آوای سنت : حریم خصوص اشخاص و افراد عبارت از خاصترین داشتههای یک شخص است که از دید همه پنهان است و خود شخص و نزدیکترین کسان به او میتوانند به آن دسترسی داشته باشند.
در گذشتهها حریم خصوصی بیشتر بر حدود اربعه منزل شخص اطلاق میشد اما حالا مفهومی وسیع و گسترده یافته شامل فضای خاص حقیقی از قبیل منزل و فضای مجازی از قبیل رسانههای اجتماعی و وسایل تکنالوژی معاصر هم میشود.
یکی از مهمترین حقوق انسانها نگهداشتن حریم خصوصی دیگران است. بر هیچ انسان مسلمان و غیر مسلمانی مجاز نیست در حریم هیچ انسان دیگری مسلمان باشد یا کافر سرک بکشد و این حریم را نقض کند، چه حریم حقیقی باشد یا مجازی یا وسایل شخصی. هیچ کس حق ندارد این حرمت را بشکند و به حریم خصوصی اشخاص و افراد هر کسی که میخواهد باشد سرکشی کند.
این موضوع از بس مهم است در آموزههای قرآنی و احادیث نبوی (ص) راجع به آن تذکرات مهمی داده شده است. حقتعالی میفرماید:
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُیُوتاً غَیْرَ بُیُوتِکُمْ حَتَّى تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَى أَهْلِهَا ذَلِکُمْ خَیْرٌ لَّکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ [النور، ۲۷].
(ای آنانیکه ایمان آوردهاید به هیچ خانهای جز خانه خود داخل نشوید تا که اجازه بگیرید و بر اهل آن سلام بفرستید، این برای شما بهتر است امید که پند گیرید).
مطابق این آیه، هیچکس حق ندارد بدون اجازه به خانه کسی داخل شود، و هرگاه داخل میشود باید که بر اهل خانه سلام بفرستد.
در ضمن این ورود باید از درب خانه باشد نه از پنجرهها یا از طریق بالا شدن بر دیوارها. خدای تعالی فرمود:
یَسْأَلُونَکَ عَنِ الأهِلَّهِ قُلْ هِیَ مَوَاقِیتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّ وَلَیْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوْاْ الْبُیُوتَ مِن ظُهُورِهَا وَلَـکِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقَى وَأْتُواْ الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوَابِهَا وَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ [البقره، ۱۸۹] (از تو در باره ماهها سوال میکنند، بگو اینها مواقیت مردم و حج است. نیکی این نیست که شما به خانهها از پشت بام درآیید، نیکی از کسی است که تقوا پیشه کند و به خانهها از دربهای آن داخل شوید و از خداوند پروا کنید تا که رستگار شوید).
اینگونه است حریم خصوصی مردم. مغازه اشخاص، موبایل آنها، لپتاب، تبلت، و تمام آنچه از فضای مجازی دارند، همه حریم خصوصی اشخاص و افراد به شمار میروند و نباید مورد تجاوز و دستبرد قرار گیرند. هیچ کس حق ندارد در وسایل شخصی مردم و خانههای آنها سرک بکشد. و اگر کسی سرک کشید به حکم احادیث نبوی (ص) این عمل او جرم و جنایت و مستحق جزا و سزاست. پیامبر اکرم (ص) فرمود:
«مَنِ اطَّلَعَ عَلَى قَوْمٍ فِی بَیْتِهِمْ بِغَیْرِ إِذْنِهِمْ ، فَقَدْ حَلَّ لَهُمْ أَنْ یَفْقَئُوا عَیْنَهُ». (مسند احمد، ج ۲ ص ۲۶۶).
(هر کس بر خانه قومی سرک کشید به تحقیق که به آنها حلال گشت تا چشمش را کور کنند).
و اگر کسی بدین خاطر چشم کسی را کور کند، نه دیت دارد و نه قصاص. نبی مکرم (ص) فرمود:
«مَنِ اطَّلَعَ عَلَى قَوْمٍ بِغَیْرِ إِذْنِهِمْ فَرَمَوْهُ فَأَصَابَ عَیْنَهُ فَلاَ دِیَهَ لَهُ وَلاَ قِصَاصَ». (السنن الکبری، ج ۸ ص ۳۳۸)
(هر کسی بدون اجازه بر قومی سرک کشید و آنان به سوی او تیر اندختند و چشمش از آثر آن کور گشت، نه دیت دارد و نه قصاص).
بنا بر این جنایت سرک کشیدن در خانه مردم عملی است مجرمانه که بی سزا و کیفر نباید بماند.
بعضی از مردم بسیار فضولند و دوست دارند در جریان ریز و درشت امور دیگران قرار گیرند. آنها برای اشباع این غریزه شیطانی خویش پیوسته تلاش میکنند در امور مردم سرک بکشند و اطلاعات به دست آورند. در حالیکه پیامبر اسلام (ص) از تتبع عورات مسلمین نهی به عمل آوردند.
از نمادهای سرک کشیدنهای جرمانه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– هک رسانههای اجتماعی مردم.
– برداشتن گوشی همراه کسی و تلاش در جهت ورود به داخل آن.
– برداشتن کامپیوتر کسی.
– نگاه کردن از درب و پنجره به درون خانههای مردم.
– ورود بدون اجازه و سلام به خانه کسی.
– باز کردن الماری و ساک یا چمدان کسی.
– گوش دادن به صدای تماس کسی که با آواز آهسته سخن میگوید.
تمام این اعمال زشت و پلشت و بی ادبی اند که بایسته و شایسته یک انسان مسلمان نیست. این را همه باید بدانیم که آنچه به خود نمیپسندیم نباید به دیگران بپسندیم. پیامبر (ص) فرمود: از خوبی اسلام کسی این است که به کاری که به او مربوط نمیشود کار نداشته باشد.