آوای سنت : دانشمندان علوم تربیتی و روانشناسان این عرصه در گذشته‌ها پیوسته تأکید می‌کردند که در تکوین شخصیت انسان و تربیت او دو عامل از همه مؤثر تر است:
۱- عامل وراثت: که بر اساس آن برخی از ویژگی‌های جسمی و روحی و روانی و تربیتی از پدر و مادر از طریق ژن‌ها و سلول‌ها به فرزندان انتقال می‌یابد.
۲- عامل محیط: که در گذشته منحصر بود در مدرسه، خانواده، اقربا و نزدیکان، محله، شهر محل سکونت و کشور متبوع. البته که نقش مدرسه در نظرگاه بسیاری از علمای تربیت برجسته‌تر از دیگر نهادها بوده است.
اما حالا وضعیت کاملاً متفاوت شده است. این تفاوت هم در عرصه ژن‌ها مشاهده می‌شود و هم در عرصه محیط. ازدواج‌های مختلفی که میان انسان‌ها از ملیت‌ها، قبایل، نژادها و اقوام متفاوت به انجام رسیده به میزان زیادی ژن‌ها و سلول‌های بنیادین را متنوع ساخته است. البته این امر به ذات خود بد نیست و نمی‌تواند برای انسان مشکل ساز باشد، ولی تغییر ناشی از آن را نمی‌توان نا دیده گرفت.
در عرصه عامل دوم نیز تغییرات ریشه‌ای به وجود آمده است. جوامع امروز با آن‌چه در گذشته بوده از حیث وسایل رفاه و آسایش و مشغولیت‌های شغلی و ذهنی کاملاً متفاوتند و به غیر از آن‌چه می‌اندیشند که مثلاً جوان دهه پنجاه یا شصت می‌اندیشیده است.
در میان عامل دوم بروز فضای مجازی در کنار فضای حقیقی توانسته بر بغرنج شدن عامل تربیت بیفزاید. امروزه در تکوین شخصیت جوان و تربیت او تنها خانواده، مدرسه و جامعه ماحولش تأثیر ندارند، بلکه بیش از همه این‌ها فضای مجازی این تأثیر را بر جای می‌گذارد.
در زمان ما بسیاری از الگو‌های زندگی از فضای مجازی انتخاب می‌شود. طرز فکر و اندیشه، طرز پوشیدن لباس، استایل مو، آرایش و زینت، تنظیم شکل ظاهر و جز این‌ها از فضای مجازی گرفته می‌شود. دختر یا پسری مثلاً در گرگان الگوی خود را در نحوه لباس و مکیاج از برازیل یا کانادا و یا ژاپن و کره می‌گیرد و تلاش می‌وزرد مثل او باشد.
در این میان نقش موبایل‌های هوشمند را در تأمین ارتباط یک جوان با جهان بیرون نباید نادیده گرفت. امروزه جوانان اعم از دختر و پسر از طریق این آله ارتباطی با اقصی نقاط جهان ارتباط ذهنی، فکری و حتی اعتقادی دارند و الگو برداری‌های آن‌ها مبتنی بر سلیقه شخصی و نوع برداشت از زندگی دیگران صورت می‌گیرد.
خطر عمده‌ای که جوانان را در این عرصه تهدید می‌کند، فضای مجازی بسیار وسیع و گسترده پورن، بی حجابی، بد حجابی و هزاران آلبوم عکس و تصویری است که همه روزه مقابل دیدگان جوان ما قرار می‌گیرد. بسیاری از این آلبوم‌ها جوان بیچاره را در مقابل عوامل اشتعال‌زای شهوت و جنس قرار می‌دهد و این آتش را در درون او به شدت شعله‌ور می‌سازد. این در حالی است که برای بسیاری از جوانان راهی برای تسکین شهوت که یک غریزه مثبت و خوب است وجود ندارد و ای بسا که آن ها را گرفتار انواع و اقسام انحرافات جنسی از قبیل خود ارضایی می‌سازد، خود ارضایی که روح و روان بسیاری از جوانان را از درون نابود می‌کند و آنان را گرفتار مصائب بسیار می‌سازد.
نباید نقش سکس و جنس و شهوت و فیلم‌های پورن و آلبوم‌های برهنه زنان و دخترانی را نا دیده گرفت که به دنبال به دست آوردن لایک یا کامنت دست به هر کاری می‌زنند بدون اینکه در عواقب این کار خود فکر کنند. در این طرف این جوانان ما هستند که در آتش این پدیده که اساساً بر مثبت بودن گذاشته شده می‌سوزند و ای بسا که آسیب‌های جدیِّ روحی و روانی می‌گیرند.
خانواده‌های بسیاری از این جهت مشکل دارند. آن‌ها نه می‌توانند فرزندان خود از داشتن گوشی هوشمند محروم سازند و نه می‌توانند مانع ارتباط و اتصال آن‌ها به سایت‌ها و فضاهای منحرف کننده شوند. بسیاری از پدران و مادران از این جهت رنج می‌برند، به خصوص از اینکه کاری کرده نمی‌توانند؛ زیرا اگر گوشی‌ها را بگیرند که در چنین فضایی ممکن نیست، چون موجب بروز انواع و اقسام منازعات و کش‌وگیرهای میان خانوادگی می‌شود و اگر نگیرند روند غوطه‌ور بودن جوانان در فضای مجازی همچنان ادامه می‌یابد. این به علاوه اینکه گرفتن گوشی از عضو خانواده در ذات خود کاری بد و زشت و در عین حال بی فایده است، زیرا ای بسا خانواده‌ها که چنین کرده‌اند اما فرزند دلبندشان به گونه مخفی و غیر محسوس و به دور از دید پدر و مادر خود برای خویشتن گوشی همراه هوشمند خریداری نموده مسیر خود را در فضای مجازی ادامه دادند.
روی این اساس خانواده نمی‌تواند در کار جوان به گونه مؤثر مداخله نماید. نصیحت و موعظه نیز کارساز نیست، می‌ماند عمل‌کرد خود جوانان. یک جوان مسلمان که به خدا (ج) و رسولش (ص) ایمان دارد و قلب او با آموزه‌های وحیانی گره خورده خود باید مراقب خویش باشد. حتی اگر خدای نا کرده باور چندانی هم به دین و آیین ندارد باز هم باید صحت و سلامتی جسمی و روحی خود را مد نظر بگیرد و خویشتن را از عوامل مؤثر در فساد طبع، اخلاق، معنی و زندگی خود دور نگهدارد. حال که خانواده‌ها نمی‌توانند چنین کنند هر جوان خودش باید دست به کار شود و اقدام به اصلاح امور و زندگی خود نماید و بداند که حفظ ارزش‌های شخصیتی، صحت و سلامتی باید در رأس امور زندگی‌اش قرار داشته باشند.
مواظبت از جوان در قدم نخست بر عهده خود جوان است. او باید بداند که ضرر غرق شدن در گوشی موبایل و سرگردانی در فضای مجازی و مشاهده انواع و اقسام محرکات قوه شهوانی به خود او بر می‌گردد و زندگی او را به فساد و تباهی می‌کشاند و غوطه‌ور می‌سازد. و هر مصیبتی از این جهت هرگاه وارد گردد زیانش در قدم نخست به خود جوان می‌رسد.
