جمعه های خونین افغانستان و چالش بزرگ امنیت
آوای سنت : همانگونه که متوقع بود و اظهار نگرانی میشد، پس از روی کار آمدن دولت «امارت اسلامی افغانستان» و خروج نیروهای نظامی خارجی، بزرگترین چالش امنیتی این نظام، گروه خشن و تروریستی «داعش» خواهد بود. در حالی که آخرین سربازان آمریکایی از کابل خارج میشدند، مهاجمان انتحاری داعش به سراغ فرودگاه کابل رفتند و دهها تن را به کام مرگ کشاندند. پس از استقرار کامل دولت امارت اسلامی، داعش به سراغ اهداف آسانتر رفت؛ مساجد اهل تشیع شیعیان افغانستان اقلیتی پرقدرت و دارای نفوذ هستند و ایجاد احساس ناامنی در میان آنان برای تحریک آنهاست که سلاح به دست بگیرند. حملات پیدرپی داعش این ذهنیت منفی را برای جهان ایجاد کرده که افغانستان برای رسیدن به ثبات و امنیت پایدار راه درازی در پیش دارد.
ایدئولوژی داعش به گونهایست که قواعد بازی سیاسی در جهان امروزی را نمیپذیرد، مرزهای سیاسی و تقسیمات کشورها را به رسمیت نمیشناسند، هرگونه تعامل با کشورهای دیگر را رد میکند، نشست و برخاست با حاکمان امروزی را برای مستندکردن تکفیر و تفسیق دیگران کافی میداند و افکار عمومی و قضاوت دیگران برایش کمترین اهمیت را دارد.
داعش محصول سیاستهای خصمانه و نظامیگری دولت بوش است که با حملهی نظامی به عراق در ۲۰۰۳ تخم فتنه و ناامنی را در این کشور کاشت؛ داعش یکی از ثمرات همین فتنهجوییهای آمریکاست. داعش برای توجیه درگیریهایش با دولت حاکم غیر از وابستگی نظام جدید عراق به قدرتهای خارجی، از تفاوتهای مذهبی هم کمال استفاده را برد. این گروه در هیچ کشوری پایگاه مردمی ندارد، اما شدیدا خطرناک و بیرحم است و به راحتی ممکن است ابزار و آله دست دیگران بشود.
به افغانستان برگردیم؛ زمانی که داعش در عراق و سوریه پیشروی میکرد، در سطح جهان هوادار پیدا کرد. بسیاری از گروههای جهادی با آن بیعت کردند. داعش شاخه خراسان (افغانستان) هم محصول همین دوران است. رهبری این گروه را جهادیون دارای گرایش سلفی جهادی به دست دارند؛ همین امر دردسری شده برای اقلیت سلفی افغانستان که همواره مجبورند از این گروه اعلام برائت کنند. گفته میشود حدود بیست گروه مسلح خارجی در افغانستان حضور دارند؛ داعش هماکنون چتری شده برای جمع کردن و متحد نمودن این گروهها. یک گروه تاجیکستانی و سازمان جهادی اویغورها رسما با داعش خراسان بیعت کردهاند و حتی حمله به شیعیان قندوز را برای ابراز وفاداری انجام دادهاند.
از آنجاییکه داعش خود را محدود به هیچ حد و مرزی نمیبیند، تهدید آن متوجه همهی کشورهای منطقه است. داعش فقط مسئلهی افغانستان نیست. لذا تنها گذاشتن دولت جدید افغانستان در مواجهه با آن آتشی به پا خواهد کرد که دود آن به چشم دیگر کشورها هم خواهد رفت. نظامیان امارت اسلامی سالها از طریق جنگ چریکی خواب از چشمان نیروهای خارجی و نظامیان افغان وابسته به نظام سابق ربودند؛ حال دشمنشان داعش به همان روش میخواهد با آنان بجنگد. «امارت اسلامی افغانستان» نیک میداند مبارزه با این دشمن، تنها از طریق سرکوب نظامی ممکن نیست. این نظام نیازمند تقویت بخش استخباراتی و اطلاعاتی خود است تا دشمنش را پیش از سروسامان گرفتن و رسیدن به هدف، بازداشت یا سرکوب کند.
مبارزهی فکری و پاسخدادن به شبهات داعش که باعث جذب نوجوانان و جوانان خام و کمدانش میشود، راه حل دیگریست برای مواجهه با این چالش. دولت جدید باید از تمام تواناییهای تبلیغی و رسانهای خود برای روشنگری در این زمینه کار بگیرد. استفاده از تجربیات کشورهای دیگر که مشکلاتی مشابه را پشت سر گذراندهاند، امری لازم و ضروری است. خشکاندن منابع مالی این گروه، اعطای تأمین به ناراضیان و افراد نادم که در افغانستان حضور دارند، پذیرش ناراضیان در کشورهای خودشان و یا اعطای پناهندگی به آنان، بستن راهها برای ورود داعشیان خارجی بیشتر به افغانستان و بالابردن امنیت گروههای آسیبپذیر راههای دیگری برای مبارزه و مواجهه با این موی بینی هستند.
عبدالحکیم شهبخش – زاهدان