آوای سنت : شبهه: چرا وقتی علم با یکی از آیات قرآن جور در می آید اسم آن می شود معجزه قرآن، ولی وقتی علم با یک آیه دیگر در تناقض می شود، اسمش می شود ناقص بودن علم؟
پاسخ :
?الف)
?ابتدا لازم است، تعریفی از اعجازهای علمی قرآن داشته باشیم (و به برخی از نکاتی که پیشتر هم مطرح کرده ایم اشاره نماییم):
▪️قرآن در جریان آموزه های هدایتیش گاهی گریزهایی به جهان خلقت داشته تا ما را به تامل و تفکر وادارد. حال در کمال تعجب می بینیم آن گریز و آن سخن بیان شده، نکته ای را بیان کرده که در «ظاهر» بسیار ساده به نظر می رسد و مردم آن زمان هم آن را درک کرده اند، اما در «باطن» حاوی نکاتی است که امروز با تحقیقات علمی جزئیات آن مشخص شده است.
▪️و ما تمام سخن مان این است، اگر این کلام از جانب یک منبع غیبی نیامده، چگونه در عصری این نکته را بیان فرموده که هیچ دستگاه و ابزاری وجود نداشته و عملا فهم چنین نکاتی برای بشریت غیرقابل امکان بوده است؟
▪️مثلا بحث گیرنده ی های درد در پوست. قرآن می فرماید، وقتی پوست جهنمیان سوخت، خداوند پوست دیگری برای آنها قرار می دهد تا «عذاب را بچشند». خوب در آن روزگار چه کسی می دانسته گیرنده های درد در پوست قرار دارند؟
?«إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُواْ بِآیَاتِنَا سَوْفَ نُصْلِیهِمْ نَارًا کُلَّمَا نَضِجَتْ جُلُودُهُمْ بَدَّلْنَاهُمْ جُلُودًا غَیْرَهَا لِیَذُوقُواْ الْعَذَابَ إِنَّ اللّهَ کَانَ عَزِیزًا
حَکِیمًا»?(نساء: ۵۶)
بیگمان کسانی که آیات و دلائل ما را انکار کرده و انبیاء ما را تکذیب نموده‌اند ، بالأخره ایشان را به آتش شگفتی وارد می‌گردانیم و بدان می‌سوزانیم . هر زمان که پوستهای آنان بریان و سوخته شود ، پوستهای دیگری به جای آنها قرار می‌دهیم تا مزه‌ی عذاب را بچشند . خداوند ، توانا حکیم است.
?ب)
?سپس لازم است چند نکته در مورد علم و دین بیان نماییم:
▪️-بزرگواران، نکات علمی با آیات قرآن جور در بیاید یا جور درنیاید و اعجاز علمی وجود داشته باشد یا خیر، این یک قانون است که علوم تجربی قابلیت اثبات پذیری و ابطال پذیری دارند. در واقع این یکی از شاخصه های علوم تجربی است.
▪️-اما وحی غیر قابل تحریف الهی از همان ابتدا، با قطعیت و یقین نازل می شود و برای همیشه هم یقینی باقی خواهد ماند.
▪️-مقایسه ی این دو مولفه با هم، و انتظار اینکه هر دو مثل هم باشند (وحی هم ابطال پذیر باشد، یا علوم تجربی هم یقینی باشد) کار نادرستی است، چون هر کدام از اینها در یک وادی قرار دارند و اهداف خود را دنبال می نمایند.
?ج)
حال بعد از مقدمات فوق می توانیم به شبهه پاسخ دهیم:
⬅️شبهه افکن:
چرا وقتی علم با یکی از آیات قرآن جور در می آید اسم آن می شود معجزه قرآن…
پاسخ :
چه کسی این را گفته؟ به هیچ وجه ما هر مطلب علمی که در داخل قرآن باشد را اعجاز نمی دانیم، بلکه فقط امورات و اشارات علمی که بشر آن زمان از درکش عاجز بوده، اما در قرآن بیان شده است را اعجاز می دانیم.
⬅️شبهه افکن:
وقتی علم با یک آیه دیگر در تناقض می شود، اسمش می شود ناقص بودن علم…
پاسخ :
?▪️۱. خیر، هیچ تناقضی در بین آیات قرآن و علوم تجربی وجود ندارد. تمام مواردی که می گویید اشکالات علمی است بررسی نموده و پاسخ داده ایم و آنچه شما می گویید وجود ندارد.
?▪️۲. بله مواردی در قرآن وجود دارد که با علوم تجربی قابل توجیه نیست، اما این نامش تناقض نیست… بلکه وجود تفاوت در حوزه های کاری است، مثلا قرآن می فرماید شهاب سنگ ها به دفع شیاطین می پردازند، خوب شیاطین موجودات متافیزیکی هستند، طبیعی است که فیزیک نمی تواند هیچ اظهار نظری در مورد آنها داشته باشد (نه به صورت نفی و نه به صورت اثبات)
?▪️۳. همچنین بله ما می گوییم علم ناقص است، اما هدفمان تخریب علم نیست، بلکه می خواهیم بگوییم: ۱. علوم تجربی در حال کمال هستند، و روز به روز به محتویات آنها افزوده می شود ۲. حوزه ی کاری آنها مشخص است و نمی توانند در مورد همه ی حوزه های فکری بشر قضاوت کنند (حتی اگر به اوج کمال برسند باز هم نمی توانند در مورد امور متافیزیکی نظر بدهند)
?د)
?یک روشنگری برای جامعه ی اسلامی…
▪️مسلمانان عزیز باید احتیاط کنیم، هر دانشمندی آمد و نظری ارائه داد، بلافاصله آن را به آیات قرآن منتسب نکنیم.. چون احتمال دارد چند ساعت دیگر، همین نظر مردود اعلام شود.
▪️بلکه باید، در اموراتی دنبال اعجاز علمی بگردیم، که کاملا مسلم و بدیهی هستند… یعنی اموری که حقیقت آن برای بشر «آشکار» شده و هیچ مناقشه ای در مورد آنها وجود ندارد. مثلا در علم جنین شناسی، با مشاهده ی مستقیم مشخص شده که در یک مقطع از سن جنین این تغییرات ایجاد می شود. حال وقتی می گوییم آیه ی مبارکه ی قرآن، این امر را بیان فرموده… در مورد نظر یکی از دانشمندان حرف نمی زنیم، بلکه در مورد حقیقتی حرف می زنیم که بشر با ابزارهای جدید به آن دست یافته و آن را جزو امور ثابت می داند.
?ه)
سوال؟ شما گفتید علوم تجربی کلا اثبات پذیر و ابطال پذیر هستند. حال چگونه برخی از امور را اعجاز علمی می نامید، شاید روزی این نکات علمی هم باطل شدند…
پاسخ :
?▪️۱. دوست بزرگوار، وحی یک امر قطعی است و برای گسترش علوم تجربی هم نازل نشده است. بلکه درون مایه ی هدایتی دارد و(مثلا در این زمینه) به نوعی به انسانها خط می دهد که وقتی از علوم تجربی استفاده نمودید، اهل هدایت باشید و خروجی کارتان صحیح و مفید باشد.
?▪️۲. حال در این میان، ما انسانها با «فهم بشری خود»، برخی از امور تجربی را ثابت شده و قطعی می دانیم و می گوییم، فلان امر مسلم(که یک نظریه ی لرزان هم نیست) با فلان اشاره ی قرآن تطابق دارد. و می گوییم این اعجاز است.
?▪️۳. اما اگر روزگاری آن امر تجربی مد نظر ما نقد و باطل اعلام شد(که احتمالش بسیار ضعیف است، چون عرض شد برخی امور آشکار شده اند نه اینکه دیدگاه باشند)، آنچه در این طرف ماجرا مردود می شود، «فهم بشری ما» و «برداشتی» است که از آیه ی فوق داشته ایم، نه اینکه آیه ی مبارکه ی قرآن باطل اعلام شود. چون عرض شد، مسیر و اهداف وحی با مسیر و اهداف علوم تجربی تفاوت دارد.
?▪️۴. فراموش نفرمایید اگر ما اعجاز علمی هم برای یک آیه مطرح ننماییم، آن آیه کار خود را (که هدایت بخشی است) انجام می دهد و کاری به برداشت ها و تفسیرهای ما ندارد.
