آوای سنت : قدیمیترین صفحات قرآن کریم جزو آثار ارزشمند موزههای کشورهای مختلف از جمله انگلیس، هلند، فرانسه و ترکیه به شمار میروند و یکی از این صفحات ماه گذشته با استقبال خریداران در حراجی کریستیز لندن به چند برابر قیمت پایه فروخته شد.
به گزارش آوای سنت به نقل از کریستیز،
حضرت عثمان بن عفان، خلیفه سوم بر آن شد تا نسخه واحد و معتبری از قرآن کریم تهیه کند. وی از زیدبن ثابت خواست تا بر کار استنساخ این قرآن نظارت کند. پس از تهیه این نسخه، دیگر نسخهها که دارای اختلافات قرائت و نگارش با این نسخه بودند، جمعآوری شدند.
دانشمندان متفقالقول هستند که تا سال ۶۵۰ میلادی (حدود ۳۰ هجری) بین
چهار تا
هفت نسخه کامل از این متن معتبر تهیه شد. هر کدام از این نسخهها به یکی از مراکز اصلی اسلام در آن زمان یعنی مکه، دمشق، کوفه و بصره ارسال شد و نسخه دیگری در مدینه نگهداری میشد.
فرانسیس کیورث، از کاتالوگنویسان در بخش هنر اسلامی حراجی کریستیز، میگوید: متأسفانه تاکنون ثابت نشده است که این نسخههای قرآن وجود داشته باشند، اما شکی نیست که متن آنها بدون تغییر باقی مانده و نسخههایی مانند نسخهای که در حراجی ماه قبل کریستیز یک صفحه از آن فروخته شد به دست ما رسیده است.
صفحه مذکور از قرآن متعلق به دهههای نخست اسلام به قیمت اولیه ۲۵۰ تا ۳۵۰ هزار پوند قیمتگذاری شده بود، اما ماه گذشته به قیمت یک میلیون پوند (
یک میلیون و سیصد هزار دلار) فروخته شد. این صفحه از قرآن که ابعاد آن تقریباً ۳۴ سانتیمتر در ۳۱ سانتیمتر است، یکی از صفحات انگشتشماری محسوب میشود که از نسخههای دهههای نخست بعد از ظهور اسلام به جای مانده است.
کیورث میگوید: حتی این نسخه ممکن است به دست کاتبی نوشته شده باشد که در زمان
حیات پیامبر اکرم(ص) به دنیا آمده باشد و به خط حجازی، شکل اولیه خط عربی در قرن اول هجری، نوشته شده که به دلیل خطوط عمودی مورد توجه است. این خط تا قرن دوم هجری استفاده میشد و به تدریج جای خود را به خط کوفی داد.
نکته قابل توجه این است که بیشتر متن این صفحه سالم باقی مانده و ۱۸ خط از ۱۹ خط اصلی آن سالم و شامل آیات ۸۲-۹۸ سوره مریم(س) است که بخشی از آن درباره محبت خداوند به کسانی که است که اعمال شایسته انجام میدهند.
کیورث میگوید: در پایین این برگ نیز نوار تذهیب کوچکی وجود دارد که نشاندهنده پایان سوره است و از نخستین اشکال تذهیب در نسخههای خطی عربی محسوب میشود.
ساره پلامبلی، رئیس بخش هنر اسلامی حراجی کریستیز، نیز بیان میکند: این اثر به لحاظ تاریخی و دینی ارزش زیادی دارد. در این قرآن فاصله بین کلمات و حروف زیاد و بر روی پوست کتابت شده است. با توجه به این مورد میتوان گفت که این مصحف حجم زیادی داشته است.
وی میگوید: این صفحه از کیفیت خوبی برخوردار است و آیات آخر سوره مریم بر روی آن نوشته شده و علائم پایان سوره و آغاز سوره بعدی در آن به چشم میخورد. مطمئنیم که نسخه کامل این قرآن بسیار گرانقیمت بوده و برای شخص عالیرتبهای نوشته شده است.
حدود ۳۸ قطعه از نسخههای خطی اولیه قرآن وجود دارد و بیشتر آنها در موزهها هستند؛ به ویژه موزههای
بریتیش لایبرری در لندن، واتیکان در رم و توکاپی در استانبول. دو صفحه باقیمانده دیگر به خط حجازی است و با اندازه، قالب و سبک کتابت این صفحه مطابقت دارد که یکی در دانشگاه لایدن هلند و دیگری در کتابخانه ملی فرانسه در پاریس نگهداری میشود.
به گفته کیورث، این صفحات همه از یک نسخه قرآن هستند و احتمالاً به دست یک کاتب نوشته شدهاند. قدمت برگ موجود از این قرآن در
دانشگاه لایدن با استفاده از رادیو کربن به نیمه دوم قرن اول میرسد و این امر تأیید میکند که این صفحه در حدود سالهای ۶۵۰ تا ۷۰۰ میلادی نوشته شده است. وقتی این صفحات به نمایش گذاشته میشود، مردم به طرزی باورنکردنی هیجانزده میشوند. این صفحات قرآن از نظر دانشمندان از اهمیت بسیاری برخوردارند و از آثار برجسته در مجموعههای هنرهای اسلامی به شمار میروند.
برگه مورد بحث قبلاً در مجموعه خصوصی دکتر «ژان میشل تیری دو کروسول» (۱۹۱۶-۲۰۱۱)، از اساتید هنر ارمنی و بیزانس و مدرس پیشین مؤسسه ملی زبانها و فرهنگهای شرقی پاریس، بود. آخرین باری که حراجی کریستیز صفحه دیگری از یک قرآن متعلق به قرن اول هجری را فروخت سال ۲۰۰۸ بود که قیمت پایه برای آن ۱۰۰ هزار پوند تعیین شده بود ولی به قیمت ۲,۵ میلیون پوند فروخته شد.
انتهای پیام