثل کیف، شال و غیره می‌دهند.
وی از متولیان امر خواستار برپایی نمایشگاه در راستای حمایت از صنعتگران در رشته‌های صنایع دستی شد و گفت: این امر علاوه بر شناساندن صنایع دستی و هنر دست زنان این خطه، به رونق بازار فروش آنها نیز کمک کرده و انگیزه کار را در افراد دوچندان می‌کند.
بیش از ۱۰۰۰ نفر هنرمند سیستان و بلوچستانی به صندوق بیمه معرفی شدند
معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سیستان و بلوچستان گفت: صنایع‌دستی در اقتصاد هر جامعه‌ای می‌تواند نقش تأثیرگذاری داشته باشد، زیرا این بخش به طور مستقیم و غیرمستقیم برای هزاران نفر اشتغال ایجاد کند.
علیرضا شه بخش در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به شرایط بیمه‌شدن هنرمندان صنایع‌دستی، گفت: این افراد باید مجوز از میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و فنی و حرفه‌ای داشته باشند.
وی ادامه داد: بیمه سالیانه باید هنرمند را توانمند سازد تا بتواند خود کارگاهی را اداره کند و چندین هنرمند دیگر را تحت حمایت و پوشش قرار دهد.
به گفته معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان، بیش از هزار نفر هنرمند در سطح استان به بیمه معرفی شده‌اند که ۵۰۰ نفر آنها در سال گذشته و ۵۰۰ نفر در سال جاری شدند.
وی ادامه داد: هم اکنون در عرصه صنایع دستی ۱۳ گروه شغلی در ۲۴ رشته مشغول به فعالیت هستند که بالاترین حجم را رشته رودوزی‌ها با زیرمجموعه (سکه دوزی، خامه دوزی، سوزن دوزی، پته دوزی، سیاه دوزی و غیره) به خود اختصاص داده است.
شه‌بخش افزود: علاقمندان و فعالان در این حوزه‌ها پس از گذراندن دوره‌های رایگان آموزشی که سالانه سه بار برگزار می‌شود مهارت‌های لازم را کسب کرده و پس از شرکت در آزمون، موفق به اخذ گواهینامه‌های معتبر در عرصه کارگاه‌های انفرادی، گروهی، کارت صنعتگری، جواز تأسیس و… می‌شوند.
کسب و کارهای خرد صنایع دستی راهگشای توسعه پایدار
علیرضا جلالزایی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان با بیان اینکه سیستان و بلوچستان قطب و یکی از امیدهای کشور در صنایع دستی است، اظهار کرد: در این ارتباط چهار شهر و روستا در این استان ثبت ملی شده‌اند که نیمروز به‌عنوان شهر ملی خامه‌دوزی، ایرانشهر شهر ملی سوزن‌دوزی، سراوان روستای جهانی سفال کلپورگان و تنگ سرحه روستای ملی حصیربافی هستند.
وی افزود: یکی از هنرهای بسیار زیبای مردم این سرزمین اسطوره‌ای، سوزن‌دوزی است که از اصیل‌ترین و زیباترین صنایع دستی کشور به شمار می‌آید و به مدد دستان توانا و فکر خلاق زنان هنرمند بلوچ و سیستانی بر عرصه پارچه جاودان می‌شود، به طوری که مردم دنیا این خطه از کشور را به هنر سوزن‌دوزی می‌شناسند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان با اشاره به اینکه هنر سوزن دوزی و خامه دوزی به ویژه سوزن دوزی زبانزد خاص و عام در دنیا است، ادامه داد: سوزن دوزی بلوچ به عنوان یکی از سوزن دوزی‌های زیبا و شکیل حرف‌ها برای گفتن دارد، به دنبال آن هستیم تا با برگزاری جشنواره و نمایشگاه‌های داخلی و خارجی و حضور صنعتگران در این نمایشگاه‌ها علاوه‌بر کمک به درآمدزایی و معیشت مالی آنان این هنرهای فاخر را به همگان معرفی کنیم.
وی گفت: یکی از این ظرفیت‌ها که نقش بسیار کلیدی را می‌تواند در توسعه پایدار سیستان و بلوچستان ایفا کند، نگاه به فعالیت‌های خرد از جمله فعالیت‌های صنایع دستی در استان است، فعالیت‌هایی که می‌توانند با پس زمینه‌های بسیار خوب و مطلوب، پشتیبان‌هایی را فراهم کند که هر کدام از این پشتیبان‌ها عده‌ای را همراهی و به دنبال آن ظرفیت‌سازی برای کارهای تولیدی را رقم بزنند.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: اخیراً سفیر کشور مکزیک از استاندار سیستان و بلوچستان درخواست کرده تا چندین صنعتگر از استان برای حضور در نمایشگاهی حضور یافته و مشارکت کنند، این حضور علاوه بر معرفی صنایع دستی مانند سوزن دوزی، خامه دوزی و سکه دوزی منجر به رونق بازار فروش و کمک به اقتصاد می‌شود.
وی با بیان اینکه سایر کشورها مانند هندوستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس و خاور دور نیز تقاضای حضور صنعتگران سیستان و بلوچستان در نمایشگاه‌هایی هستند که برگزار می‌کنند، افزود: به دنبال آن هستیم که با برخی از سازمان‌های مردم نهاد ظرفیتی فراهم کنیم که صنعتگران پس از آموزش و ارتقای سطح آگاهی و بینش، طرح‌های جدید و خلاقانه تری ایجاد کنند تا این هنر ارزشمند برای کسانی که می‌خواهند از آنها استفاده کنند به یادگار بماند.
جلالزایی با بیان اینکه بازار هدف هنرهای صنایع دستی مانند سکه دوزی، خامه دوزی و سوزن دوزی اقصی نقاط دنیا بوده و مشتریان خاص خود را دارد، ادامه داد: سلایق و علایق در بحث بازاریابی تأثیرگذار است، از این حیث برگزاری نمایشگاه‌های داخلی و خارجی به رونق اشتغال هنرمندان کمک کرده و برای هنرمندان نشاط آور و در توسعه اقتصادی و اشتغال آنها مؤثر است.
وی تصریح کرد: هر اندازه برای نمایشگاه‌های صنایع دستی تبلیغ شود باز هم کم است و امیدواریم تعاملات بین دستگاهی در این زمینه گسترش پیدا کند چرا که حوزه صنایع دستی از بخش‌های مختلف و تنوع خاصی برخوردار است./مهر
