آسیب های فضای مجازی در عصر ارتباطات

آوای سنت: بانوی فعال اجتماعی مشکلات و معضلات موجود در عصر فضای مجازی با زندگی در گذشته را متفاوت خواند.

به گزارش آوای سنت، دکترفرحناز ایگدری در بحث باید و نبایدهای فضای مجازی به تبعات مختلف این تکنولوژی در میان کاربران و به ویژه دانش آموزان پرداخت و گفت: واقعیات نشان می دهد که حداقل در جامعه ی ایرانی علاوه بر عدم مشارکت بالا و تاثیر گذار در تولید تکنولوژی های جدید و مدرن، از نظر فرهنگ استفاده از این تکنولوژی ها هم رشد و توسعه ی قابل قبولی وجود ندارد.به عبارتی اگر بین دو حوزه تولید علم و دانشهای کاربردی و فرهنگ استفاده از این تولیدات علمی تفاوت قائل شویم، باید اذعان کنیم که در هر دو حوزه امتیاز قابل قبولی نداریم.

وی با اشاره به مشکلات و معضلات موجود در جامعه و تفاوت های زندگی در گذشته با آنچه که در عصر فعلی می گذرد، افزود: والدینی که خود در دوران و مراحل زندگی (کودکی ،نوجوانی، جوانی و میان سالی) با هیچ یک از مقولات عصر جدید چون فضای مجازی، اینترنت و به دنبال آن با ابزارهایی چون تلگرام، واتساپ ،اینستاگرام آشنا نبودند، در مواجهه با این تکنولوژی و آموزش و آگاهی بخشی و مدیریت آن در بین خردسالان ، مواضعی مختلف و متناقضی اتخاذ می نمایند.

هدف از بیان و طرح موضوع فضای مجازی در این مبحث، ایجاد دوقطبی های کاذبی چون مدح- مذمت یا نفی و اثبات مولفه های فضای مجازهای بر  وجوه زندگی انسان امروزی و در مقیاسی بالاتر بر خانواده ی ایرانی و آینده خردسالان آنها نیست. هر چند گفتگو در زمینه های فوق، پس از اینکه قریب به سه دهه از ورود این ارتباطات مدرن سپری شده است، علاوه بر اینکه فایده و ثمری بر آن متصور نیست، به نوعی آب در هاون کوبیدن و تا اندازه ای نادیده گرفتن و کنار کشیدن خود از  تاثیرات ره آورد این علم به حساب می آید. بنابراین به نظر می‌رسد امروزه گزیری برای اندیشیدن در چرخه و سیکل تاثیر گذاری و تاثیر پذیری آن در وجوه اجتماعی خود وجود ندارد.

این فعال اجتماعی ادامه داد: گمان می رود فضای مجازی و امکانات آن به مانند تیغ دولبه ای است ( فرصت – تهدید) که هر گونه ورود در آن آگاهی و مدیریت دو چندانی از ناحیه والدین می طلبد، والدینی با خصوصیات ذکر شده که در دوران زندگی خود مصون از تاثیر گذاری فضای مجازی بودند، اما اکنون در برخورد و مواجه با این روند باید چه انجام دهند؟

امری که قدر متقن است و گمان می رود مجادله ی بر سر آن نباشد اینکه در قرن حاضر با توجه به رشد تکنولوژی و علوم مختلف هیچکس توانایی مقابله با روند رو به پیشرفت فضای مجازی و اینترنت ندارد.

فرحناز ایگدری روند و مسیر این فضا را به سیل خروشانی تشبیه کرد که هر گونه عملکرد و اتخاذ موضع در برابر آن پیامدهای مفید یا مضر بر ابعاد زندگی اجتماعی دارد و عنوان نمود: نظارت گام به گام بر عملکرد فرزندان خانواده در این فضا، می تواند نتایج و تاثیرات فوق العاده ای بر سرنوشت اجتماعی آنها داشته باشد، تصوری که حالت عکس آن نیز صادق است و دقیقاً آسیب شناسی حوزه ی فضای مجازی در این نرم و شکل صورت می‌گیرد که آیا والدین توانسته اند به این مهم (نظارت و مدیریت) دست یابند و اگر توانسته اند تا چه حدودی در این زمینه موفق عمل نموده اند؟

خانم ایگدری تاکید کرد: علاوه بر اینکه آسیب های مورد اشاره از دو جنبه ی فردی و اجتماعی قابل مطالعه هستند، بلاشک عدم توجه به آنها در دراز مدت می تواند بر سلامت و بهداشت جسمی و روانی فرزندان  و به تبع آن بر جامعه تاثیرات مخربی بگذارد. توجه و تدقیق در این آسیب ها و چگونگی برخورد با آنها مواضع  مناسب علمی و منطقی می طلبد که شوربختانه فضای کنونی جامعه ی ما با مشکلات و معضلات اقتصادی و فرهنگی موجود فرصت کمتری در ورود به بحث های تخصصی و تکنیکی در این زمینه داشته است.

اگر چه شاید در میان خانواده های ایرانی تا قبل از شیوع و پاندمی کرونا فرهنگ نظارت و مدیریت بر عملکرد خردسالان در ارتباط با فضای مجازی‌ با شدت و ضعفهای متفاوتی وجود داشته است، اما همانگونه که به باور همگان جهان پس از پیدایش کرونا ویروس به دنیای پیش و پسا کرونا تقسیم شده است، وضعیت موجود در این حوزه نیز از تأثیر کرونا مصون نبوده است، چرا که با شیوع این ویروس منحوس و اثر گذاری آن بر سیستم آموزش و پرورش کشور به رعایت عدم حضور فیزیکی دانش آموزان در محیط های آموزشی و مدارس، خانواده ها به نوعی در مقابل جبر آموزشی خاصی قرار گرفته اند و به تبع آن مدیریت و نظارت گذشته براین فضا کمرنگ گردید.

بانوی فرهیخته ترکمن خاطر نشان نمود: خانواده هایی که عملا تمایلی به دسترسی فرزندان خود به فضای مجازی نداشتند به نوعی با اجبار و اکراه آن را در اختیار فرزندان خود قرار دادند و این در حالی بود که در فضای رعب و وحشت از این مهمان ناخوانده آموزش مناسبی به والدین به اینکه در برخورد با این مقوله ی جبری از چه الگوی علمی- عملی پیروی کنند از ناحیه روانشناسان و متخصصین وزارت آموزش و پرورش ارایه نشد.

علی ایحال کرونا بر وخامت و سردرگمی های  اوضاع موجود افزود و کلاف استفاده از فضای مجازی و تاثیرات مفید و مضر آن بر زندگی خردسالان خانواده ها را پیچیده تر کرد .به نظر می‌رسد در آینده ای نه چندان دور تمهیدی علمی و تخصصی بر تاثیرات فضای مجازی در دوران کرونا بر روند آموزشی و غیر آموزشی  خردسالان و تهیه نقشه ی راهی متقن و صریح توسط اهل فن لازم و ملزوم به نظر می‌رسد.