اکتشاف نفت و گاز و محرومیت زدایی؛ ارتباطی مستقیم یا معکوس

آوای سنت : عملیات رسمی اکتشاف نفت در روستای سقر تپه در شهرستان گمیشان در روز چهاردهم فروردین ماه با حضور مسئولان استانی و سید صالح هندی مدیر اکتشاف و عضو هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران آغاز شد.

در این مراسم اعضای مجمع نمایندگان استان در مجلس نیز حضور داشتند. مدیر اکتشاف و عضو اصلی هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران هزینه اکتشاف این چاه را ۵۰۰ میلیارد تومان اعلام کرد.وی تاکید کرد: وزارت نفت از دو سال پیش کار تحقیقاتی خود را برای رسیدن به نفت و گاز در گلستان آغاز کرده بود و بررسی لایه های زمینی و وجود هیدرو کربن احتمال وجود نفت در این منطقه را تقویت کرده است.

بر اساس اعلام مسئولان استانی برای آغاز عملیات اکتشاف نفت و گاز در این منطقه، تجهیزات حفاری با ۶۰ تریلی به استان گلستان منتقل شده است.در صورت موفقیت این عملیات،برای نخستین بار منابع نفتی در شمال کشور کشف و در سطح خشکی استخراج خواهد شد.این مساله برای کشور ما دارای اهمیت راهبردی است.

غالب منابع نفت و گاز ایران در جنوب کشور قرار دارند .این در شرایطی است که بخش عمده مناطق پرجمعیت کشور در نیمه شمالی سکونت دارند.این عدم تناسب باعث شده است که دولت سالانه هزینه زیادی را جهت انتقال نفت خام به پالایشگاه های شاخص کشور در منطقه شمالی پرداخت نماید.

اکتشاف یک منبع نفتی در نیمه شمالی کشور از یک طرف می تواند زمینه ساز کاهش هزینه های پمپاژ نفت از جنوب به شمال شده از طرف دیگر باعث تنوع جغرافیایی منابع انرژی در کشور گردد.از این منظر عملیات اکتشاف نفت و گاز در گمیشان دارای اهمیت راهبردی برای کشور است.

بر اساس برآورد کارشناسان احتمال رسیدن عملیات اکتشاف در این منطقه به گاز بیشتر از نفت است .بر اساس برنامه ریزی انجام شده نتایج اولیه عملیات آغاز شده در ده ماه آینده (حداکثر تا پایان سال جاری ) مشخص خواهد شد.

بر اساس شرایط فوق در صورت توفیق این عملیات برخی از مسئولان استانی و شهرستانی سخن از دگرگونی شرایط توسعه ای منطقه در آینده به زبان می آورند.اما آیا در عالم واقعیت صرف اکتشاف نفت و گاز در یک منطقه باعث رشد و توسعه آن منطقه می گردد؟

تجربه مناطق نفت خیز جنوب کشور ثابت می کند که صرف اکتشاف منابع انرژی از یک منطقه باعث رشد و توسعه آن منطقه نمی گردد.اگر این گونه بود باید در شرایط کنونی وضعیت استانهایی مثل خوزستان ،ایلام و بوشهر از جهت توسعه بهتر از سایر مناطق بود.

شهرستان گمیشان در استان گلستان در زمره ۳۱ شهرستان محروم کشور قرار داشته و از جهت معیارهایی همچون اشتغال و سطح رفاه عمومی، مردم این منطقه مرزی، با مشکلات جدی دست و پنجه نرم می کنند.

شرایط نامناسب اقتصادی و اجتماعی مردم این منطقه محروم، در شرایطی است که از جهت موقعیت جغرافیایی و منابع خدادادی، ظرفیت های مغفول زیادی برای رشد و توسعه این شهرستان وجود دارد.

یکی از الزامات این قبیل موارد این است که مسئولان استانی و شهرستانی در همین مرحله باید مطالبه گری منطقی برای مشخص کردن سهم منطقه در درآمد های احتمالی ناشی از عملیات اکتشاف نفت و گاز داشته باشند.عدم ورود در این بحث باعث خواهد شد که تنها دستاورد اقدامات و فعالیت های در حال انجام در سطح منطقه، آلودگی زیست محیطی برای مراتع و مزارع مردم باشد.

عبدالقیوم شکاری،مدرس دانشگاه و فعال رسانه ای